Οι πάντες, μεταξύ αυτών και οι τράπεζες, ετοιμάζονταν για ανάκαμψη μετά τη μερική υποχώρηση της πανδημίας COVID, αλλά τώρα υποχρεώνονται σε στάση αναμονής, έως ότου καταφέρουν να «διαβάσουν» τις εξελίξεις γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι συνέπειες του πολέμου, που είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη διάρκειά του, αποτελούν τα βασικά ερωτήματα αυτή την περίοδο όχι μόνο στην Κύπρο αλλά στην ευρωπαϊκή και τραπεζική οικονομική κοινότητα, που ήδη αποτιμά τις συνέπειες του πληθωρισμού, οποίος πιθανότατα θα αναρριχηθεί σε υψηλότερα επίπεδα, κυρίως λόγω της αύξησης των τιμών των καυσίμων, που θα παρασύρει σε ψηλότερες τιμές αλυσίδα προϊόντων και υπηρεσιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», η αγωνία των τραπεζών δεν αφορά τόσο τις κυρώσεις που έχουν ληφθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο εναντίον ρωσικών συμφερόντων, καθώς οι ίδιες εκτιμούν πως δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από αυτά τα μέτρα, αλλά επικεντρώνεται κυρίως στον επηρεασμό που θα έχουν από τις κυρώσεις και τις άλλες συνέπειες οι πελάτες τους, τόσο από το ψηλότερο ενεργειακό κόστος όσο και από την αναμενόμενη μείωση των τουριστικών ροών.
Όπως μας εξήγησε έμπειρο τραπεζικό στέλεχος, αυτό που αποτελεί -πανευρωπαϊκά- πηγή ανησυχίας είναι ο πληθωρισμός και το ενεργειακό κόστος που έχει εκτιναχθεί, αυξάνοντας τους κινδύνους στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια. Δεν υπάρχουν, σημείωσε, ακόμα ισχυρές ενδείξεις ότι έχουμε προβλήματα στην αποπληρωμή δανείων, εντούτοις οι τράπεζες έχουν υπό στενή παρακολούθηση τα δανειακά χαρτοφυλάκια και ειδικότερα τις ροές πληρωμών, ώστε να παρέμβουν προληπτικά, αν κριθεί απαραίτητο. Οι οικονομικές επιπτώσεις, εξηγεί, από την αύξηση του κόστους ενέργειας στα ευρωπαϊκά νοικοκυριά της μεσαίας οικονομικής τάξης, μπορεί να επηρεάσουν και τη βούληση για διακοπές το φετινό καλοκαίρι αλλά και γενικότερα τη δυνατότητα κατανάλωσης. Υπάρχουν ωστόσο και οι συγκρατημένα αισιόδοξες απόψεις από τις τράπεζες, που υποστηρίζουν ότι οι φόβοι για νέα κόκκινα δάνεια είναι περιορισμένοι και θεωρούν πως η αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων ίσως αποτελέσει τάση βραχυπρόθεσμη. Είμαστε ακόμη στην πρώτη μέρα του Μαρτίου, σημειώνουν οι πιο αισιόδοξοι, και μέχρι τον Μάϊο, που ξεκινά ουσιαστικά η νέα τουριστική περίοδος, μπορεί η κατάσταση να έχει βελτιωθεί σημαντικά.
Ο κλάδος που παρακολουθείται στενά από τις τράπεζες είναι ο ευρύτερος τουριστικός, που περιλαμβάνει τα ξενοδοχεία και όλα τις επαγγελματικές μονάδες που στηρίζονται στις ροές τουριστών. Οι ξενοδόχοι μετά από δύο χρόνια στασιμότητας, λόγω της πανδημίας COVID, περίμεναν καλύτερες μέρες φέτος και μάλιστα επένδυαν σε μια σημαντική αύξηση τουριστών από τη Ρωσία και την Ουκρανία, κάτι που θα βοηθούσε και τη ροή στις αποπληρωμές των δανείων.
Οι τράπεζες, από την αρχή της κρίσης COVID, το 2020, είχαν προχωρήσει σε μεγάλες αναδιαρθρώσεις δανείων του ξενοδοχειακού τομέα. Η Τράπεζα Κύπρου, που πρόσφατα ανακοίνωσε τα ετήσια αποτελέσματα για το 2021, αναφέρει ότι έχει καλό ιστορικό στις αναδιαρθρώσεις και στοχευμένες λύσεις αναδιάρθρωσης δανείων προσφέρονται με στόχο την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων προβλημάτων ρευστότητας λόγω της πανδημίας, μετά από προσεκτική αξιολόγηση της δυνατότητας αποπληρωμής. Μέχρι στιγμής, όπως σημειώνεται, οι περισσότερες αναδιαρθρώσεις αφορούν τον τομέα του τουρισμού. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας (τέλος Σεπτεμβρίου 2021), ανά επαγγελματική κατηγορία τα δάνεια των ξενοδόχων και των επιχειρήσεων εστίασης που είναι μη εξυπηρετούμενα είναι μόνο €126,14 εκατ., από σύνολο δανείων €2,56 δισ. και οφείλονται κυρίως στις αναδιαρθρώσεις που έχουν γίνει τα τελευταία δυο χρόνια λόγω πανδημίας. Στον τομέα του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, στο οποίο περιλαμβάνονται πολλές μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις, τα προβληματικά δάνεια είναι €426,14 εκατ., από σύνολο δανείων €2,49 δισ.
Philenews