Εκμεταλλευόμενη το κενό που υπάρχει αυτή την περίοδο στο Κυπριακό, η τουρκική πλευρά προχωρεί σε νέες κινήσεις στην περιοχή της Αμμοχώστου. Για τις ενέργειες αυτές η Λευκωσία έχει ξεκινήσει έναν διπλωματικό μαραθώνιο προς δύο κατευθύνσεις στοχεύοντας σε αποφάσεις που θα αναγκάσουν την τουρκική πλευρά να τερματίσει τις κινήσεις της. Εγχείρημα δύσκολο καθώς πέραν της αναγνώρισης της ύπαρξης του προβλήματος καταγράφεται αδυναμία/απροθυμία για αποφάσεις οι οποίες θα εξαναγκάζουν την τουρκική πλευρά σε τερματισμό κάθε παράνομης ενέργειας.
Την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, δέχθηκε στο γραφείο του την ειδική αντιπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Μια από τις τακτικές συναντήσεις που πραγματοποιούνται ενόψει της ετοιμασίας των εκθέσεων του Γενικού Γραμματέα για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και τις Καλές Υπηρεσίες που καλύπτει το κεφάλαιο Διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό.
Στη διάρκεια της συνάντησης ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατέδειξε στην Ελίζαμπεθ Σπέχαρ και τους συνεργάτες της τη σοβαρότητα της κατάστασης που προκύπτει από τις τουρκικές ενέργειες στην περιοχή των Βαρωσίων. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, ο ΥΠΕΞ τόνισε πως οι εκθέσεις και οι αποφάσεις που θα λάβουν τα Ηνωμένα Έθνη είναι εξίσου σημαντικές με τις αποφάσεις του 1964. Θέλοντας κατ’ αυτό τον τρόπο να καταστήσει σαφές προς την εκπρόσωπο του διεθνούς οργανισμού πως εξαρτώνται πολλά για την ομαλή πορεία του Κυπριακού οι παραπέρα εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα.
Αυτό που ζητά η Λευκωσία από την αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών είναι όπως δοθεί έμφαση στα όσα καταγράφονται στην Αμμόχωστο και τις κινήσεις της Τουρκίας και να μη συμπεριφερθεί κατά ανάλογο τρόπο όπως έγινε στο θέμα των Στροβιλιών. Ο ΥΠΕΞ τόνισε πως με τις ενέργειές της η τουρκική πλευρά παραβιάζει τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και είναι αυτό που θα πρέπει να απασχολήσει τον διεθνή οργανισμό.
Και οι επισημάνσεις γίνονται όχι τυχαία γιατί υπάρχει η ανησυχία πως και σ’ αυτή την περίπτωση η έκθεση που θα ετοιμαστεί από την Κύπρο και θα πάει στη Νέα Υόρκη δεν θα καλύπτει πραγματικά τα γεγονότα. Υπήρξαν στο παρελθόν ουκ ολίγες περιπτώσεις κατά τις οποίες η έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ αναλωνόταν σε μεγάλο μέρος της σε ελάσσονας σημασίας ζητήματα και παραγκωνίζονταν εξελίξεις οι οποίες επηρέαζαν αρνητικά και αυτήν ακόμα τη δράση της ειρηνευτικής δύναμης.
Η συνάντηση της ερχόμενης Παρασκευής μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για την κυπριακή πλευρά να μεταφέρει αυτές τις εξελίξεις απευθείας στον επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που η Λευκωσία κινήθηκε εντατικά την περασμένη εβδομάδα προκειμένου να κλειδώσει μια συνάντηση Αναστασιάδη-Γκουτέρες στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέραν του θέματος επανέναρξη των συνομιλιών ο Νίκος Αναστασιάδης προτίθεται να θέσει τις τουρκικές ενέργειες στην περιοχή της Αμμοχώστου και το πόσο αυτές επηρεάζουν αρνητικά τις προσπάθειες που καταβάλλει ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες, αλλά και στο να πετύχει ο Αντόνιο Γκουτέρες τη σύγκληση μιας νέας άτυπης διάσκεψης.
Στις Βρυξέλλες η Τουρκία είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων καθώς θα συζητηθεί το μέλλον της ενταξιακής της πορείας. Και ενόψει αυτού του γεγονότος έχει ξεκινήσει έντονη κινητοποίηση από κυπριακής πλευράς προκειμένου να υπάρξουν τοποθετήσεις εντός του κειμένου συμπερασμάτων οι οποίες θα αφορούν στο θέμα της Αμμοχώστου και τις ενέργειες της Τουρκίας. Το πρώτο προσχέδιο δεν ήταν ικανοποιητικό με αρκετά κενά για τα οποία η κυπριακή Κυβέρνηση κινητοποιήθηκε προκειμένου να βελτιώσει. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, πέραν των «προβληματικών» αναφορών για τις οποίες γίνονται προσπάθειες βελτίωσης στο κείμενο, η Λευκωσία έχει κινητοποιηθεί προκειμένου να υπάρξει στα συμπεράσματα μια σαφής αναφορά στο θέμα της Αμμοχώστου.
Οι τουρκικές ενέργειες ήταν ένα από τα θέματα που συζήτησαν τηλεφωνικώς, την εβδομάδα που πέρασε, οι υπουργοί Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Γερμανίας. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε στον Χάικο Μάας το πόσο επιζήμιες είναι οι τουρκικές παράνομες ενέργειες στα Βαρώσια. Οι δύο υπουργοί θα τα κουβεντιάσουν και αύριο στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα θέσει όλο το φάσμα των τουρκικών ενεργειών στη διάρκεια της συνόδου κορυφής όταν θα συζητείται το θέμα της Τουρκίας. Μια συζήτηση η οποία πήρε μερικές αναβολές το προηγούμενο διάστημα οι οποίες λόγω και των εξελίξεων στο Κυπριακό δεν κρίθηκαν αρνητικά από την κυπριακή Κυβέρνηση.
Όπως και στο παρελθόν, έτσι και στην παρούσα φάση, οι συνομιλητές της Λευκωσίας αναγνωρίζουν το ποια είναι η κατάσταση πραγμάτων με τις κινήσεις της Τουρκίας και ποιες οι αρνητικές επιπτώσεις στις προσπάθειες λύσης του προβλήματος της Κύπρου. Τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από πλευράς Ηνωμένων Εθνών υπάρχει εικόνα των τουρκικών προκλήσεων. Ωστόσο εκεί που διαπιστώνεται δυσκολία ή και απροθυμία είναι η λήψη αποφάσεων οι οποίες θα βάζουν πίεση προς την κατεύθυνση της Τουρκίας ώστε να τερματίσει τις όποιες παράνομες ενέργειές της είτε στην Αμμόχωστο είτε αλλού.
Γι’ αυτό και η κυπριακή Κυβέρνηση επιδιώκει στις επαφές της να καταδεικνύει κατά τρόπο συγκεκριμένο το ποιες είναι οι παραβιάσεις που γίνονται από τουρκικής πλευράς. Γιατί ως γνωστόν η Άγκυρα προσπαθεί εντέχνως να περάσει τη θέση πως όλες τις οι κινήσεις εντός των Βαρωσίων δεν παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο το γεγονός ότι στο θέμα των Βαρωσίων η τουρκική πλευρά προχωρά προσεκτικά βήμα-βήμα. Υποστηρίζοντας σε κάθε περίπτωση πως είναι βελτιωτικά έργα και δεν παραβιάζουν οτιδήποτε. Όπως έπραξε πρόσφατα και ο Μεχμέτ Ντανά με επιστολή του προς τα Ηνωμένα Έθνη. Ο λεγόμενος εκπρόσωπος του κατοχικού καθεστώτος υποστήριξε πως τα βήματα που έχουν γίνει στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων είναι εντός του διεθνούς δικαίου. Αναφερόμενος στο Βαρώσι, σύμβολο του στάτους κβο που υπάρχει μέχρι σήμερα -όπως ανέφερε- στην επιστολή υποστήριξε ότι το να παραμένει περίκλειστο δεν είναι προς όφελος κανενός στο νησί. Ισχυρίστηκε ότι η περίκλειστη πόλη είναι μέρος του εδάφους του ψευδοκράτους και τα βήματα που έχουν γίνει εκεί από πλευράς «κυβέρνησης» είναι εντός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου.
Εκτός συζήτησης τα δύο κράτη
Την περασμένη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο κλειστή συνεδρία, στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων (AFET), με θέμα το Κυπριακό. Η συνεδρία έγινε εκτάκτως προκειμένου η επιτροπή να ενημερωθεί σε επίπεδο ΕΕ για την πορεία των εξελίξεων και τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Ένωση στις προσπάθειες λύσης του προβλήματος.
Ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου εμφανίστηκαν ο Γενικός Διευθυντής της ΕΕ Μάριο Νάβα και η Ανγκελίνα Έιγχορστ της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μας κατά την παρέμβασή του ο Μάριο Νάβα θέλησε να δώσει μια θετική διάσταση των προσπαθειών στο Κυπριακό τονίζοντας ότι δεν θα πρέπει να χάνουν τις ελπίδες τους δίνοντας έμφαση στις ενέργειες που γίνονται προς την κατεύθυνση της κοινωνίας των πολιτών.
Η Ανγκελίνα Έιγχορστ από δικής της πλευράς κατέγραψε και τα όσα είχε συλλέξει στη Γενεύη, αφού ως γνωστόν ήταν η εκπρόσωπος της ΕΕ κατά τις άτυπες συνομιλίες που είχε συγκαλέσει ο ΓΓ του ΟΗΕ. Σημείωσε πως παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν συμμετείχε στις συγκεκριμένες συνομιλίες, εντούτοις, όλοι βρίσκονταν σε επαφή μαζί της. Η εκπρόσωπος της ΕΕ σημείωσε πως η τουρκική θέση για λύση δύο κρατών δυσκολεύει τις προσπάθειες στο Κυπριακό. Ξεκαθάρισε ταυτόχρονα πως από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης η λύση δύο κρατών στην Κύπρο είναι εκτός συζήτησης. Τονίστηκε παράλληλα πως η ΕΕ θα συνεχίσει τις δικές της προσπάθειες συμβάλλοντας στην επίλυση του Κυπριακού.
Ο ευρωβουλευτής Λουκάς Φουρλάς (ΔΗΣΥ/ΕΛΚ) παρεμβαίνοντας στη συζήτηση τόνισε τόσο προς τον Μ. Νάβα όσο και προς την Α. Έιγχορστ πως το πρόβλημα της μη λύσης του Κυπριακού είναι η Τουρκία και οι ενέργειές της στην Κύπρο και όχι οι Τουρκοκύπριοι. Ανάλογες τοποθετήσεις είχαν γίνει και από τους άλλους δύο Κύπριους ευρωβουλευτές Γ. Γεωργίου (ΑΚΕΛ/ΕΕΑ) και Δ. Παπαδάκη (ΕΣΚ).
Ενημερώνει Ουάσινγκτον αλλά και Μόσχα
Η έκθεση για τη δράση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ καλύπτει την περίοδο από τις 18 Δεκεμβρίου 2020 μέχρι και τις 18 Ιουνίου 2021. Σύμφωνα με τον έως τώρα προγραμματισμό το προσχέδιο της έκθεσης θα πρέπει να πάει ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας μέχρι τις 10 Ιουλίου. Η ειδική αντιπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, θα παρουσιαστεί στη συνέχεια ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας για να το ενημερώσει. Η ενημέρωση έχει ήδη προγραμματιστεί για τις 21 Ιουλίου.
Η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ κάθε φορά που ταξίδευε στη Νέα Υόρκη για την ενημέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας πήγαινε μέχρι και την Ουάσινγκτον. Σκοπός να ενημερώσει εκπροσώπους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την κατάσταση πραγμάτων στο νησί.
Σύμφωνα με πληροφορίες μας, η Μόσχα ζήτησε όπως και η ίδια ενημερωθεί από την εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση πραγμάτων στο Κυπριακό και σε σχέση με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Κίνηση η οποία έχει τη σημασία της ενόψει των συζητήσεων που θα ακολουθήσουν τον ερχόμενο μήνα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Στο παρελθόν δεν είχαν καταγραφεί ανάλογα αιτήματα από ρωσικής πλευράς.
