Πώς αντιδρά το νόμισμα και γιατί καταγράφεται πτώση στην αγοραστική δύναμη
Μια πιθανή κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να προκαλέσει δραματική άνοδο στις τιμές του πετρελαίου και να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, προκαλώντας αυξήσεις τιμών σε μια σειρά βασικών αγαθών από τη βενζίνη μέχρι το πλαστικό.
Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο ABC News, «αν και δεν υπήρξαν διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως φοβούνταν ορισμένοι αναλυτές νωρίτερα, μια άνοδος στις τιμές του πετρελαίου θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία των ΗΠΑ».
Σχολιάζοντας το θέμα οικονομικοί αναλυτές στην Κύπρο δήλωναν στη Brief ότι «η αύξηση στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου (βασικών πρώτων υλών για όλες τις χώρες της Ευρώπης) σε συνδυασμό με την πτώση της παραγωγικότητας και των επενδύσεων δημιουργούν πληθωρισμό». Εξηγούν στη συνέχεια πως «ο πληθωρισμός σε μια οικονομία σημαίνει ότι το νόμισμα που χρησιμοποιείται αρχίζει και χάνει την αξία του και παρατηρείται πτώση στην αγοραστική δύναμη του κοινού».
Ερωτώμενοι για τις αιτίες του πληθωρισμού, οι ίδιοι αναλυτές αναφέρουν πως «αυτές ποικίλουν ανάλογα με την περίπτωση. Π.χ. η αύξηση της ζήτησης αγαθών και ο υπερκαταναλωτισμός μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού σε μια χώρα». «Για να αντιμετωπιστεί αυτή η γενική αύξηση των τιμών στην οικονομία η κυβέρνηση πρέπει να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες, να εφαρμόσει μέτρα περιορισμού στη νομισματική πολιτική της και να παραχωρήσει κίνητρα για να συντηρήσει τις καταθέσεις και τις αποταμιεύσεις του (π.χ. αύξηση των επιτοκίων στις καταθέσεις των τραπεζών)», προσθέτουν.
Η κορύφωση της κρίσης
Πάντως, με την κορύφωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή την περασμένη Τρίτη, οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν κατά περίπου 1,5%. Συνολικά, οι τιμές του πετρελαίου έχουν αυξηθεί περισσότερο από 8% τις τελευταίες δύο εβδομάδες, καθώς οι συγκρούσεις στην περιοχή έχουν ενταθεί.
Η τιμή του πετρελαίου εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ κάτω από την κορύφωσή του το 2022, όταν η οικονομική ανάκαμψη «συγκρούστηκε» με την έλλειψη προσφοράς που επιβλήθηκε από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας.
Στο μεταξύ, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες, παρόλο που εκτιμάται ότι, λόγω της κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, οι τιμές «σπρώχνονται» προς τα πάνω.
«Η μεγαλύτερη ανησυχία θα ήταν μια απότομη κλιμάκωση των τιμών του αργού πετρελαίου», δήλωσε στο ABC News ο Τζέισον Μίλερ, καθηγητής διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. «Το πετρέλαιο είναι μια άμεση εισροή σχεδόν για κάθε μεταποιητική δραστηριότητα, και αυτό θα φέρει ένα άλλο πληθωριστικό σοκ», διευκρίνισε ο Μίλερ.
Σε περίπτωση, για παράδειγμα, που το Ισραήλ θα συγκρουστεί με το Ιράν, έναν σημαντικό παραγωγό πετρελαίου, το σοκ των τιμών θα καθιστούσε ακριβότερη τη λειτουργία εργοστασίων και τη μεταφορά αγαθών. Ένα ευρύ φάσμα τιμών καταναλωτή, με τη σειρά του, θα αυξηθεί.
Παρόλο που οι κυρώσεις έχουν περιορίσει την παραγωγή πετρελαίου του Ιράν τα τελευταία χρόνια, η χώρα παραμένει παραγωγός πετρελαίου και επιβάλλει τον έλεγχο της διέλευσης των δεξαμενόπλοιων μέσω του στενού του Ορμούζ, μιας εμπορικής οδού που διευκολύνει τη μεταφορά περίπου του 15% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου.
Αν το Ιράν εμπλακεί στον πόλεμο
«Εάν το Ιράν εμπλακεί σε αυτόν τον πόλεμο, τότε θα διαταράξει την παροχή πετρελαίου παγκοσμίως», δήλωσε στο ABC News ο Κρίστοφερ Τανγκ, καθηγητής στο UCLA Anderson School of Management. «Ας ελπίσουμε ότι δεν θα συμβεί αυτό», πρόσθεσε.
Το Ιράν παρουσιάζεται να χρηματοδοτεί την Χαμάς, παρόλο που Ισραήλ και ΗΠΑ δήλωσαν ότι δεν έχουν καμία ισχυρή απόδειξη για άμεσο ρόλο του Ιράν στην επίθεση.
Πάντως, ορισμένοι ειδικοί δηλώνουν ότι «η οικονομική ζημιά που προκαλείται από μια πιθανή άνοδο των τιμών του πετρελαίου θα μετριαστεί από δύο πρόσφατες τάσεις: την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου στις ΗΠΑ και την υποτονική παγκόσμια ζήτηση».
Οι ΗΠΑ κατέγραψαν ρεκόρ παραγωγής αργού πετρελαίου το 2023, με μέσο όρο 12,9 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, σύμφωνα με τη Διοίκηση Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ.
Η άνοδος της παραγωγής στις ΗΠΑ θα βοηθούσε στον περιορισμό των επιπτώσεων μιας πιθανής διακοπής του εφοδιασμού, αν και οι τιμές του πετρελαίου καθορίζονται σε μια παγκόσμια αγορά, στην οποία ένα μεγάλο σοκ προσφοράς δεν θα μπορούσε να εξηγηθεί με την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ.
Ο Gian Maria Milesi-Ferretti, ανώτερος συνεργάτης οικονομικών μελετών στο Κέντρο Δημοσιονομικής και Νομισματικής Πολιτικής Hutchins του Ινστιτούτου Brookings, δήλωσε στο ABC News ότι «ο αντίκτυπος στις ΗΠΑ θα ήταν πολύ πιο σιωπηλός από ό,τι θα ήταν για τις χώρες που είναι μεγάλοι εισαγωγείς πετρελαίου».
Μειωμένη ζήτηση
Στο μεταξύ, οι σχετικά αδύναμες οικονομικές επιδόσεις στην Ευρώπη και την Κίνα έχουν μειώσει την παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να αυξηθεί κατά 1% το 2024, γεγονός που σηματοδοτεί επιβράδυνση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
«Η κινεζική παραγωγή επιβραδύνθηκε σε διάστημα τριών μηνών που έληξαν τον Ιούνιο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρσι», ανακοίνωσε η κυβέρνηση της Κίνας τον περασμένο Ιούλιο.
«Έχουμε μια αδύναμη κινεζική οικονομία και μια αδύναμη ευρωπαϊκή οικονομία, αυτό ωθεί προς τα κάτω τη ζήτηση για πετρέλαιο», δήλωσε ο Miller, από το Michigan State University.
Ωστόσο, κατέληξε ο Miller «αυτή τη στιγμή, από την άποψη της προσφοράς δεν υπάρχει ανησυχία. Εκτός και αν η σύγκρουση γίνει τόσο έντονη που θα αρχίσετε να βλέπετε να ωθούνται οι τιμές του πετρελαίου πολύ υψηλότερα».
Πηγή: Brief/ Χρύσω Αντωνιάδου
