Σαρωτικές αλλαγές έρχονται το επόμενο χρονικό διάστημα στον τρόπο λειτουργίας των συνδικάτων, με στόχο αφενός να επιστρέψει η διαφάνεια σε ένα χώρο που νοσεί βαρύτατα, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζεται η αντιπροσωπευτικότητα προκειμένου να κηρυχθεί απεργία. Την ίδια ώρα η αγορά υποδέχθηκε με ικανοποίηση στις αποφάσεις της κυβέρνησης για κατάργηση του μέτρου της αιτιολογημένης απόλυσης, αλλά και της συνυπευθυνότητας αναθέτοντος και εργολάβου σε περιπτώσεις εργασιακών παρατυπιών.
Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, έχοντας την σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ετοιμάζεται να λάβει όλες εκείνες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα επιτρέψουν ξανά στο συνδικαλιστικό κίνημα να αποκτήσει μέρος από την χαμένη του αίγλη, αλλά και να μπορέσει να έχει ξανά την αξιοπιστία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ακόμη και σήμερα η ΓΣΕΕ το κορυφαίο συνδικαλιστικό όργανο της χώρας, δεν έχει εκλεγμένη, αλλά διορισμένη διοίκηση και αυτό διότι το ΠΑΜΕ δεν επέτρεψε στο σώμα των εκλεκτόρων να συνεδριάσει, αμφισβητώντας την σύνθεσή του.
Είναι κοινό μυστικό πάντως στους συνδικαλιστικούς κύκλους, ότι αρκετοί που συμμετέχουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις δεν δικαιούνται να εκλέγονται, αφού δεν πληρούν ακόμη και τους στοιχειώδεις κανόνες.
Το υπουργείο είναι αποφασισμένο να «σπάσει αβγά» και δημιουργήσει μητρώο για συνδικαλιστικές οργανώσεις, εργαζομένων και εργαζομένων.
Επίσης μία ακόμη σημαντική πρωτοβουλία θα είναι η δυνατότητα σε όσους περισσότερους εργαζομένους να συμμετέχουν, στην λήψη αποφάσεων σε κομβικής σημασίας ζητήματα. Έτσι οι ψηφοφορίες θα μπορεί να γίνεται εξ αποστάσεως ηλεκτρονικά. Θα υπενθυμίσουμε ότι το 2018 είχε περάσει ρύθμιση σύμφωνα με την οποία για να προκηρυχθεί απεργία θα πρέπει στην γενική συνέλευση πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης να συμμετάσχουν το 50% συν ένα, των οικονομικά ενεργών μελών. Στην πράξη αυτό θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί, ειδικά στις μεγάλες επιχειρήσεις και έτσι η όποια απόφαση για απεργία δεν θα μπορούσε να ληφθεί.
Η κυβέρνηση θέλοντας από την μία να διασφαλίσει την αντιπροσωπευτικότητα και από την άλλη να δώσει πραγματική δυνατότητα στους εργαζόμενους να συμμετάσχουν, θα επιτρέψει και την εξ αποστάσεως ψήφο (ηλεκτρονικά).
Συνδικαλιστικός νόμος
Ας δούμε αναλυτικά τι ετοιμάζεται να πράξει η κυβέρνηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι τροπολογίες της περασμένης εβδομάδας, ήταν η αρχή σε μία σειρά παρεμβάσεων που ετοιμάζεται να κάνει το υπουργείο Εργασίας. Στο επίκεντρο των επικείμενων αλλαγών αναμένεται να βρεθεί ο συνδικαλιστικός νόμος, με αιχμή την καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για την διεξαγωγή απεργίας, την διαφάνεια στην λειτουργία των οργανώσεων κ.α.
Μία εξ αυτών των παρεμβάσεων θα αφορά την δυνατότητα της ηλεκτρονικής ψηφοφορίας ώστε να υπάρχει «ανεμπόδιστη καθολική συμμετοχή των εργαζομένων στις αρχαιρεσίες και στην άσκηση του σχετικού δικαιώματός τους».
Παράλληλα, διατηρείται η υποχρεωτικότητα παρουσίας 50%+1 στην λήψη των οικονομικών ενεργών μελών μιας πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης στην γενική συνέλευση, προκειμένου να ληφθεί έγκυρη απόφαση.
Η δεύτερη παρέμβαση, που προβλέπει ο σχεδιασμός του υπουργείου Εργασίας, θα αφορά τη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού μητρώου για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζόμενων και των εργοδοτών. Στόχος είναι η οργάνωση ενός μητρώου μελών για κάθε συνδικαλιστική οργάνωση με ακριβή αριθμό συμμετεχόντων σε αυτή και άρα διαφάνεια στη συμμετοχή των συνδικαλιστών σε όλες τις αποφάσεις που λαμβάνονται.
Η τρίτη παρέμβαση θα σχετίζεται με τη δημιουργία ειδικής ιστοσελίδας, όπου οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα μπορούν να δημοσιοποιούν τις ανακοινώσεις του ηλεκτρονικά, ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο της αφισοκόλλησης.
Από το υπουργείο Εργασίας, πάντως, επισημαίνεται πως οι όποιες παρεμβάσεις αποφασιστούν, θα τεθούν σε κοινωνικό διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς, έτσι ώστε να αναζητηθεί η απαραίτητη συναίνεση από τους εκπροσώπους των συνδικαλιστών.
Απολύσεις – συνυπευθυνότητα
Με ικανοποίηση έγινε δεκτή από την αγορά η απόφαση της κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία καταργούνται οι ρυθμίσεις για αιτιολογημένες απολύσεις, αλλά και συνυπευθυνότητα εργολάβου και αναθέτοντος σε περίπτωση που παρατηρηθούν εργατικές παραβάσεις.
Οι εργοδοτικές οργανώσεις από την πρώτη στιγμή είχαν αντιδράσει και μάλιστα έντονα, σημειώνοντας ότι εφόσον κάτι τέτοιο εφαρμοστεί τότε ανατρέπονται βίαια οι σχέσεις εργοδότη – εργαζόμενου, αλλά μεταξύ των εργαζομένων. Επίσης είχε τονιστεί ότι οι συβάσεις αορίστου χρόνου θα υποκατασταθούν από ορισμένου, ενώ θα υπάρξει και ανάσχεση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.
Κυβερνητικοί κύκλοι πάντως έλεγαν, μετά την κατάθεση της εν λόγω τροπολογίας, πως από τον συνδυασμό των πολιτικών της προηγούμενης κυβέρνησης και της εφαρμογής του άρθρου περί «βάσιμου λόγου απόλυσης», τον Ιούλιο 2019 το ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων ήταν αρνητικό κατά 14.691 θέσεις.
Με ανακοίνωσή της η ΕΣΕΕ υπογραμμίζει πως η διάταξη που είχε φέρει η προηγούμενη κυβέρνηση (ΣΥΡΙΖΑ) και πλέον αποτελεί παρελθόν, καθώς καταργήθηκε, αποτέλεσε «το σημαντικότερο αντικίνητρο πρόσληψης με σύμβαση αορίστου χρόνου, ευνοώντας τις μη σταθερές μορφές εργασίας (σύμβαση ορισμένου χρόνου, μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση) και συμβάλλοντας στη στασιμότητα της ανεργίας».
Σε δική της ανακοίνωση η ΓΣΕΒΕΕ, επισημαίνει πως οι εν λόγω διατάξεις αποτελούσαν «περιττά εμπόδια στην επιχειρηματική δραστηριότητα και την απασχόληση, όσο και νομικά, όπου έχει επισημανθεί ότι το ελληνικό δίκαιο προστασίας των εργαζομένων ήταν και χωρίς τις διατάξεις αυτές πλήρες και τυπικά και ουσιαστικά».
Επίσης η ΓΣΕΒΕΕ, αναφέρει πως σειρά εργασιακών ρυθμίσεων που ψηφίστηκαν τα τελευταία δύο χρόνια δημιουργούσε επιπρόσθετο και δυσβάστακτο γραφειοκρατικό και διοικητικό κόστος συμμόρφωσης, ιδιαίτερα για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, χωρίς να προσδίδει καλύτερο πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων. Ενδεικτικά αναφέρει δε τις διατάξεις που ήδη καταργήθηκαν, καθώς και την καταχώριση της ετήσιας κανονικής άδειας και την αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου στο σύστημα «Εργάνη», αλλά και την διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου για τον υπολογισμό των εισφορών των μη μισθωτών».
Να σημειωθεί εδώ ότι τόσο η ΕΣΕΕ όσο και νομικοί κύκλοι επισημαίνουν πως η νέα διάταξη θα πρέπει να ισχύσει αποκλειστικά για το μέλλον, χωρίς αναδρομικότητα, καθώς ως ψηφίστηκε αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο της αναδρομικής εφαρμογής, γεγονός που θα περιέπλεκε τις επιχειρήσεις, στις περιπτώσεις των απολύσεων στις οποίες έχουν ήδη προβεί.
Σε ό,τι αφορά την αυξημένη ευθύνη του εργοδότη στις συμβάσεις έργου απέναντι στους εργαζομένους του εργολάβου, όπως επισημαίνει η ΕΣΕΕ, επρόκειτο για παράλογη διάταξη, η οποία είχε σκοπό να καταστήσει τον εργοδότη επίσημο ελεγκτή του εργολάβου, στη θέση που κανονικά θα έπρεπε να είχαν οι κρατικές υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας και του ΕΦΚΑ.
Ο Υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, Νότης Μηταράκης δήλωσε πως «οι εργοδότες σταματήσαν να προσλαμβάνουν μόνιμους υπαλλήλους αορίστου χρόνου. Ο βάσιμος λόγος απόλυσης ήταν ένα εργαλείο το οποίο οδηγούσε στη μείωση της απασχόλησης. Πρέπει να υπάρχει και μια πραγματικότητα στην αγορά εργασίας. Ο ευρωπαϊκός κοινωνικός χάρτης λέει ότι μια απόλυση είτε γίνεται για βάσιμο λόγο χωρίς αποζημίωση είτε προβλέπεται αποζημίωση για τον εργαζόμενο, κάτι το οποίο τονίζεται και στη χθεσινή τροπολογία».
Και συμπλήρωσε χαρακτηριστικά ότι «το θέμα είναι να προστατευτούν οι εργαζόμενοι και να βρουν δουλειές. Είδαμε από τα στοιχεία του ‘Εργάνη’ ότι αυτή η διάταξη που είχε φέρει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούσε να βρει βάση στην αγορά εργασίας ούτε στηρίζεται στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Αυτό που κάναμε είναι ότι εναρμονίσαμε την ελληνική νομοθεσία σε αυτό που προϋπήρχε εδώ και δεκαετίες. Η Ελλάδα έχει ένα πολύ ισχυρό πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων το οποίο φυσικά και θα στηρίξουμε».
Τέλος ένα άλλο σημαντικό θέμα που αναμένεται να οριστικοποιηθεί το Φθινόπωρο είναι τι θα συμβεί με τις 3ετίες. Μετά την αύξηση κατά 11% του κατώτατου μισθού, ο ΣΕΒ, θεωρεί ότι σε αυτό το πόσο περιλαμβάνονται και οι 3ετίες που είχε κάποιος συμπληρώσει έως το 2012 που καταργήθηκε το μέτρο. Το υπουργείο τότε είπε ότι δεν έχει δίκαιο ο ΣΕΒ και οι 3ετίες θα προσμετρώνται επιπλέον. Σε περίπτωση που το ΣτΕ κρίνει αντισυνταγματική την εν λόγω εγκύκλιο Αχτσιόγλου, τότε θα πρέπει η κυβέρνηση να λύσει το ζήτημα, είτε με νέα νομοθετική παρέμβαση, είτε μέσω άλλης οδού.
Του Θανάση Παπαδή
