Παρουσιάστηκε στη Λευκωσία το βιβλίο της Τούλας Χατζηκωστή για τις «γλυκόπικρες αναμνήσεις από την Κύπρο του χθες»
ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
«Το βιβλίο μου είναι προϊόν μιας πολύχρονης ψυχικής δοκιμασίας που πήγασε από το χρέος προς τη μνήμη, όχι μόνο των γονιών μου που με ανέθρεψαν, αλλά και του τόπου και των ανθρώπων μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της πατρίδας. Το χρέος αυτό με ώθησε στη συγγραφή του μικρού αυτού πονήματος, με μόνη εσωτερική παρόρμηση να παραδώσω μια μαρτυρία για ένα ξεχασμένο κόσμο όπως τον έζησα, απαλλαγμένο από τους σύγχρονους κωδικούς επικοινωνίας και άλλους αξιακούς κώδικες που κυριαρχούν και παρέρχονται χωρίς ελπίδα αναβίωσης». Τα πιο πάνω είπε μεταξύ άλλων η πρώην Φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση Τούλα Χατζηκωστή, στη σύντομη αντιφώνησή της στην παρουσίαση του βιβλίου της «Ένας κόσμος που χάθηκε, γλυκόπικρες αναμνήσεις από την Κύπρο του χθες», το βράδυ της Τετάρτης 12ης Φεβρουαρίου 2019 στο Πολιτιστικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου στην παλιά Λευκωσία. Το βιβλίο κυκλοφόρησε τον Απρίλη 2018 από τις Εκδόσεις Γερμανός.
Για την ευθύνη μιας γενιάς
«Με βαθιά συγκίνηση σας απευθύνω απόψε αυτές τις λίγες λέξεις και σας διαβεβαιώνω ότι ούτε για μια στιγμή δεν θεώρησα ότι το μικρό μου αυτό αφήγημα, έχει αξιώσεις κάποιας ασήμαντης έστω, λογοτεχνικής καταξίωσης», είπε η κυρία Χατζηκωστή και πρόσθεσε: «Με κεντρικό πυρήνα την κωμόπολη Μόρφου, το σπίτι και την οικογένεια, προσπάθησα να προτάξω τις αξίες της κυπριακής κοινωνίας. Αρκετά συστατικά στοιχεία της νοοτροπίας και της συλλογικής συνείδησης όπως είναι η ηθική, η φιλαλληλία, η εργατικότητα, το προοδευτικό πνεύμα, ο πατριωτισμός, το φιλότιμο που είναι πολύτιμα χαρακτηριστικά του Έλληνα. Μέσα από την αναδρομή της δικής μου προσωπικής ζωής και αφηγήσεις άλλων, ίσως ο αναγνώστης να μπορέσει να ζήσει γεγονότα που σημάδεψαν και τον ίδιο και να του προσφέρουν γλυκόπικρες αναμνήσεις». Η Τούλα Χατζηκωστή κατέληξε με μια συγκλονιστική, προσωπική της αλήθεια: «Θα ήθελα να σας εξομολογηθώ κάτι. Πολύ συχνά σκέφτομαι ότι κι εγώ, μαζί με τη δική μου γενιά, φέρουμε πολύ μεγάλη ευθύνη γιατί δεν μπορέσαμε με τη δική μας φωνή, με τις δικές μας πράξεις να προστατεύσουμε αυτό τον όμορφο κόσμο, ώστε οι μνήμες μας να είναι μόνο γλυκές…».
Κουβαλώντας την κάθε στιγμή στη Μόρφου
Διοργανωτής της εκδήλωσης, που συντόνισε η δημοσιογράφος Μαρίνα Χατζηκώστα, ήταν ο Δήμος Μόρφου. Σε χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Μόρφου, Βίκτωρας Χατζηαβραάμ, είπε ότι «η αγαπητή Τούλα παρουσιάζει μέσα από το βιβλίο της τις δικές της εμπειρίες και βιώματα, αλλά πάνω από όλα με τον δικό της όμορφο τρόπο, τα δικά της συναισθήματα που κρατά τόσα χρόνια σαν πολύτιμο φυλακτό από τη λεμονανθούσα πόλη μας, τους ανθρώπους της, τους συγγενείς και τους φίλους της που έζησαν εκεί. Το βιβλίο της πρέπει να διαβαστεί απ’ όλους γιατί κάνει αυτό ακριβώς που λέει και στον τίτλο – ξυπνά γλυκόπικρες αναμνήσεις από ένα κόσμο που χάθηκε. Ο Δήμος Μόρφου στηρίζει με όποιο τρόπο μπορεί αυτές τις εκδόσεις, αφού πρώτιστος στόχος μας είναι να συνεχίσουμε όλοι οι πρόσφυγες να κουβαλούμε μαζί μας την κάθε στιγμή που ζήσαμε στη Μόρφου ή σε κάθε γωνιά της σκλαβωμένης μας πατρίδας».
Ζώντας την αναγέννηση και τον όλεθρο…
Να σημειώσουμε ότι η εκδήλωση άρχισε με χαιρετισμό του εκδότη του βιβλίου, Ανδρέα Γερμανού, ενώ το βιβλίο παρουσίασαν η Φιλόλογος Κική Ελευθερίου και ο πρώην Διευθυντής Σχολείων Τεχνικής Εκπαίδευσης, Νίκος Νικολόπουλος, επίσης από τη Μόρφου. Από τη Μόρφου είναι και ο εκπαιδευτικός Μιχάλης Ζεμπύλας, που διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο. «Με τη φίλη Τούλα», είπε χαρακτηριστικά ο Ν. Νικολόπουλος, «ανήκουμε στην ίδια γενιά, τη γενιά της αθωότητας, που είχε την τύχη και την ατυχία να ζήσει την αναγέννηση και τον όλεθρο, την άνθηση και τον μαρασμό, την αισιοδοξία και την απογοήτευση. Και αν όντως η παιδική μας ηλικία είναι η πατρίδα μας, τότε είμαστε υπό μια έννοια συμπατριώτες και συνταξιδιώτες».
«Συναρπαστικό και ευκολοδιάβαστο»
Η Κική Ελευθερίου στην παρουσίασή της μίλησε για «καλαίσθητη έκδοση εμπλουτισμένη με φωτογραφίες παλαιότερων εποχών, με κεντρική σε αυτές, τη γλυκιά μορφή της συγγραφέως». Και συνέχισε: «Ένας ολόκληρος κόσμος – ο παλαιότερος κόσμος της Κύπρου – έχει πια χαθεί και πρόθεση της συγγραφέως είναι να καταγράψει και να διασώσει τις αναμνήσεις του χθες που είναι και γλυκές και πικρές συνάμα, μα οπωσδήποτε πολύτιμες. Ολοκληρώνοντας τη μελέτη του βιβλίου ο αναγνώστης θα διαπιστώσει με κάποια δόση έκπληξης, πως μέσα σε μόνο 194 σελίδες η συγγραφέας συμπυκνώνει όλη την κυπριακή ιστορία, από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι το 1974. Μελετώντας κανείς το βιβλίο, διαπιστώνει ότι μια από τις πολλές αρετές του είναι ότι δεν κατατάσσεται σε αυστηρά ιδεολογικά καλούπια, γεγονός που το καθιστά εξαιρετικά ενδιαφέρον, συναρπαστικό και ευκολοδιάβαστο. Είναι βεβαίως μια αυτοβιογραφία, αφού πρώτη ύλη αποτέλεσαν τα προσωπικά βιώματα της συγγραφέως από τότε που ήταν παιδούλα, μέχρι και την ενηλικίωσή της».
Ο αντίκτυπος στις ζωές και τις ψυχές…
«Οι ενδόμυχες σκέψεις και ο εξομολογητικός τόνος που διατρέχει το βιβλίο», συνέχισε η Κική Ελευθερίου, «παραπέμπουν σε προσωπικό ημερολόγιο όπου η συγγραφέας καταθέτει κομμάτι της ψυχής της. Από την άλλη, το βιβλίο εμπλουτίζεται σε μεγάλο βαθμό από μαρτυρίες τρίτων προσώπων, δηλαδή από αφηγήσεις γονέων παππούδων, άλλων συγγενών και γνωστών. Αυτές οι μαρτυρίες, σε συνδυασμό με το στοιχείο της βιωματικότητας, καθιστούν το βιβλίο ιστορικό, όχι όμως με τη στενή έννοια του όρου. Υπάρχει οπωσδήποτε ένας ιστορικός καμβάς, αφού από το βιβλίο περνούν εν είδει κινηματογραφικών πλάνων, όλα τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν την Κύπρο – η Αγγλοκρατία, ο Εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ, οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, η Κυπριακή Ανεξαρτησία, οι δικοινοτικές ταραχές, το πραξικόπημα και η εισβολή. Εντούτοις η έμφαση μετατίθεται από τις στεγνές χρονολογίες, τα αίτια και τα γεγονότα, στο ανθρώπινο στοιχείο, το έμψυχο υλικό. Η Τούλα Χατζηκωστή με τη διεισδυτική της ματιά, που είναι συνάμα γεμάτη αγάπη και τρυφερότητα για τον πλησίον, παρατηρεί και καταγράφει τον αντίκτυπο των μεγάλων ιστορικών γεγονότων στις ζωές και τις ψυχές των απλών, ανώνυμων και αφανών Κυπρίων».
Ο Δήμαρχος Μόρφου Βίκτωρας Χατζηαβραάμ, στον σύντομο χαιρετισμό του.
Στιγμιότυπο από την παρουσίαση του βιβλίου στην υπερπλήρη αίθουσα εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Κέντρου της Τράπεζας Κύπρου.
Η Κική Ελευθερίου με τον Νίκο Νικολόπουλο και τον Μιχάλη Ζεμπύλα.
Φώτο: Από την αντιφώνηση της Τούλας Χατζηκωστή.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Φειδίας Μωϋσέως
