14η Μαρτίου – Η παγκόσμια ημέρα της μαθηματικής σταθεράς π = 3.14 του Αρχιμήδη

Του Λύσανδρου Λυσάνδρου

Η 14η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η ημέρα του π (στην αγγλική γλώσσα Pi Day). Το π είναι η γνωστή μαθηματική σταθερά που συμβολίζεται παγκοσμίως με το ελληνικό γράμμα π, επειδή είναι το πρώτο γράμμα της ελληνικής λέξης «περιφέρεια». Στα μαθηματικά η σταθερά π ορίζεται ως ο λόγος του μήκους της περιφέρειας δια της διαμέτρου του κάθε κύκλου.

Ο Ευρωπαϊκός τρόπος γραφής της ημερομηνίας «14η Μαρτίου» είναι 14/3. Ενώ ο  Αμερικάνικος τρόπος γραφής είναι 3/14. Αυτός είναι ο λόγος γιατί οι Αμερικάνοι καθόρισαν την 14η Μαρτίου ως την ημέρα του π = 3,14.

Το 1988 οργανώθηκε η πρώτη γνωστή εορταστική εκδήλωση κάπως μεγάλης κλίμακας για την ημέρα του π στο μουσείο Exploratorium του Σαν Φρανσίσκο. Στις 12 Μαρτίου 2009 η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ πέρασε ένα μη-δεσμευτικό ψήφισμα, που αναγνώριζε την 14η Μαρτίου 2009 ως «Εθνική Ημέρα του π». Η βουλή της Ελλάδας και η βουλή της Κύπρου έχουν κάτι παρόμοιο;

Η UNESCO (United Nations Educational, Scientific Cultural Organization) έχει καθιερώσει εορτασμούς εκατοντάδων πολιτιστικών στοιχείων. Πρέπει λοιπόν και η Unesco να καθιερώσει επίσημα την 14η Μαρτίου ως την ημέρα του π.

Υπενθυμίζομε ότι τα επιστημονικά μαθηματικά τα ξεκίνησε ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός τον 6ον αιώνα π.Χ. συμπεριλαμβανομένης και της επιστημονικής μελέτης του, κυρίως από τον μεγάλο μαθηματικό Αρχιμήδη, γι’ αυτό το π έχει ονομαστεί από πολλούς η σταθερά του Αρχιμήδη. Ο σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να καλέσουμε τόσον τις μαθηματικές οργανώσεις όσον και τις κυβερνήσεις της Ελλάδας και της Κύπρου να καθιερώσουν επίσημα τον εορτασμό του π στις 14 Μαρτίου.

Στα μαθηματικά, ο αριθμός π ορίζεται ως ο λόγος του μήκους της περιφέρειας ενός κύκλου δια της διαμέτρου. Το πηλίκο αυτής της διαίρεσης είναι το π = 3,14. Το αποτέλεσμα αυτής της διαίρεσης είναι περίπου 3,14 και ισχύει για όλους τους κύκλους ΟΛΩΝ των μεγεθών. Γι’ αυτό το π χαρακτηρίζεται ως «μαθηματική σταθερά», ή σταθερά του Αρχιμήδη.

Σημειωτέον, ο Αρχιμήδης δεν ήταν ο «εφευρέτης» του π, ωστόσο ο Αρχιμήδης ανέβασε το επιστημονικό επίπεδο μελετών του εν λόγω κεφαλαίου τόσο υψηλά που δεν ξεπεράστηκε μέχρι τον 18ον αιώνα.

Ο Αρχιμήδης λοιπόν, αυτός ο μεγάλος Έλληνας από τις Συρακούσες της Μεγάλης Ελλάδος διακρίθηκε όχι μόνο σε αυτό το θέμα αλλά και σε πολλές άλλες επιστημονικές έρευνες. Πάντως το ποιο γνωστό θέμα στο ευρύ κοινό σε σχέση με τον Αρχιμήδη είναι η λέξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας «εὕρηκα». Λόγω λοιπόν του Αρχιμήδη η λέξη εὕρηκα έχει παγκοσμιοποιηθεί – στην Αγγλική γλώσσα ‘eureka’ καθώς επίσης και η φράση “eureka moment”.

Πιο πολλές πληροφορίες για το έργο του Αρχιμήδη περιέχονται στο δίγλωσσο βιβλίο με τίτλο «EUREKA! (In English & Cypriot Greek)» που είναι δημοσιευμένο από το 2023 στην Amazon.