{loadposition ba_textlink}
Προώθηση σχέσεων εξάρτησης και αποκλεισμό τους από τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας εντοπίζουν νυν και πρώην φοιτητές στην Κύπρο, που βλέπουν την πρόσβαση τους στην ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση να περιορίζεται από την προσήλωση του Νομοθέτη σε μια συγκεκριμένη μορφή οικογένειας, και στον θεσμό του γάμου.
Ως εξαρτώμενα τέκνα…
Ιδιαίτερα προβληματικό χαρακτηρίζεται από τους επηρεαζόμενους το κριτήριο εισοδηματικής στόχευσης της φοιτητικής χορηγίας και συναφών επιδομάτων, αφού για τους άγαμους φοιτητές οι κανονισμοί λαμβάνουν υπόψη το εισόδημα των γονέων τους(1)(2) . Παρόλο που αναλαμβάνουν ισότιμες υποχρεώσεις προς την κοινωνία ως νεαροί ενήλικες, αντιμετωπίζονται ως εξαρτώμενα τέκνα από τις δομές κοινωνικής υποστήριξης.
Δεν εκπλήσσει η λογική του νόμου, αφού έρευνες δείχνουν ότι διαχρονικά ο θεσμός της οικογένειας απολαμβάνει της μεγαλύτερης εμπιστοσύνης από οποιονδήποτε άλλο(3), αλλά αυτή η ίδια εμπιστοσύνη λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, με τους νόμους και κανονισμούς να προϋποθέτουν ότι οποιαδήποτε κοινωνική χορηγία έρχεται να συμπληρώσει την οικογενειακή υποστήριξη που πάντα θα παρέχουν οι γονείς, δυσχεραίνοντας ή αποκλείοντας φοιτητές που δεν έχουν την υποστήριξη αυτή.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Φοιτητική Χορηγία, η οποία αποτελεί μέτρο υποστήριξης όχι των σπουδαστών, αλλά των γονέων τους, χωρίς να υπάρχουν διαδικασίες που να εξασφαλίζουν ότι όντως οι γονείς αναλαμβάνουν τα βάρη για ταοποία το κράτος τους ανταμείβει.
Ζωντανό παράδειγμα
Η Κ.Α, με την οποία μίλησε η «24», πρώην φοιτήτρια δημόσιου πανεπιστημίου, αναφέρει ότι κατά την διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών της στερήθηκε πρόσβασης σε οποιαδήποτε οικονομική στήριξη, με το πόσο της Φοιτητικής Χορηγίας να πιστώνεται, όπως προβλέπεται, στον προσωπικό λογαριασμό της μητέρας της, η οποία της απέστελλε μονάχα ένα μικρό μέρος του ποσού και αυτό μόνο κάτω από προϋποθέσεις που επενέβαιναν στη προσωπική της ζωή. Παρά τις εντάσεις, οι κανονισμοί αυτοί την ανάγκαζαν να διατηρεί σχέσεις εξάρτησης με την οικογένεια της να έχει το πάνω χέρι. Το αίσθημα της αδικίας θα γινόταν ακόμα πιο έντονο κατά την διάρκεια των μεταπτυχιακών της σπουδών, αφότου επήλθε ολοκληρωτική ρήξη με τους γονείς της, και εργαζόταν για να υποστηρίξει την ίδια και την δική της οικογένεια, αποκλείστηκε παράτυπα από ακόμα ένα μέτρο στήριξης, το επίδομα μονογονιού, αφού οι λειτουργοί ζητούσαν απόδειξη διαζυγίου ή διατάγματος διατροφής, αδυνατώντας, όπως δηλώνει, να αναγνωρίσουν ότι μονογονικές οικογένειες δημιουργούνται και εκτός γάμου, ενώ η διαδικασία διαταγμάτων διατροφής είναι οικονομικά δυσβάσταχτη.
Κατακράτησε ολόκληρο το ποσό
Η ιστορία της Σ.Π, διδακτορικής φοιτήτριας, είναι παρόμοια. Με ένα από τους γονείς να κατακρατεί ολοκληρωτικά το ποσό της Φοιτητικής Χορηγίας ενώ η ίδια εργαζόταν και πλήρωνε τους λογαριασμούς διαβίωσης της κατά την διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών της, ήταν επίσης αποκλεισμένη από άλλα σχέδια υποστήριξης . Η Σ.Π προσθέτει ότι πέρα από το αίσθημα εγκλωβισμού σε καταστάσεις και σχέσεις με άτομα που δεν επέλεξε, νιώθει επίσης ότι ο Νόμος την καθιστά υπεύθυνη για επιλογές άλλων, όπως του πατέρα του εξαρτώμενου τέκνου της, αφού η ευθύνη να εξασφαλίσει δικαστικό διάταγμα διατροφής έπεφτε ολοκληρωτικά πάνω της, χωρίς να υπάρχει συνεργασία από την άλλη πλευρά. Επιπλέον, ως διδακτορική φοιτήτρια πλέον, δεν θεωρείται δικαιούχα οποιασδήποτε κοινωνικής στήριξης.
Το κενό του νόμου
Μέχρι πρόσφατα η διασφάλιση των ισότιμων ευκαιριών αποτελούσε πολιτική και κοινωνική προτεραιότητα, έστω και αν στην πραγματικότητα λόγω της αδυναμίας του Νομοθέτη να προβλέψει την ρήξη του παραδοσιακού μοντέλου οικογένειας, υπήρχαν κενά που δυσανάλογα επηρέαζαν φοιτητές τους οποίους η οικογένεια και η ευρύτερη κοινωνία ήδη περιθωριοποιούν, είτε λόγω των επιλογών τους, είτε λόγω χαρακτηριστικών όπως το φύλο, η καταγωγή, η σεξουαλικότητα, ή ιδιότητα της μητρότητας κ.ο.κ.
Αλλαγή γραμμής
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο υπάρχει μια ξεκάθαρη αλλαγή γραμμής, με στελέχη είτε στην κοινοβουλευτική ομάδα του κυβερνώντος κόμματος, είτε στην Κυβέρνηση, που έχουν εκθέσει το όραμα τους για την αντιμετώπιση της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης ως προσωπικής επένδυσης απόλυτα συνδεδεμένης με την προοπτική άμεσης απασχόλησης. Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις της ΠΣΕΜ καθυστέρησαν αλλά δεν ακύρωσαν το σχέδιο της κυβέρνησης για την συρρίκνωση της φοιτητικής χορηγίας και την κατάργηση του φοιτητικού επιδόματος, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η γενικότερη κατάργηση των επιδομάτων προς τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, και η αντικατάσταση τους με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα το οποίο θα αντιμετωπίζει άτομα μέχρι και την ηλικία των 28 ετών ως εξαρτώμενα, εκτός αν τα ίδια έχουν παντρευτεί(4).
Του Δημήτρη Καραγιάννη
* Κατεβάστε δωρεάν την ηλεκτρονική έκδοση της “24” στο http://24newspaper.com.cy!
