Εγκλήματα πάθους έχουν γίνει πολλά ανά τα χρόνια. Το έγκλημα αυτό όμως είναι ιδιαίτερο, όχι μόνο γιατί η υπόθεση αφορά ένα ζευγάρι ατόμων του ίδιου φύλου, αλλά και γιατί οι πολιτικές διαστάσεις, που πήρε η υπόθεση παραλίγο να ρίξουν μια ολόκληρη κυβέρνηση.
Το έγκλημα
Η ιστορία μας ξεκινάει στις 7 Απριλίου 1976. Τότε ο 20χρονος ναύτης Χρήστος Ρούσσος σκοτώνει τον εραστή του Ανέστη Παπαδόπουλο, κόβωντάς του το λαιμό. Ο θάνατος ακαριαίος.
Ο θύτης, Χρήστος Ρούσσος
Τα αίτια του εγκλήματος
Οι δυο άντρες διατηρούσαν ερωτικό δεσμό. Ο Ανέστης Παπαδόπουλος φέρεται να ασκούσε πιέσεις στον Χρήστο Ρούσσο, προσπαθώντας να τον μυήσει στον πληρωμένο έρωτα.
Το θύμα, Ανέστης Παπαδόπουλος
Ασκούσε βία πάνω του, προκειμένου ο Ρούσσος να ακολουθήσει τα μονοπάτια της πορνείας και να βγει στις πιάτσες, όπου εκδίδονταν άντρες. Ο Ρούσσος αντιδρούσε, με αποτέλεσμα πάνω σε ένα καυγά τους να μαχαιρώσει τον Παπαδόπουλο και στη συνέχεια να του κόψει το λαιμό.
Η επόμενη μέρα
Η ελληνική κοινωνία, η συντηρητική κοινωνία της μεταπολίτευσης, σοκάρεται, όχι μόνο από το έγκλημα αυτό καθαυτό. Είναι η πρώτη φορά, που έρχεται επίσημα αντιμέτωπη με την ομοφυλοφιλία και τον πληρωμένο έρωτα, ο οποίος ναι μεν ανθεί στη Λεωφόρο Συγγρού και στο Ζάππειο, αλλά όλοι κάνουν ότι δε γνωρίζουν.
Οι εφημερίδες κυκλοφορούν με τεράστιους τίτλους, ενώ το έγκλημα γίνεται γνωστό σε κάθε γωνιά της Ελλάδος. Τα φύλλα ξεπουλιούνται μέσα σε λίγα λέπτα από την κυκλοφορία τους.
Την περίοδο εκείνη οι ομοφυλόφιλοι αντιμετωπίζονται με μένος. Με βάση σχετικό νομοσχέδιο της Βουλής, οι ομοφυλόφιλοι πρέπει να ”εκτοπιστούν” για λόγους δημόσιας υγείας. Η Αστυνομία κάνει συχνές επιδρομές στα στέκια τους, τις αποκαλούμενες «Επιχειρήσεις Αρετής», γίνονται συνεχείς προσαγωγές, ομοφυλόφιλοι πέφτουν θύματα ξυλοδαρμού και εκφοβισμού.
Οι αντιδράσεις από πλευράς των ομοφυλόφιλων είναι έντονες. Διαδηλώσεις στα Προπύλαια, τραβεστί που βγάζουν λόγους σε πλατείες, απεργίες και άλλα πολλά συνθέτουν το σκηνικό της εποχής.
Η δίκη
Ο Χρήστος Ρούσσος με συνοπτικές διαδικασίες καταδικάζεται σε ισόβια για τη δολοφονία του εραστή του. Η ακροαματική διαδικασία γίνεται στο ναυτοδικείο (αφού ο Ρούσσος ήταν ναύτης) και η δίκη συγκεντρώνει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, παίρνοντας μεγάλες διαστάσεις.
Ο δράστης στην απολογία του υποστηρίζει ότι το έγκλημα ήταν αποτέλεσμα της επιμονής του συντρόφου του να ακολουθήσει την πορνεία. Η οικογένεια του θύματος αντέδρασε έντονα με τα όσα λέχθηκαν.
Η ισόβια ποινή αναμενόμενη και ο Ρούσσος οδηγείται στο πιο ”σκληρό” σωφρονιστικό ίδρυμα της εποχής, τις φυλακές Κέρκυρας, όπου οι συνθήκες κράτησης ήταν απάνθρωπες. Ο ίδιος ζητάει τη μεταγωγή του σε άλλο σωφρονιστικό ίδρυμα, επιμένει να του αναγνωριστεί ως ελαφρυντικό, το γεγονός ότι το έγκλημα έγινε ”εν βρασμώ ψυχής”, όμως όλα του τα αιτήματα απορρίπτονται.
Η απεργία πείνας και η πολιτική κρίση
Μετά από 14 χρόνια παραμονής του στη φυλακή, ο Ρούσσος ζητάει αναψηλάφηση της δίκης, λαμβάνοντας υπόψιν τον πρότερο έντιμο βίο του και το νεαρό της ηλικίας του. Το δικαστήριο αρνείται, προβάλλοντας ως επιχείρημα την ομοφυλοφιλία. Στη συνέχεια, ζητάει από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Χρήστο Σαρτζετάκη, απονομή χάριτος, αλλά η αίτηση του απορρίπτεται κατηγορηματικά.
Τότε ο Ρούσσος ξεκινάει απεργία πείνας. Η κατάσταση της υγείας του κλονίζεται και ο ίδιος αποφασισμένος είτε να δικαιωθεί, είτε να πεθάνει, αρνείται οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, φοβούμενη το θάνατό του και τις πολιτικές συνέπειες, που θα έχει αυτό το γεγονός, του έδωσε ομόφωνα χάρη, όμως ο Χρήστος Σαρτζετάκης παραμένει αμετακίνητος στην άποψή του. Και τότε ξεσπάει πολιτική θύελλα.
Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης
Δημοσιογράφοι της εποχής, όπως η Λιάνα Κανέλλη, στέκονται στο πλευρό του, μέσω της αρθρογραφίας του, ενώ τη στήριξή τους εκδηλώνουν πολιτικοί, διανοούμενοι και καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους ο Μάνος Χατζηδάκης, η Μελίνα Μερκούρη και ο πρώην Πρόεδρος της Πορτογαλίας Οτέλο ντε Καρβάλιο. Οι αντιδράσεις έρχονται σα ντόμινο και παίρνουν τη μορφή κοινωνικής εξέγερσης.
Οι σχέσεις Χρήστου Σαρτζετάκη και Ανδρέα Παπανδρέου οδηγούνται στα άκρα, με τον Σαρτζετάκη να φτάνει στο σημείο να απειλεί με παραίτηση τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο πτώσης της κυβέρνησής του.
Απονομή χάριτος
Η απονομή χάριτος έρχεται τελικά από τον επόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος ανέλαβε την Προεδρία της χώρας το 1990.
Από το έγκλημα στη μεγάλη οθόνη
Ο σκηνοθέτης Γ. Κατακουζηνός αποφασίζει να κάνει την ιστορία του Ρούσσου ταινία. Η ταινία «Άγγελος» προκαλεί αντιδράσεις πριν καν γυριστεί.
Στην αρχή το σενάριο απορρίπτεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, λόγω ενδεχόμενων αντιδράσεων. Στη συνέχεια, κατόπιν συνεδρίασης της πενταμελούς επιτροπής, που αποτελούσε το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, αποφασίζεται με ψήφους 4-1, η ταινία να χρηματοδοτηθεί. Η αρνητική ψήφος ήταν αυτή της εκπροσώπου της Νέας Δημοκρατίας, Φάνης Πάλλη – Πετραλιά.
Στιγμιότυπο από την ταινία, με τους δύο πρωταγωνιστές Μιχάλη Μανιάτη και Διονύση Ξάνθο
Ο ίδιος ο Ρούσσος, ο οποίος ήταν η πηγή έμπνευσης για το σενάριο της ταινίας, κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα, μόλις ξεκίνησε να προβάλλεται αυτή. Η αιτία ήταν οι αυθαιρεσίες του σεναρίου, μιας και στην πραγματικότητα ο ίδιος ουδέποτε μεταμφιέστηκε σε τραβεστί, αντίθετα έφτασε ως το έγκλημα, αρνούμενος να κάνει κάτι τέτοιο. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Ρούσσο, ο σκηνοθέτης Γ. Κατακουζηνός παρουσίασε τα μέλη της οικογένειάς του να φέρονται και να αντιδρούν διαφορετικά απ’ ότι στην πραγματικότητα.
Παρόλ’ αυτά μετά από πολλά χρόνια ο Ρούσσος παραδέχθηκε ότι παρά τις σεναριακές αυθαιρεσίες, η προβολή της ταινίας και η αποδοχή, που έτυχε από τον κόσμο, τον βοήθησε στην προσπάθειά του να διεκδικήσει μετριασμό της ποινής του και να πετύχει την απονομή χάριτος.
Η ταινία, αν και δίχασε τον Τύπο, γνώρισε πολύ σημαντική εισπρακτική επιτυχία, ενώ απέσπασε τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Σεναρίου και Πρώτου Ανδρικού ρόλου για τον ηθοποιό Μιχάλη Μανιάτη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το 1982.
Η ζωή μετά τη φυλακή
Μετά την αποφυλάκισή του ο Χρήστος Ρούσσος, καταφέρε να σταθεί στα πόδια του και συνεχίσει με αξιοπρέπεια τη ζωή του.
Ζει στη συνοικία Νεόκτιστα Ασπρόπυργου στο πατρικό του σπίτι και προσφέρει στην τοπική κοινωνία με εθελοντική εργασία στο δήμο όπου μένει.
Ακολουθούν συνεντεύξεις του, αρκετά χρόνια μετά την αποφυλάκιση του ΕΔΩ και ΕΔΩ
———–
Με πληροφορίες από: espressonews.gr, ypovrixio.gr και tromaktiko.gr
