Συζήτηση στη Βουλή για το δικαίωμα ατόμων με αναπηρίες να σταθμεύουν σε χώρους στάθμευσης ιδιωτικών χώρων – όπως είναι τα πάρκινγκ πολυκατοικιών
Του Μάριου Δημητρίου
«Η προσβασιμότητα είναι το κλειδί μας για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την απασχόληση, τη ψυχαγωγία και τον αθλητισμό», είπε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ) Χριστάκης Νικολαϊδης, παρεμβαίνοντας την περασμένη Δευτέρα (20 Μαρτίου 2017), στη συζήτηση της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για το πρόβλημα της παράνομης στάθμευσης μη δικαιούχων, στους χώρους στάθμευσης για άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ), σε πολυκατοικίες. Συμμετείχε στη συνεδρία μαζί με τον Πρόεδρο της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου (ΟΠΑΚ) Δημήτρη Λαμπριανίδη, τονίζοντας προς τους βουλευτές και τους παρευρισκόμενους εκπρόσωπους των αρμόδιων κυβερνητικών τμημάτων και τοπικών αρχών, την ανάγκη εφαρμογής της νομοθεσίας, ή και επιβολής αυστηρότερης νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένης της ρυμούλκησης οχημάτων, «τουλάχιστον για μια μεταβατική περίοδο μέχρι να μάθουμε», όπως είπε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της ΚΥΣΟΑ.
Να σημειωθεί πάντως ότι ο Δημήτρης Λαμπριανίδης υπενθύμισε ότι η ρυμούλκηση των οχημάτων, είναι ένα μέτρο που προτάθηκε να περιληφθεί στη νομοθεσία από την πρώην βουλευτίνα της ΕΔΕΚ και μέλος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ρούλα Μαυρονικόλα. Τόνισε ότι η στάθμευση σε πεζοδρόμια, ράμπες για άτομα με αναπηρικό τροχοκάθισμα και σε χώρους στάθμευσης οι οποίοι προορίζονται για άτομα με αναπηρία, δημιουργούν εμπόδια στην κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων με αναπηρία και τον βαθμό συμμετοχής τους στη ζωή. Προσκλήθηκαν και συμμετείχαν στη συνεδρία της Δευτέρας, εκπρόσωποι της Αστυνομίας, των Υπουργείων Εσωτερικών και Μεταφορών, του Τμήματος Δημοσίων Έργων, του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες και της Ένωσης Δήμων Κύπρου.
Οι νόμοι να εφαρμόζονται παντού
Όπως επεσήμανε η Πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Στέλλα Κυριακίδου, η συζήτηση προέκυψε μετά από επιστολή του Δημήτρη Λαμπριανίδη στον Πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη, τον Ιανουάριο 2017, όπου επισημαίνεται ότι «ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες στη χώρα μας, είναι η παράνομη στάθμευση στους χώρους στάθμευσης για ΑμεΑ σε πολυκατοικίες ή και ο ισχυρισμός από ιδιοκτήτες σε πολυκατοικίες, ότι το συγκεκριμένο χώρο, τον αγόρασαν και τους ανήκει».
Σύμφωνα με την επιστολή, «πρόνοιες για τους χώρους αυτούς υπάρχουν σε τουλάχιστον δύο νομοθεσίες, στον περί ρυθμίσεως οδών και οικοδομών νόμο και στον περί ατόμων με αναπηρίες νόμο». Περαιτέρω αναφέρει η επιστολή του Προέδρου της ΟΠΑΚ: «Η Αστυνομία έχει δηλώσει ότι μετά από γνωμάτευση από τον Γενικό Εισαγγελέα, δεν δικαιούται να εκδίδει εξώδικο πρόστιμο σε άτομα που παράνομα σταθμεύουν σε χώρους στάθμευσης για ΑμεΑ σε πολυκατοικίες και ούτε επεμβαίνουν αν τηλεφωνήσει κάποιος και κάνει παράπονο ότι μη δικαιούχος σταθμεύει σε χώρο για ΑμεΑ. Κάτι που θεωρούμε λανθασμένο, αφού οι νόμοι πρέπει να εφαρμόζονται παντού και άμεσα, με στόχο την καταπολέμηση της παρανομίας, διαφορετικά αυτοί που παρανομούν νιώθουν ότι δεν τιμωρούνται και παρανομούν περισσότερο».
Η ΟΠΑΚ ζητά τη βοήθεια του Προέδρου της Βουλής, «για να ξεκαθαρίσουν τα ακόλουθα», όπως αναφέρει: «Δικαιούται ο επιχειρηματίας ανάπτυξης γης να πωλήσει ή παραχωρήσει χώρο στάθμευσης που προορίζεται για ΑμεΑ σε οποιοδήποτε ιδιοκτήτη της πολυκατοικίας; Πώς θα καταγγέλλονται και να τιμωρούνται όσοι παράνομα σταθμεύουν σε αυτούς τους χώρους; Αν η Αστυνομία δεν έχει το δικαίωμα να καταγγείλει, τότε ποιος το έχει; Ποιος ο ρόλος των τοπικών Αρχών ή πολεοδομικών αρχών, για να αποκατασταθεί η εκ των υστέρων ακύρωση τέτοιων χώρων στάθμευσης και η προστασία τους από την παράνομη χρήση;». Η επιστολή ΟΠΑΚ, καταλήγει με τα ακόλουθα: «Τονίζουμε ότι αυτή η συμπεριφορά ταλαιπωρεί και κατοίκους πολυκατοικιών που έχουν αναπηρίες και δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτούς τους χώρους στάθμευσης, επειδή κάποιοι τους θεωρούν δικούς τους ή κάποιοι σταθμεύουν εκεί παράνομα επειδή η Αστυνομία δεν θα τους καταγγείλει. Κοροϊδεύουν δηλαδή τους νόμους και κανονισμούς που ψηφίζει η Βουλή».
Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρία ο Δημήτρης Λαμπριανίδης, χαρακτήρισε τη συζήτηση «πολύ σημαντική στην προσπάθεια να βρεθούν τρόποι, για να προστατευθεί η χρήση των χώρων στάθμευσης για άτομα με αναπηρίες και σε ιδιωτικούς χώρους, όπως οι πολυκατοικίες, μόνο από άτομα με αναπηρίες». Πρόσθεσε ότι «η νομοθεσία υπάρχει και πρέπει το κράτος και η Βουλή να βρουν τους τρόπους εφαρμογής της, έτσι ώστε να σταματήσει η κατάχρηση που συχνά γίνεται από άτομα που σταθμεύουν παράνομα, στερώντας τον χώρο στάθμευσης από άτομα με αναπηρίες, για δική τους ευκολία, επειδή βαριούνται να περπατήσουν. Κληθείς να διευκρινίσει, είπε ότι υπάρχουν δύο σχετικές νομοθεσίες – η μια προνοεί εξώδικο πρόστιμο μέχρι 85 ευρώ, ενώ η άλλη προνοεί πρόστιμο μέχρι 1285 ευρώ, ή φυλάκιση μέχρι και 12 μήνες ή και τις δύο ποινές μαζί. «Σήμερα εφαρμόζεται η νομοθεσία για εξώδικο πρόστιμο και εμείς θέλουμε να εφαρμοστεί και η άλλη νομοθεσία, που είναι πολύ πιο αυστηρή, για να σταματήσει ο κόσμος να συμπεριφέρεται με αυτόν τον προκλητικό και ανεύθυνο τρόπο», κατέληξε.
Προτεραιότητα η προστασία της χρήσης
«Η Σύμβαση Προστασίας των ΑμεΑ, μιλά για καθολική προστασία και για το δικαίωμα στην προσβασιμότητα, ανεξάρτητα αν είναι δημόσιος ή ιδιωτικός χώρος και ο στόχος όλων μας πρέπει να είναι η διευκόλυνση των ΑμεΑ για να έχουν προστασία της χρήσης οποιουδήποτε χώρου στάθμευσης», είπε η Στέλλα Κυριακίδου μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά τη συνεδρία και πρόσθεσε: «Η προαναφερόμενη Σύμβαση καθορίζει την αρχή της προσβασιμότητας και πρέπει να τυγχάνει καθολικής εφαρμογής. Εδώ φάνηκε ότι υπάρχουν δύο θέματα – ένα γενικότερο, για την ανάγκη αλλαγής της νοοτροπίας που μας αφορά όλους, αφού βλέπουμε συνεχώς σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους να καταλαμβάνονται από μη δικαιούχους, χώροι στάθμευσης για αυτοκίνητα ΑμεΑ και πρέπει από μόνοι μας ως κοινωνία ν’ αποφασίσουμε επιτέλους ότι πρέπει να σεβόμαστε τα ΑμεΑ και να εφαρμόζουμε αυτά που η ίδια η Κύπρος, συζητά. Το δεύτερο ζήτημα που είναι και το δυσκολότερο, αφορά παραβιάσεις σε ιδιωτικούς χώρους. Μας έχει λεχθεί από την Αστυνομία ότι δεν μπορεί να επέμβει εκεί, ώστε να εφαρμοστεί η σχετική νομοθεσία. Μετά τη συζήτηση, αποφασίστηκε να απευθυνθούμε στο Υπουργείο Εσωτερικών για να ζητηθεί από τη Νομική Υπηρεσία να μας διευκρινίσει αν όντως έτσι έχουν τα πράγματα και ποιες αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις πρέπει εμείς να προωθήσουμε, ώστε να προστατεύσουμε το δικαίωμα χρήσης από τα ανάπηρα άτομα, των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων στάθμευσης για ΑμεΑ». Κατέληξε λέγοντας ότι «αν σε μια πολυκατοικία υπάρχουν 4 διαμερίσματα, δεν υπάρχει υποχρέωση για χώρο στάθμευσης αναπήρων, αλλά αν υπάρχουν 5 και περισσότερα διαμερίσματα, πρέπει να υπάρχει επιπρόσθετος χώρος στάθμευσης για ανάπηρα άτομα».
Ανοιχτές, οι υπηρεσίες ιδιωτών
Στη δική της δήλωση η βουλευτίνα του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά επεσήμανε ότι η Κύπρος υπέγραψε και κύρωσε τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για ΑμεΑ, από το 2011. «Το άρθρο 9 της Σύμβασης, σε σχέση με την προσβασιμότητα», είπε, «αναφέρει ότι το κράτος είναι υποχρεωμένο να διασφαλίσει ότι οι εγκαταστάσεις και υπηρεσίες που προσφέρονται από ιδιωτικούς φορείς, είναι ανοιχτές ή παρέχονται στο κοινό λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πτυχές της προσβασιμότητας για ΑμεΑ. Το διάβασα αυτό, γιατί η πτυχή του θέματος που συζητήσαμε, αφορούσε την προσβασιμότητα των ΑμεΑ σε χώρους στάθμευσης που βρίσκονται σε ιδιωτικούς χώρους, π. χ. στα πάρκινγκ πολυκατοικιών, όπου ενώ προβλέπεται στη νομοθεσία, κάθε 5 διαμερίσματα ένας χώρος στάθμευσης για ΑμεΑ, τελικά ο χώρος αυτός δεν χρησιμοποιείται από ΑμεΑ, αλλά από άλλους ενοίκους ή επισκέπτες. Ναι, υπάρχει γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα ότι δεν δίνεται δικαίωμα στην Αστυνομία για να μπει σε αυτούς τους χώρους, αλλά αν στους δημόσιους χώρους προβλέπεται πρόστιμο 85 ευρώ στις περιπτώσεις όπου κάποιος σταθμεύσει σε χώρο στάθμευσης ΑμεΑ, θα πρέπει να βρούμε τρόπους και στον ιδιωτικό τομέα. Μια σκέψη είναι να αναλάβουν το ζήτημα οι διαχειριστικές επιτροπές και η Αστυνομία να κάνει παρεμβάσεις προς τις διαχειριστικές επιτροπές, αλλά αυτή είναι μια άλλη πτυχή με πολλά προβλήματα, γιατί δυστυχώς η νομοθεσία που αφορά τις διαχειριστικές επιτροπές, δεν εφαρμόζεται στο σύνολό της». Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, η Σκεύη Κουκουμά απάντησε ότι «αν συνεχίσει η χρήση των χώρων στάθμευσης ΑμεΑ από μη δικαιούχους και αν το πρόστιμο των 85 ευρώ, πραγματικά δεν είναι ικανοποιητικό, πρέπει να πάμε στο επόμενο στάδιο, όπως η ρυμούλκηση. Όμως το μέτρο της ρυμούλκησης απαιτεί κόστος και πρέπει να το συζητήσουμε στο πλαίσιο της ετοιμότητας της κυβέρνησης, να αναλάβει την εφαρμογή του».
Κανένας στο δικαστήριο, μέχρι τώρα
Στην παρέμβασή του στη συζήτηση ο Δημήτρης Λαμπριανίδης επανέλαβε μεταξύ άλλων ότι «ενώ υπάρχει νομοθεσία για προστασία των χώρων στάθμευσης προορισμένων για ΑμεΑ, η Αστυνομία έχει δηλώσει αδυναμία να καταγγέλλει όσους σταθμεύουν σε τέτοιους χώρους σε πολυκατοικίες, ενώ συχνά λαμβάνουμε παράπονα από ιδιοκτήτες οικιών σε πολυκατοικίες, ότι ο ιδιοκτήτης της οικοδομής έχει πωλήσει ή έχει παραχωρήσει σε κάποιον, τον χώρο στάθμευσης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει στην πολυκατοικία, χώρος στάθμευσης για ΑμεΑ. Στον Περί Ατόμων με Αναπηρίες Νόμο, υπάρχει πρόνοια ακόμα και για φυλάκιση εκείνου που σταθμεύει παράνομα σε χώρους προοριζόμενους για άτομα με αναπηρίες, αλλά δεν έχουμε δει μέχρι σήμερα η Αστυνομία να οδηγήσει κάποιον στο δικαστήριο για τέτοια παρανομία. Θα μπορούσε βέβαια να πει κάποιος ότι σε δημόσιους χώρους εκδίδουν εξώδικα και δεν χρειάζεται να πάρουν κάποιον στο δικαστήριο, όμως εκεί όπου δεν μπορεί να εκδοθεί εξώδικο, γιατί δεν καταγγέλλουν τον παραβάτη και να οδηγηθεί στο δικαστήριο; Το άλλο ερώτημα, που αφορά το Υπουργείο Εσωτερικών, είναι κατά πόσο δικαιούται ο επιχειρηματίας ανάπτυξης γης, να παραχωρεί τον χώρο στάθμευσης που προορίζεται για ΑμεΑ, σε οποιονδήποτε ιδιοκτήτη πολυκατοικίας;». Ο Πρόεδρος της ΟΠΑΚ, έκανε λόγο και «για την κατάργηση του χώρου υγιεινής για ΑμεΑ σε πολυκατοικίες, με αντάλλαγμα ο επιχειρηματίας ανάπτυξης γης, να κάνει σε κάθε διαμέρισμα, χώρο υγιεινής με διαστάσεις προσβάσιμες και να έχει απαλλαγή για συντελεστή δόμησης. Δηλαδή τους δίνουμε κίνητρο να κάνουν σε κάθε διαμέρισμα, χώρο υγιεινής με ικανοποιητικές διαστάσεις και έτσι το κάθε διαμέρισμα να είναι για πάντα ικανό να εξυπηρετήσει οποιονδήποτε και να μην εξαρτόμαστε πια από χώρους υγιεινής σε ισόγεια ή υπόγεια, που καταντούν συχνά αποθήκες».
Στιγμιότυπο από την παρέμβαση της λειτουργού του Υπουργείου Εσωτερικών Άντρης Πατσαλοσαββή στη διάρκεια της συζήτησης της περασμένης Δευτέρας.
«Η Αστυνομία δεν εξουσιοδοτείται…»
Τη θέση της Αστυνομίας επανέλαβε ο Αστυνόμος Φίλιππος Παπαηλία, επικαλούμενος την προαναφερόμενη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα, σύμφωνα με την οποία, «η Αστυνομία δεν εξουσιοδοτείται βάσει του Νόμου, να παρεμβαίνει σε χώρους πολυκατοικιών, περιλαμβανομένου του κοινόχρηστου χώρου που προορίζεται για επισκέπτες, ούτε για καταγγελίες, ούτε για παρατηρήσεις για παράνομη στάθμευση. Αν μας δοθεί η πρόσβαση με βάση νομοθεσία, κανένα πρόβλημα να αστυνομεύουμε και εκεί όπως αστυνομεύουμε στους άλλους χώρους», είπε ο κ. Παπαηλία.
Από το Υπουργείο Εσωτερικών η λειτουργός Άντρη Πατσαλοσαββή, είπε ότι μετά από αρκετή διαβούλευση, συζητείται στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, τροποποίηση του περί ρυθμίσεως οδών και οικοδομών νόμου, «ώστε να καταργηθεί ο κανονισμός που ισχύει σήμερα και να εφαρμοστεί νέα πρόνοια για την ασφάλεια και τη χρήση, για τη χρήση όλων των οικοδομών από όλα τα άτομα, περιλαμβανομένων των αναπήρων. Αναφέρει επακριβώς πώς πρέπει να είναι οι χώροι στάθμευσης σε κάθε οικοδομή και ότι στα κτίρια που απαιτούνται μέχρι και 10 χώρους στάθμευσης (για τα 10 διαμερίσματα), ένας επιπρόσθετος χώρος στάθμευσης θα προορίζεται για άτομα με αναπηρία».
Αριστερά ο Αστυνόμος Φίλιππος Παπαηλία που μίλησε στη συνεδρία εκ μέρους της Αστυνομίας.
Οι…ανύπαρκτες διαχειριστικές επιτροπές
Από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας η λειτουργός Πωλίνα Κρασιά είπε ότι οι διαχειριστικές επιτροπές των πολυκατοικιών, «δεν δέχονται εποπτεία από αρμόδια Αρχή, όμως ενδεχομένως έχουν τη δυνατότητα, σύμφωνα με τη νομοθεσία, να πάρουν κάποιον στο δικαστήριο για παράβαση χρήσης των κοινόχρηστων χώρων».
«Το σύστημα των διαχειριστικών επιτροπών δεν λειτουργεί στην Κύπρο, δεν υπάρχει στην κουλτούρα της, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, που είναι μέσα στην κουλτούρα τους», επεσήμανε ο κ. Χατζηγεωργίου από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, επιβεβαιώνοντας ότι «σήμερα είναι υποχρεωτικός ένας επιπρόσθετος χώρος στάθμευσης για ΑμεΑ, σε πολυκατοικίες που έχουν μέχρι και 5 διαμερίσματα». Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι αρμοδιότητα για τη λειτουργία των διαχειριστικών επιτροπών πολυκατοικιών, έχει ο Διευθυντής Κτηματολογίου.
Το δελτίο στάθμευσης, δεν ξεχωρίζει…
Σύμφωνα με τη λειτουργό του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες (του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων), κυρία Ιωάννου, το Τμήμα αυτό έχει την αρμοδιότητα να εκδίδει το δελτίο στάθμευσης για άτομα με αναπηρία. Ανάφερε ότι «σύμφωνα με το νόμο, οποιοδήποτε άτομο κατέχει αυτό το δελτίο, δικαιούται να παρκάρει σε σηματοδοτούμενους χώρους στάθμευσης ΑμεΑ και δεν ξεχωρίζει ιδιωτικούς και δημόσιους – οπότε ένας κάτοχος αυτού του δελτίου, μπορεί να παρκάρει σε σηματοδοτημένο χώρο πολυκατοικιών».
Η…έμφυλη πτυχή ενός τεχνικού ζητήματος
Αξιοσημείωτη στιγμή της συζήτησης, υπήρξε η αναφορά της λειτουργού του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Ελισάβετ Αντωνιάδου, στην ευθύνη του Υπουργείου για τις υποδομές πρόσβασης αναπήρων. «Στο παρελθόν», είπε, «είχε γίνει μια προσπάθεια από λειτουργό η οποία επάνδρωνε…». Πριν ολοκληρώσει τη φράση της, παρενέβη η Πρόεδρος της Επιτροπής Στέλλα Κυριακίδου και διόρθωσε. «Η οποία στελέχωνε, όχι επάνδρωνε», είπε. «Αυτή», πρόσθεσε, «είναι Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών. Δυστυχώς μπήκε στην καθημερινότητά μας αυτή η ορολογία κι εμείς οφείλουμε να τη διορθώνουμε». Η κυρία Αντωνιάδου απολογήθηκε και συνέχισε αναφέροντας ότι «έγινε προσπάθεια για νομοθετική ρύθμιση και θα μπορούσαν να δοθούν σχετικές εισηγήσεις για ρυθμίσεις από τα αρμόδια Υπουργεία σε συνεργασία με το Τμήμα Πολεοδομίας».
Φωτό: Ο Χριστάκης Νικολαϊδης και ο Δημήτρης Λαμπριανίδης, την περασμένη Δευτέρα 20 Μαρτίου 2017 στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής.
