Ο Σύνδεσμος Τραπεζών επιδιώκει να διασφαλίσει τα συμφέροντα των τραπεζών.Πρόκειται για ιδιωτικό συμφέρον ενός τομέα που θα καθορίσει το μέλλον της οικονομίας στην Κύπρο. Στην περίπτωση σύγκρουσης ανάμεσα στο ιδιωτικό συμφέρον των τραπεζών και στο ευρύτερο συμφέρον της κοινωνίας, ο Σύνδεσμος, όπως κάθε επιχείρηση, θα επιλέξει το ιδιωτικό του συμφέρον. Αυτό φυσικά ισχύει και για κάθε άλλο πρόσωπο π.χ. καταθέτη.
Ενόσω όμως υπάρχει σοβαρός κίνδυνος, οι τράπεζες επιμένουν στους περιορισμούς στις καταθέσεις και από την άλλη οι καταθέτες δεν εμπιστεύονται τις τράπεζες. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα είναι το ζητούμενο και για τους δύο, πράγμα δύσκολο. Ωστόσο, χωρίς αυτό, δεν λειτουργεί σύγχρονη οικονομία. Και όσο πιο γρήγορα συμβεί, τόσο πιο νωρίς διανοίγεται προοπτική ανάπτυξης.
Αμέσως μετά την ανατροπή της εμπιστοσύνης (Μάρτιο 2013), επικράτησε μια παθητική πολιτική διαχείριση η οποία στηρίζεται απλά στην παρέλευση του χρόνου. Η ελπίδα (ή σχεδιασμός) είναι πως οι καταθέτες θα κουραστούν ώστε, με την άρση των περιορισμών δεν θα προκύψει φυγή καταθέσεων, όταν κάποτε αρθούν οι περιορισμοί. Εμείς επιμένουμε ότι το θέμα είναι τόσο σημαντικό που έπρεπε προ καιρού να υπήρχε ενεργητική πολιτική με στόχο την σύγκλιση ανάμεσα στο ιδιωτικό και δημόσιο συμφέρον για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης το συντομότερο.
Ο φαύλος κύκλος στην οικονομία (έλλειψη ρευστότητας προκαλεί ψηλά επιτόκια, πιέζει τις επιχειρήσεις και την κατανάλωση, με αύξηση ανεργίας και προβληματικά δάνεια, που τελικά καταλήγει σε φυγή κεφαλαίων εκτός τραπεζικού συστήματος). Το κλειδί είναι η ρευστότητα, όπως πολλοί αποδέχονται, ανάμεσα τους και ο Σύνδεσμος Τραπεζών που επιβεβαιώνει έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις τράπεζες. Χωρίς βήματα για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα, οι κίνδυνοι είναι τεράστιοι.
Εδώ και καιρό προτείνουμε συγκεκριμένα ορθολογιστικά μέτρα (Ιούλιο 2013 υποβλήθηκαν γραπτώς), με βάση την λειτουργία της οικονομίας της αγοράς (market economy) και της ευρωπαϊκής νομιμότητας. Κάθε μέτρο μπορεί να εφαρμοστεί ξεχωριστά. Η μέγιστη θετική επίδραση με πολλαπλασιαστικά οφέλη θα προκύψει αν εφαρμοστούν ταυτόχρονα.
Α. Κατάργηση των καταχρηστικών προνοιών και χρεώσεων σε τραπεζικές συμβάσεις δανείων με τρόπο πρακτικά διαφανή και αποτελεσματικό για τον μέσο πολίτη, όπως επιβάλλει η νομοθεσία.
Β. Προπληρωμή δανείων σε μετρητά με παροχή σοβαρού κινήτρου από την τράπεζα προς τον δανειολήπτη (π.χ. απάλειψη τόκων για δύο χρόνια). Η προπληρωμή θα μπορούσε να συνδυαστεί με υποχρεωτική ακύρωση χρεώσεων/πέναλτυ που περιέχονται σε δανειακές συμβάσεις για ένα χρονικό διάστημα όπως καταγράφεται στο σημείο Α πιο πάνω.
Γ. Εξωδικαστικός Φορέας/Διαμεσολαβητής με εξουσίες για ρύθμιση διαφορών με δεσμευτικές αποφάσεις (παρέχοντας πάντα το δικαίωμα για προσφυγή στο δικαστήριο). Ο Φορέας αυτός θα έχει τη δυνατότητα επίλυσης πολλών προβληματικών δανείων σε εξωδικαστικό στάδιο, με ουσιαστική εξοικονόμηση πόρων για τους εμπλεκόμενους.
Τα θετικά είναι πολλά, άλλα άμεσα και άλλα έμμεσα και μακροπρόθεσμα (π.χ. άμεση ροή ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα, ανταγωνισμός για μείωση δανειστικών επιτοκίων, παροχή νέων δανείων από τις τράπεζες κ.ά.). Μόνο αρνητικό είναι μια ελεγχόμενη απώλεια μελλοντικών εσόδων από την τράπεζα (π.χ. λόγω απάλειψης τόκων), που αντισταθμίζεται από την δυνατότητά να δανείσει και ανακτήσει τα διαφυγόντα έσοδα. Τα όποια «αρνητικά» είναι ελάχιστα συγκριτικά με τα τεράστια οφέλη. Στόχος να αποτρέψουμε τα χειρότερα και να επέλθει σταθερότητα. Το κυριότερο από τον συνδυασμό των μέτρων δεν είναι τα θετικά στους εμπλεκομένους αλλά η αναμενόμενη αλλαγή της οικονομικής συμπεριφοράς πολλών άλλων (π.χ. των καταθετών). Θα ήμασταν χειρότερα ή καλύτερα, αν τα μέτρα λαμβάνονταν στην ώρα τους; Το βέβαιο είναι ότι χειρότερα δεν θα ήμασταν. Το καλύτερα ας το κρίνει καθένας. Πάντως, η κριτική είναι ευπρόσδεκτη εάν προτείνει κάτι καλύτερο.
Κώστας Μαυρίδης – Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής [email protected]
Υ.Γ. Ενημερώνω για την υποψηφιότητα μου για Αναπληρωτής Πρόεδρος ΔΗΚΟ
