Tου Χρίστου Παπαγεωργίου*
Οι ρομποτικοί βραχίονες και οι πρόσθετες κατασκευές αλλάζουν τον τρόπο χειρισμού των υλικών και τον τρόπο ανοικοδόμησης των κτιρίων. Ωστόσο, καθώς τα ρομπότ εισέρχονται σε νέο περιβάλλον και αναλαμβάνουν νέα καθήκοντα, αυξάνεται η ανάγκη για τους προγραμματιστές, τους διαχειριστές και τους τελικούς χρήστες να γνωρίζουν τις απαιτήσεις ποιότητας και ασφάλειας. Ο Διεθνής οργανισμός τυποποίησης ISO σε συνεργασία με τον Αμερικάνικο οργανισμό για τις δοκιμές και τα υλικά ΑSTM, έχουν δημοσιεύσει πρότυπο από κοινού για να βοηθήσει τους εμπλεκομένους του τομέα ούτως ώστε να ικανοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις.
Το νέο διεθνές πρότυπο ISO/ASTM 52939:2023 με τίτλο ‘Παραγωγή πρόσθετων για κατασκευές, αρχές πιστοποίησης, δομικά στοιχεία και στοιχεία υποδομής’, καθορίζει απαιτήσεις διασφάλισης ποιότητας για πρόσθετες κατασκευές που αφορούν κατασκευαστικά έργα στα οποία χρησιμοποιούνται οι εν λόγω τεχνικές. Οι απαιτήσεις είναι ανεξάρτητες από τα υλικά και την κατηγορία διεργασίας που χρησιμοποιείται. Το συγκεκριμένο πρότυπο αφορά μόνο τα τσιμεντοειδή και πολυμερή υλικά και δεν ισχύει για τα μέταλλα. Επιπλέον, δεν αφορά τις ιδιότητες υλικών, την λειτουργική ασφάλεια, την συσκευασία εξοπλισμού και υλικών ή οδηγίες για τη λειτουργία συγκεκριμένων ρομπότ. Παράλληλα, καθορίζει τα κριτήρια για τις διαδικασίες κατασκευής πρόσθετων, τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ποιότητα και τους παράγοντες κατά τις λειτουργίες του συστήματος. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα τυπωμένα στοιχεία πρέπει να είναι εγκεκριμένα από τοπικά πιστοποιημένο μηχανικό και να συμμορφώνονται με τις τοπικές και τις περιφερειακές προδιαγραφές, απαιτήσεις και κανονισμούς.
Η προϋπόθεση για την ανάγκη ύπαρξης πρότυπων στην τρισδιάστατη εκτύπωση κατασκευών ή την πρόσθετη κατασκευή (όπως την ορίζει το ISO/ASTM), είναι ότι ο κατασκευαστικός τομέας αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερες προκλήσεις όσον αφορά τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, τις καθυστερήσεις έργων, τους αυξημένους χρόνους παράδοσης, την υπερβολική χρήση υλικών, τις μεγάλες ποσότητες των αποβλήτων και των δυσμενών επιπτώσεων του ανθρακικού αποτυπώματος.
Η πρόσθετη κατασκευή (AC) ή η τρισδιάστατη εκτύπωση κατασκευών (3DCP) έχουν κάνει μεγάλα βήματα. Τα τυπωμένα στοιχεία θα μπορούσαν να αποδειχθούν πιο ανθεκτικά, βιώσιμα, φιλικά προς το περιβάλλον, φθηνότερα (μαζικά) και πιο γρήγορα στην παράδοση από τις συμβατικές κατασκευαστικές προσεγγίσεις. Όμως, χωρίς τα πρότυπα στο τομέα της πρόσθετης κατασκευής, η έγκριση, η πιστοποίηση και ο μετριασμός του κινδύνου είναι ανέφικτα.
Όπως ειπώθηκε από του ειδικούς του κλάδου, αυτό το πρότυπο θέτει τη βάση για τα επερχόμενα πρότυπα ρομποτικής στον κατασκευαστικό τομέα που βρίσκονται υπό δημιουργία σε πολλούς οργανισμούς και ταυτόχρονα αφορά τη μετάβαση από τα παραδοσιακά κατασκευαστικά πρότυπα και τη γεφύρωση στα πρόσθετα.
Προς το παρόν, το ISO/ASTM 52939:2023 δεν καλύπτει περιβαλλοντικές πτυχές, ασφάλειας και υγείας που ισχύουν για τη ρύθμιση της μονάδας εκτύπωσης, το χειρισμό υλικών, τη λειτουργία ρομποτικού εξοπλισμού και τη συσκευασία εξοπλισμού καθώς επίσης δεν καλύπτει εγκρίσεις σχεδιασμού, χαρακτηρισμό ιδιοτήτων υλικού και δοκιμές.
Το πρότυπο εκπονήθηκε από την Διεθνή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης ISO/TC 261 σε συνεργασία με την ASTM Committee F42 βάσει συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ ISO και ASTM με στόχο τη δημιουργία ενός συνόλου προτύπων ISO/ASTM για την παραγωγή πρόσθετων και σε συνεργία με την Ευρωπαϊκή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης CEN/TC 438 (συμφωνία της Βιέννης για την τεχνική συνεργασία μεταξύ ISO και CEN).
Η υιοθέτηση και εφαρμογή των Ευρωπαϊκών και Διεθνών Προτύπων στην Κύπρο γίνεται μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS), ο οποίος είναι ο Εθνικός φορέας για την τυποποίηση. Ενημέρωση για οποιεσδήποτε εξελίξεις στο εν λόγω θέμα, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να λάβουν από τους αρμόδιους λειτουργούς του CYS και το Κέντρο Πληροφόρησης & Εξυπηρέτησης (ΚΕΠΕ).
*Λειτουργός Τυποποίησης CYS, Πολιτικός μηχανικός
