Έπειτα από δεκαετίες παραμονής εκτός στρατιωτικών συμμαχιών, η Φινλανδία και η Σουηδία πρόκειται να αποφασίσουν εάν θα υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ως αποτρεπτικό μέσο κατά της επιθετικότητας από την ανατολική γειτονική Ρωσία.
Οι σκανδιναβικοί γείτονες αναμένεται να δράσουν από κοινού, με αμφότερους να εκφράζουν την επιθυμία να υποβληθούν οι αιτήσεις τους ταυτόχρονα εάν αποφασίσουν να ακολουθήσουν αυτή την οδό.
Για δεκαετίες, η πλειονότητα των Σουηδών και των Φινλανδών ήταν υπέρ της διατήρησης των πολιτικών τους για στρατιωτική ουδετερότητα.
Όμως η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου πυροδότησε μια απότομη στροφή.
Η αλλαγή ήταν ιδιαίτερα δραματική στη Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία.
Ύστερα από δύο δεκαετίες κατά τις οποίες η δημόσια υποστήριξη για ένταξη στο ΝΑΤΟ παρέμεινε σταθερή στο 20-30%, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τώρα ότι περισσότερο από το 75% των Φινλανδών είναι υπέρ.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Φινλανδία παρέμεινε ουδέτερη με αντάλλαγμα τις διαβεβαιώσεις από τη Μόσχα ότι δεν θα εισέβαλλε. Μετά την πτώση του Σιδηρούν Παραπετάσματος, η Φινλανδία παρέμεινε στρατιωτικά αδέσμευτη.
Η Σουηδία, εν τω μεταξύ, υιοθέτησε μια επίσημη πολιτική ουδετερότητας στο τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων στις αρχές του 19ου αιώνα.
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, η πολιτική ουδετερότητας τροποποιήθηκε σε πολιτική στρατιωτικής μη ευθυγράμμισης.
Ενώ παραμένουν εκτός ΝΑΤΟ, τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία έχουν δημιουργήσει ολοένα στενότερους δεσμούς με τη Συμμαχία. Και οι δύο εντάχθηκαν στο πρόγραμμα Σύμπραξη για την Ειρήνη το 1994 και στη συνέχεια στο Ευρωατλαντικό Συμβούλιο Εταιρικής Σχέσης το 1997.
Και οι δύο χώρες περιγράφονται από τη Συμμαχία ως μερικοί από τους «πιο ενεργούς εταίρους του ΝΑΤΟ» και έχουν συμβάλει σε αποστολές υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια, το Αφγανιστάν και το Ιράκ.
Οι δυνάμεις της Σουηδίας και της Φινλανδίας συμμετέχουν επίσης τακτικά σε ασκήσεις με χώρες του ΝΑΤΟ και έχουν στενούς δεσμούς με τους σκανδιναβικούς γείτονες Νορβηγία, Δανία και Ισλανδία — που είναι όλες μέλη του ΝΑΤΟ.
Για πολύ καιρό, η σουηδική πολιτική υπαγόρευε ότι η χώρα χρειαζόταν έναν ισχυρό στρατό για να προστατεύσει την ουδετερότητά της.
Αλλά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, μείωσε δραστικά τις αμυντικές της δαπάνες, στρέφοντας τη στρατιωτική της εστία σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.
Το 1990, οι αμυντικές δαπάνες αντιστοιχούσαν στο 2,6% του ΑΕΠ, έναντι 1,2% το 2020, σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία καταργήθηκε το 2010, αλλά επανήλθε το 2017 ως μέρος του επανεξοπλισμού της Σουηδίας μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Συνδυάζοντας τους διαφορετικούς κλάδους του, ο σουηδικός στρατός μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 50.000 στρατιώτες.
Τον Μάρτιο του 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Σουηδία ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει ξανά τις δαπάνες, στοχεύοντας στο 2% του ΑΕΠ «το συντομότερο δυνατό».
Ενώ η Φινλανδία έχει επίσης κάνει κάποιες περικοπές στην άμυνα, σε αντίθεση με τη Σουηδία έχει διατηρήσει πολύ μεγαλύτερο στρατό από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η χώρα των 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων έχει τώρα ισχύ 280.000 στρατιωτών συν 600.000 εφέδρων, γεγονός που την καθιστά σημαντικά μεγαλύτερη από οποιονδήποτε από τους σκανδιναβικούς γείτονές της, παρά το ότι έχει τον μισό πληθυσμό από τη Σουηδία.
Στις αρχές Απριλίου, η Φινλανδία ανακοίνωσε ότι θα ενισχύσει περαιτέρω τις στρατιωτικές της δαπάνες, προσθέτοντας περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Έχει αμυντικό προϋπολογισμό 5,1 δισεκατομμυρίων ευρώ για το 2022.
Ενώ η Σουηδία έχει στείλει δυνάμεις σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές, δεν έχει πολεμήσει για περισσότερα από 200 χρόνια.
Η τελευταία σύγκρουση που πολέμησε ήταν ο Σουηδονορβηγικός Πόλεμος του 1814. Διατήρησε την ουδέτερη στάση της στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους.
Οι μνήμες της Φινλανδίας από τον πόλεμο είναι πολύ πιο φρέσκες. Το 1939 δέχθηκε εισβολή από τη Σοβιετική Ένωση.
Οι Φινλανδοί έκαναν μια άγρια μάχη κατά τη διάρκεια του αιματηρού Χειμερινού Πολέμου, ο οποίος έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια ενός από τους πιο κρύους χειμώνες στην καταγεγραμμένη ιστορία. Αλλά τελικά αναγκάστηκε να παραχωρήσει ένα τεράστιο τμήμα της ανατολικής επαρχίας της Καρελίας σε μια συνθήκη ειρήνης με τη Μόσχα.
Μια «συμφωνία φιλίας» του 1948 οδήγησε τους Σοβιετικούς να συμφωνήσουν να μην εισβάλουν ξανά, εφόσον η Φινλανδία παρέμενε έξω από οποιαδήποτε δυτική αμυντική συνεργασία.
Η αναγκαστική ουδετερότητα της χώρας για να κατευνάσει τον ισχυρότερο γείτονά της επινόησε τον όρο «Φινλανδοποίηση».
πηγή: ΚΥΠΕ
