Οι εκλογές την Κυριακή στην Τουρκία δεν φαίνεται να είναι ο περίπατος που αναμενόταν για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όταν επισπεύθηκε η εκλογική διαδικασία, εκτιμά ο πρώην Πρέσβης Μιχάλης Ατταλίδης, σημειώνοντας παράλληλα ότι αρκετές δημοσκοπήσεις μεταφέρουν την εκλογική επικράτησή του από τον πρώτο στο δεύτερο γύρο της 8ης Ιουλίου.
Σε συνέντευξή του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο κ. Ατταλίδης επισημαίνει παράλληλα ότι είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι εξελίξεις στο Κυπριακό μετά τις τουρκικές εκλογές, λόγω και της ρευστότητας που χαρακτηρίζει τις θέσεις της Άγκυρας.
Αναφέρει επίσης ότι είναι πιθανό κατά το επόμενο διάστημα, το τουρκικό γεωτρύπανο να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της δικής της περιοχής, όμως «τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί» και σε σχέση με την κυπριακή ΑΟΖ.
Ερωτηθείς αν θα πρέπει να αναμένεται αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για το Κυπριακό μετά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας, ο πρώην Πρέσβης λέει ότι η επανεκκίνηση των συνομιλιών είχε ήδη και πριν από τις τελευταίες προεδρικές εκλογές στην Κύπρο καταστεί δύσκολη και δεν έχει γίνει ευκολότερη κατά τους τελευταίους μήνες.
«Ως τις προεδρικές εκλογές είχε σχηματιστεί μια εικόνα όπου η Τουρκία αφήνει μεν ανοικτή την πορεία λύσης του Κυπριακού μέσω διπλωματίας, αλλά αναφέροντας νέες παραμέτρους αντί τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίες, όπως ισχυρίζεται η Άγκυρα, έχουν αποτύχει. Συγχρόνως επί του εδάφους συνεχίζει την πορεία ενσωμάτωσης των κατεχομένων» λέει.
Συνεχίζει, λέγοντας πως διαφαίνεται ότι η Γραμματεία των Η.Ε. θα προβεί σε διορισμό εκπροσώπου του ΓΓ για διερεύνηση των προθέσεων των πλευρών στην Κύπρο. «Αυτό που δεν μπορεί να απαντηθεί είναι ποια θα είναι η στάση της Άγκυρας μετά τις εκλογές, ακόμη και εάν υποθέσουμε, όπως είναι και το πιο πιθανό, επανεκλογή του Ερντογάν» σημειώνει.
Εξηγεί πως ένας από τους λόγους που είναι δύσκολο να προβλεφθούν οι εξελίξεις είναι ότι η Τουρκία έχει προσδώσει μια ρευστότητα στις θέσεις και επιδιώξεις της στην περιοχή γενικά και στο Κυπριακό ειδικά. Όπως λέει, προωθεί συγχρόνως περισσότερες από μια δυνατότητες στις επιδιώξεις της, ενώ μεταξύ των στόχων της φαίνεται να είναι η επίδειξη δυνατότητας προβολής ισχύος σε αριθμό μετώπων συγχρόνως, όπως και η οικοδόμηση της ικανότητας αντίδρασης της με διαφορετικούς τρόπους.
Για τα ζητήματα της ενέργειας, ο κ. Ατταλίδης σημειώνει ότι αποτελούν μέρος αυτών των επιδιώξεων. «Ορισμένες από τις απαιτήσεις που προβάλλει η Τουρκία, αλλά και η τουρκοκυπριακή ηγεσία, φαίνεται να μετατοπίζουν το πρόβλημα από τη λύση του Κυπριακού, που συνήθως θεωρείται ότι θα δώσει λύση και στα ενεργειακά ζητήματα. Μέρος των τουρκικών δηλώσεων μετατρέπει τη συνδιαχείριση των ενεργειακών πόρων και την άμεση συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων και της Τουρκίας στις αποφάσεις ως το πρωτεύων στοιχείο» υπογραμμίζει.
Εκτιμά παράλληλα ότι το πιο πιθανό είναι ότι με το πλοίο-γεωτρύπανο «Φατίχ» η Τουρκία θα επιδείξει αρχικά τη δυνατότητα της να διεξάγει γεωτρήσεις εντός της δικής της ΑΟΖ. Ωστόσο, υπενθυμίζει ότι Τουρκία και Τουρκοκύπριοι έχουν προαναγγείλει δικές τους γεωτρήσεις εάν προχωρήσουν οι γεωτρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας «και τίποτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί για μια Τουρκία, η οποία έφτασε κοντά σε σύγκρουση με δυνάμεις των ΗΠΑ στην Συρία». Στην περίπτωση αυτή, ο πρώην Πρέσβης αναμένει ότι θα δημιουργηθούν πρόσθετα ρήγματα στο Κυπριακό.
Σε άλλη ερώτηση, αναφορικά με τις συνέπειες στο εξωτερικό από μια ενδεχόμενη απώλεια της πλειοψηφίας στην τουρκική βουλή από το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ, ο κ. Ατταλίδης υπενθυμίζει ότι η Τουρκία συμπεριφέρεται ήδη νευρικά, προωθώντας μια συγκρουσιακή εξωτερική πολιτική.
Στο εσωτερικό, συνεχίζει, αυτή η πολιτική προβάλλεται ως αντίδραση προς κινδύνους από ξένες συνωμοσίες και απειλές των «τρομοκρατών» της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν. «Ακόμη και η νίκη του ισραηλινού τραγουδιού στο Γιούροβιζιον είναι αποτέλεσμα αντι-ισλαμικής συνωμοσίας» παρατηρεί.
Εκφράζει παράλληλα την εκτίμηση ότι ο κ. Ερντογάν, όπως και το 2015, είναι πιθανό να μην ανεχτεί απώλεια της πλειοψηφίας του ΑΚP στην βουλή και να ενεργήσει για να το παρεμποδίσει, ή να επαναλάβει τις εκλογές.
«Στο διάστημα μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών εάν υπάρξει, και μεταξύ δεύτερων προεδρικών εκλογών και ενδεχομένως δεύτερων βουλευτικών εκλογών, είναι πιθανό η Κυβέρνηση να καταβάλει έντονη προσπάθεια προσεταιρισμού ψηφοφόρων» σημειώνει. Υπενθυμίζει ωστόσο ότι τέτοιες ενέργειες το 2015 συνέτειναν στην αναζωπύρωση του εμφυλίου πολέμου με τους Κούρδους.
«Αφενός ο Ερντογάν είναι ικανός να κάνει πολλά για να διατηρήσει την εξουσία στα χέρια του όπως είδαμε το 2015, και μετά την ‘θεόσταλτη’ κατά τον ίδιο απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, αλλά αφ’ ετέρου κρίνεται από παρατηρητές ότι δεν είναι η Ελλάδα και η Κύπρος οι πρώτοι σε προτεραιότητα εχθρικοί στόχοι για την τουρκική κοινή γνώμη» συμπληρώνει.
«Η έκβαση των εκλογών δεν μπορεί να προβλεφθεί λόγω της έντασης της διαμάχης και του φόβου που επικρατεί, λόγω των πολλών ελιγμών που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση Ερντογάν και λόγω της έλλειψης αξιοπιστίας πολλών δημοσκοπήσεων» υπογραμμίζει.
Λέει παράλληλα ότι στην λιγότερο πιθανή περίπτωση της νίκης της Εθνικής Συμμαχίας της αντιπολίτευσης, και προεδρίας Μουχαρέμ Ιντζέ, αναμένεται επιστροφή προς πιο φιλοδυτική και φιλοευρωπαϊκή πολιτική.
Πάντως, παρά την αντιευρωπαϊκή ρητορική του Ερντογάν, ο πρώην Πρέσβης σημειώνει ότι η στήριξη των Τούρκων πολιτών για ένταξη στην ΕΕ αυξήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια, για να φτάσει στο 78%, το 2017, τον ίδιο χρόνο που οι εξωτερικές επενδύσεις, κυρίως ευρωπαϊκές, μειώθηκαν κατά 20%.
Ενδεχομένως, επισημαίνει, η αυταρχικότητα του Ερντογάν σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση να οδηγεί κάποιους πολίτες να υιοθετούν την ευρωπαϊκή προοπτική ως σανίδα σωτηρίας.
«Η εκλογή δεν φαίνεται να είναι ο περίπατος για τον Ερντογάν που αναμένετο όταν επισπεύθηκαν οι εκλογές, και αρκετές δημοσκοπήσεις μεταφέρουν την εκλογική επικράτηση του από τον πρώτο στον δεύτερο γύρο της 8ης Ιουλίου. Ίσως γι’ αυτό ο Ερντογάν και το ΑΚP πέραν του εθνικισμού, χρησιμοποιούν και την οικονομία και εκείνες τις διεθνείς σχέσεις που έχουν την δυνατότητα να την στηρίξουν για να αντιμετωπίσουν τους αντιπάλους» λέει.
Ως προς τις επιπτώσεις από την απομάκρυνση Τουρκίας-ΕΕ, ο κ. Ατταλίδης υπενθυμίζει ότι η σχέση των δύο πλευρών δεν ήταν ποτέ η κανονική προενταξιακή σχέση με υποψήφια χώρα, διότι η Τουρκία διεκδικούσε πάντοτε σχέση ισότητας με την Ένωση. Εν τούτοις, συμπληρώνει, όσο και να μειώνεται η πιθανότητα της ένταξης, η στρατηγική σημασία της σχέσης ΕΕ- Τουρκίας είναι μεν ευκαιριακή στη βάση της, αλλά μεγάλης σημασίας και για τις δύο πλευρές.
Αναφέρεται σε σειρά ζητημάτων, όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, οι οικονομικές σχέσεις και τα περίπλοκα ζητήματα των ισοζυγίων στην Μέση Ανατολή και λέει ότι όλα αντιμετωπίζουν ή δημιουργούν μεγάλες δυσκολίες. «Για παράδειγμα η άνοδος της αντι-μεταναστευτικής δεξιάς στην Ευρώπη δυσκολεύει τη συμφωνία για τις θεωρήσεις, όπως και τα δρακόντεια μέτρα της Τουρκίας εναντίον της ‘τρομοκρατίας’» λέει.
Αναμένει ωστόσο ότι οι προσπάθειες εξεύρεσης λύσεων θα συνεχισθούν λόγω της στρατηγικής σημασίας των σχέσεων, με την πλάστιγγα να γέρνει περισσότερο υπέρ της ευκαιριακής αντιμετώπισης από πλευράς ΕΕ και όχι βάσει κανόνων και αρχών.
Ο κ. Ατταλίδης αναφέρει τέλος ότι η Κύπρος μόνο με την ενεργή παρουσία της στις διεργασίες για αυτά τα ζητήματα και μέσω της εισφοράς της στην επίλυση των προβλημάτων θα μπορέσει να προωθήσει τα δικά της ζητήματα στο ευρωπαϊκό πεδίο, καθώς όπως παρατηρεί, χρειάζεται εκλεκτική συγγένεια και ώσμωση μεταξύ κυπριακών και ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Πηγή: ΚΥΠΕ
