Αθήνα, δεκαετία του 1950. Το φαινόμενο των μικρών φτωχών κοριτσιών από την επαρχία, που έρχονταν σε εύπορα αθηναϊκά σπίτια, ως ψυχοκόρες, οι οποίες βοηθούσαν στις δουλειές του σπιτιού και με αυτό τον τρόπο, βοηθούσαν τις οικογένειές τους στα χωριά, ήταν σύνηθες.
Η ζωή της Σπυριδούλας στο Μεσολόγγι
Κάπως έτσι, στα μέσα της δεκαετίας, ξεκίνησε και η περιπέτεια της Σπυριδούλας Ράπτη, του δεκάχρονου τότε κοριτσιού από τη Ματαράγκα Μεσολογγίου.
Η μικρή Σπυριδούλα
Στα μέσα της δεκαετίας του ’50, η Σπυριδούλα άρχισε να εργάζεται σαν υπηρέτρια στο σπίτι του Γιώργου και της Αντιγόνης Βεϊζαδέ στην Καλλίπολη του Πειραιά. Οι ίδιοι, όπως μαθεύτηκε αργότερα, είχαν πάει το 1953 στο χωριό της μικρής, η οικογένεια της οποίας αποτελούνταν από τους γονείς και τα 8 παιδιά. Όταν η Αντιγόνη Βεϊζαδέ ζητούσε ένα κορίτσι για να βοηθάει την ίδια στο σπίτι, η μητέρα της Σπυριδούλας, δεδομένων των οικονομικών δυσκολιών, που αντιμετώπιζαν, σκέφτηκε πως είναι μεγάλη τύχη για την κόρη της η άφιξη αυτού του ζευγαριού στο χωριό. Το σπίτι τους αποτελούσε ένα πολύ καλό περιβάλλον για να πάει η Σπυριδούλα να δουλέψει. Εξάλλου η οικογένεια Βεϊζαδέ ήταν είχε «καλό όνομα», ήταν ευκατάστατη και οι ίδιοι είπαν πως θα συμπεριφέρονταν στη μικρή Σπυριδούλα σα να είναι δική τους κόρη.
Η ζωή στην Αθήνα
Πού να ήξεραν οι γονείς της Σπυριδούλας τι θα ακολουθούσε.. Η κόρη τους στο σπίτι των Βεϊζαδέ έγινε πραγματική σκλάβα.
Το ζεύγος Γιώργου και Αντιγόνης Βεϊζαδέ
Εργαζόταν από το πρωί μέχρι το βράδυ, κάνοντας όλες τις δουλειές, φροντίζοντας ταυτόχρονα και το μωρό της οικογένειας, χωρίς ανάπαυλα για δύο χρόνια. Κυκλοφορούσε με κουρέλια, ανεξαρτήτως εποχής. «Έκανα υπομονή και δε μιλούσα» θα πει η ίδια αργότερα.
Η αρχή της φρίκης
Ώσπου μια μέρα ήρθαν και τα χειρότερα.. Το αφεντικό της, ο Γιώργος Βεϊζαδές ήταν συνιδιοκτήτης ενός μαγαζιού και συγκεκριμένα του θρυλικού καμπαρέ της Τρούμπας «John Bull». Έφερνε αρκετά χρήματα στο σπίτι, πολλές φορές και ξένα χαρτονομίσματα.
Μια μέρα, την 31η Ιουλίου 1955 διαπίστωσαν ότι από το σπίτι έλειπε ένα χαρτονόμισμα των 50 δολαρίων, ποσό σημαντικό για την εποχή εκείνη. Κατηγόρησαν τη Σπυριδούλα ότι το έκλεψε. Η ίδια το αρνήθηκε, όμως το ζεύγος Βεϊζαδέ δεν την πίστεψε ποτέ. Της είπαν πως έχουν τρόπο να την κάνουν να το παραδεχτεί. Και τότε ξεκίνησε το μαρτύριο της μικρής Σπυριδούλας. Το ζευγάρι χτύπησε τη μικρή, όχι μόνο με τα χέρια, αλλά και με ένα ξύλινο αντικείμενο και στη συνέχεια την κλείδωσε όλη τη νύχτα της Δευτέρας, προς Τρίτη στο φωταγωγό, χωρίς φαγητό και νερό.
Τα βασανιστήρια
Την επόμενη μέρα συνέχισαν να την κατηγορούν, πιέζοντάς την να ομολογήσει. Η Σπυριδούλα σταθερή στην απάντησή της, έλεγε πως δεν έχει ιδέα για τα χρήματα. Οι απειλές από μέρους των Βεϊζαδέ να μιλήσει συνεχίζονταν, ώσπου κάποια στιγμή είπαν στη Σπυριδούλα να βγάλει τα ρούχα της. Στην πρίζα βρισκόταν το ηλεκτρικό σίδερο και ζεσταινόταν.. Αφού έδεσαν, παρά τη θέλησή της, τη μικρή χειροπόδαρα, πάνω στο τραπέζι του σαλονιού, άρχισαν να την καίνε με το σίδερο σε διάφορα σημεία του σώματός της.
Τα εγκαύματα στο σώμα της Σπυριδούλας
Το παιδί σφάδαζε από τον πόνο! Οι φωνές της ακουγόντουσαν παντού! Η Αντιγόνη Βεϊζαδέ έβαζε το ραδιόφωνο στο τέρμα, για να καλύπτει τα ουρλιαχτά της μικρής Σπυριδούλας. Μέχρι και η μικρή κόρη της οικογένειας, η οποία τρομαγμένη παρακολουθούσε το φρικτό μαρτύριο της Σπυριδούλας, φώναζε και παρακαλούσε τους γονείς, να σταματήσουν, αλλά εκείνοι συνέχιζαν. Επί 36 ώρες ο Βεϊζαδές με τη βοήθεια της γυναίκας του, έκαιγε διαδοχικά με το καυτό σίδερο, το σώμα της Σπυριδούλας. Όταν εκείνη λιποθυμούσε από τους πόνους, σταματούσαν την κακοποίηση και ξαναξεκίναγαν όταν ανακτούσε τις αισθήσεις της. Όλες αυτές τις ώρες, η Σπυριδούλα παρέμενε νηστική και χωρίς νερό, υπομένοντας τα φρικτά βασανιστήρια.
Όταν την Πέμπτη 4 Αυγούστου οι πληγές της Σπυριδούλας από τα εγκαύματα, άρχισαν να χειροτερεύουν, το ζεύγος φοβούμενο μη τυχόν πεθάνει, αποφάσισε να την πάει στο Τζάνειο Νοσοκομείο.
Στο νοσοκομείο
Εκεί την μετέφερε τυλιγμένη με κουβέρτες η Αντιγόνη Βεϊζαδέ. Η μικρή ήταν σε άθλια κατάσταση, με υψηλό πυρετό και εκτεταμένα εγκαύματα, τα οποία κάλυπταν το 65% του σώματός της, ενώ πλέον υπήρχε και κίνδυνος μόλυνσης των πληγών.
Οι γιατροί του Νοσοκομείου έμειναν άναυδοι. Η εκδοχή, που είπε η Αντιγόνη Βεϊζαδέ στους γιατρούς ήταν ότι η μικρή κάηκε, όταν έπεσε πάνω της μια κατσαρόλα με καυτό νερό.
Οι απειλές και η μαρτυρία της φρίκης
Το επόμενο βράδυ, αυτό της Παρασκευής, η κατάσταση της μικρής άρχισε να βελτιώνεται και τότε έγινε η αποκάλυψη της φρικτής αλήθειας. Η Σπυριδούλα τρομαγμένη εκμυστηρεύτηκε σε μια νοσοκόμα όλα όσα έζησε στα χέρια των βανανιστών της. Επιπλέον, αποκάλυψε πως την είχαν απειλήσει ότι αν πει την αλήθεια, θα την κάψουν ζωντανή με βενζίνη. Αμέσως ενημερώθηκαν οι γιατροί και στη συνέχεια η Αστυνομία.
Αυτές τις μέρες στο νοσοκομείο την επισκεπτόταν συνεχώς η Αντιγόνη Βεϊζαδέ, φέρνοντάς της φαγητό κ.α. Έτσι, όταν έγινε η αποκάλυψη της αλήθειας από τη Σπυριδούλα, η Αστυνομία της έστησε καρτέρι. Το Σάββατο, 6 Αυγούστου, όταν έφτασε στο νοσοκομείο, τη συνέλαβε αστυνομικός, ντυμένος με πολιτικά, με την κατηγορία της κακοποίησης και της πρόκλησης βαριών σωματικών βλαβών.
Η σύλληψη
Το ζευγάρι συλλαμβάνεται και προφυλακίζεται. Η Αντιγόνη Βεϊζαδέ στην αρχή επέμεινε στο σενάριο του καυτού νερού, αλλά αργότερα ομολόγησε εν μέρει την πράξη της, υποστηρίζοντας πως επρόκειτο για ατύχημα. Ισχυρίστηκε πως πάνω στον καυγά, σχετικά με το που είναι τα χρήματα, απείλησε με το ηλεκτρικό σίδερο τη Σπυριδούλα, θέλοντας απλά να τη φοβερίσει. Τότε η μικρή όρμηξε πάνω της και πάνω στην πάλη, η μικρή έπεσε κάτω και πάνω της το σίδερο. Έτσι, υποτίθεται, πως έγιναν τα εγκαύματα.
Το ζεύγος Βεϊζαδέ καθώς οδηγείται στον ανακριτή
Από την πλευρά του ο Γιώργος Βεϊζαδές ισχυρίστηκε ότι ήταν εντελώς αμέτοχος, μιας και όταν έγιναν τα βασανιστήρια δεν ήταν στο σπίτι. Όταν γύρισε σπίτι του και έμαθε τι έγινε, αφού είδε και την κατάσταση της μικρής, αποφάσισε να τη μεταφέρουν στο νοσοκομείο.
Η διάψευση
Η διάψευση των όσων ειπώθηκαν από το ζευγάρι των βασανιστών ήρθε από τον ιατροδικαστή κ.Συλλάνταβο, ο οποίος εξέτασε τα τραύματα της μικρής Σπυριδούλας. Η μικρή έφερε εγκαύματα 1ου, 2ου και 3ου βαθμού στο πρόσωπο, τον τράχηλο, το θώρακα, την κοιλιά και τα άνω και κάτω άκρα, καθώς και εκχυμώσεις στο μέτωπο, τα βλέφαρα, τους μηρούς και τις κνήμες.
Η έκθεση, την οποία υπέβαλε αργότερα στην εισαγγελία Πειραιά είναι χαρακτηριστική: «Τα εγκαύματα έχουν επάλληλον διάταξιν κλιμακοειδούς τύπου και καλύπτουν το 60-65% της επιφανείας του σώματός της. Ίνα προξενηθούν τα εγκαύματα τούτα, το θύμα καθηλώθη υπό δύο αλληλοβοηθουμένων προσώπων».
Οι γονείς της Σπυριδούλας
Συντετριμμένοι έφτασαν οι γονείς της Σπυριδούλας μετά την αποκάλυψη των γεγονότων. Μαζί ήρθαν και μερικά από τα αδέρφια της, προκειμένου να της συμπαρασταθούν. Δε πίστευαν τα όσα έζησε η μικρή τους κόρη.
Η Σπυριδούλα αριστερά και η μητέρα της δεξιά
Η Σπυριδούλα με τον πατέρα της αριστερά και με ένα από τα αδέρφια της δεξιά
Η κοινή γνώμη
Όμως στο πλευρό της Σπυριδούλας δεν στάθηκε μόνο η οικογένειά της. Πλήθος κόσμου την επισκεπτόταν στο νοσοκομείο, έκανε δωρεές κι εράνους για τη συγκέντρωση χρημάτων, που θα συνέβαλαν στην αποκατάσταση της υγείας της, της πήγαιναν δώρα και γλυκά.
Ηθοποιοί, τραγουδιστές, βουλευτές, διασημότητες της εποχής, μέχρι και η βασίλισσα Φρειδερίκη έδειξε ενδιαφέρον για τη μικρή, στέλνοντας το γιατρό των ανακτόρων κ. Θ.Δοξιάδη, να την εξετάσει.
Εκδηλώσεις συμπαράστασης στο πρόσωπο της Σπυριδούλας
Ταυτόχρονα με την αγάπη, που έδειχνε ο κόσμος για τη μικρή Σπυριδούλα, η οργή του για το ζεύγος Βεϊζαδέ ήταν απερίγραπτη. Η άλλωτε «καλή» οικογένεια του Πειραιά ήταν στο «στόχαστρο» και κινδύνευε κυριολεκτικά από λιντσάρισμα.
Η δίκη
Η δίκη για λόγους ασφαλείας έγινε στο Κακουργιοδικείο Λαμίας, στις 30 και 31 Ιανουαρίου 1956. Η περιοχή επιλέχθηκε, ούτως ώστε να μην δημιουργηθούν περισσότερες εντάσεις στον Πειραιά. Παρολ’ αυτά, εξαγριωμένο πλήθος κόσμου απειλούσε με λιντσάρισμα το ζεύγος Βεϊζαδέ έξω από το δικαστικό μέγαρο.
Η μικρή Σπυριδούλα ήταν 1η μάρτυρας και με δυσκολία κρατούσε τα δάκρυα της, κατά τη διάρκεια της κατάθεσής της, σε αντίθεση με τους βασανιστές της, που συνέχισαν να την προτρέπουν να πει την αλήθεια.
Φωτοτυπία από φωτογραφία της Σπυριδούλας, στη δίκη
Η απόφαση του δικαστηρίου δε φάνηκε να «απαλύνει» τον πόνο και την οργή. Η Αντιγόνη Βεϊζαδέ καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 5 ετών και ο Γιώργος Βεϊζαδές σε 4,5 χρόνια, αφού το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου και της ειλικρινούς μεταμέλειας, κάτι το οποίο δεν αναγνωρίσθηκε στη σύζυγό του.
Το δικαστήριο έκρινε πως οι κατηγορούμενοι «έθεσαν εις προφανή κίνδυνον τη ζωήν του θύματος των, αλλά δεν εσκόπευον να επιφέρουν το αποτέλεσμα», όπως έγραψε η εφημερίδα «Ακρόπολις».
Επιπλέον, τους επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο 20.000 δραχμών για ψυχική οδύνη.
Τι απέγινε η Σπυριδούλα
Τον πρώτο καιρό είχε τρομερούς εφιάλτες, με κύριο θέμα το μαρτύριο, που έζησε. Στις αρχές Σεπτεμβρίου και μετά από ένα μήνα παραμονής στο νοσοκομείο, η Σπυριδούλα πήρε εξιτήριο και επέστρεψε στο χωριό της.
Νοσοκόμες μαζί με τη Σπυριδούλα κατά το εξιτήριό της από το Τζάνειο Νοσοκομείο
Στη συνέχεια, υποβλήθηκε σε σειρά χειρουργείων αποκατάστασης. Αργότερα, προχώρησε στη ζωή της, αφού παντρεύτηκε και απέκτησε δυο παιδιά.
Η Σπυριδούλα καλεσμένη σε εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού
Η Σπυριδούλα έγινε λαϊκό ίνδαλμα. Ενέπνευσε πολύ κόσμο, με κάθε τρόπο. Λένε πως με το όνομά της βαφτίστηκε το θρυλικό συγκρότημα του Παύλου Σιδηρόπουλου, της είχε γίνει πρόταση από τον κινηματογράφο, λόγω της δημοτικότητάς της, ενώ η περιπέτειά της ενέπνευσε τον Αντ. Παπαδημητρίου (κάτοικο του Πειραιά) να γράψει ποίημα για χάρη της.
Η Σπυριδούλα σε ηλικία 52 ετών
Οι μνήμες δεν έσβησαν ποτέ. Όσα έζησε τη στιγμάτισαν και δε τα ξέχασε ποτέ. Όμως, το μαρτύριο της και η δημοσιοποίησή του βοήθησε να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης πολλών άλλων κοριτσιών, τα οποία ζούσαν σε οικογένειες ως ψυχοκόρες.
Πηγή βίντεο, που ακολουθούν: Μηχανή του Χρόνου
