Προβλήματα στη μεταβίβαση των περιουσιακών τους στοιχείων στους κληρονόμους τους αντιμετωπίζουν οι εγκλωβισμένοι, με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) να δέχεται την εφαρμογή της διαδικασίας που εισηγήθηκε η Τουρκία και τους εγκλωβισμένους να καταφεύγουν στα παράνομα δικαστήρια των κατεχομένων, δήλωσε στο ΚΥΠΕ η Επίτροπος για Ανθρωπιστικά Θέματα Καίτη Κληρίδου.
Ορισμένοι από τους εγκλωβισμένους αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε δίλημμα κατά πόσον πρέπει να ακολουθήσουν τη διαδικασία που αποφάσισαν οι Τούρκοι ενώ άλλοι έχουν ήδη αποταθεί στα «δικαστήρια», με την Κυβέρνηση να αναμένει να δει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση.
Μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ σχετικά με την ούτω καλούμενη επιτροπή ακίνητης περιουσίας, τώρα κι αυτή η πτυχή της μεταβίβασης περιουσιών περνά μέσα από τα «δικαστήρια» και τις διαδικασίες του ψευδοκράτους.
Με ένα πολύπλευρο έργο που έχει να διεκπεραιώσει, η Επίτροπος Καίτη Κληρίδου μιλά στο ΚΥΠΕ για τις δραστηριότητες της Υπηρεσίας της που απευθύνονται στους εγκλωβισμένους, αγνοουμένους, αποδήμους/επαναπατρισθέντες, θρησκευτικές μειονότητες και τις σχέσεις μας με τους Τουρκοκύπριους.
Όπως σημειώνει, οι Τούρκοι απαγορεύουν πλέον την επανεγκατάσταση νεαρών ζευγαριών Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα, ενώ για τους Μαρωνίτες δείχνουν ευαισθησία και ήδη 75 επιπλέον άτομα έχουν εγκατασταθεί στον Κορμακίτη. Έχουν επισκευάσει τα σπίτια τους και πηγαίνουν εκεί τα Σαββατοκύριακα.
Όσον αφορά τους αγνοουμένους, η κ. Κληρίδου αναφέρει ότι μόνο μια στις τρεις εκταφές φέρνει πλέον αποτέλεσμα, γεγονός που προβληματίζει τους εμπλεκόμενους.
Όπως είπε η Επίτροπος, γίνεται τώρα προσπάθεια να ενισχυθεί το Κλιμάκιο της ΚΥΠ που διερευνά τις πληροφορίες που δίνονται για χώρους ταφής αγνοουμένων, ώστε να γίνεται πιο αποτελεσματική εργασία.
Η Επίτροπος Κληρίδου έχει υπό την προστασία της και τους Τουρκοκύπριους που διαμένουν στις ελεύθερες περιοχές, φροντίζοντας ώστε να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους Ελληνοκύπριους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Διαδραματίζει επίσης ρόλο στη δημιουργία γεφυρών μεταξύ των δύο κοινοτήτων με τις επαφές που έχει στα κατεχόμενα με τ/κ κόμματα και οργανωμένα σύνολα.
Σε σχέση με τις θρησκευτικές μειονότητες διαφυλάσσει τις δεσμεύσεις που η Κυπριακή Δημοκρατία υπόγραψε στη Χάρτα του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) για προστασία της γλώσσας, εξάσκηση της θρησκείας και διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σε αυτό το επίπεδο, η Επίτροπος Κληρίδου συμβάλει στην προσπάθεια για αναστήλωση καταστρεμμένων εκκλησιών των μειονοτήτων στα κατεχόμενα, με τη βοήθεια του UNDP καθώς και της κυπριακής Κυβέρνησης.
Σε σχέση με τους απόδημους, η κ. Κληρίδου αναφέρει στο ΚΥΠΕ ότι αυτοί έχουν ενθαρρυνθεί ώστε μέσω των επαφών που έχουν στις χώρες που διαμένουν να προσπαθήσουν να φέρουν επενδύσεις στην Κύπρο που περνά δύσκολες ώρες λόγω της οικονομικής κρίσης.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης που έδωσε η Επίτροπος για Ανθρωπιστικά Θέματα Καίτη Κληρίδου στο ΚΥΠΕ.
ΕΡ. : Ποιο το έργο σας;
ΑΠ. : Έχω πέντε τομείς δραστηριοτήτων. Είναι τα θέματα αγνοουμένων, εγκλωβισμένων, αποδήμων/επαναπατρισθέντων, οι θρησκευτικές μειονότητες και οι σχέσεις με τους Τουρκοκύπριους.
Βασικά ο ρόλος μου σε όλους τους τομείς είναι να χαράξω πολιτική μαζί με τους αρμοδίους φορείς – εποπτικά και συντονιστικά. Στην δε περίπτωση των θρησκευτικών μειονοτήτων, η παρουσία μου δείχνει ότι η Κυβέρνηση λαμβάνει σοβαρά τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει βάση της Χάρτας του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), που δίνει αυξημένες υποχρεώσεις σε κάθε Κυβέρνηση για τις θρησκευτικές μειονότητες.
Στην περίπτωση μας, οι μειονότητες, βάσει του Συντάγματος, είναι οι Μαρωνίτες, οι Λατίνοι και οι Αρμένιοι.
ΕΡ. : Ας αρχίσουμε με τους εγκλωβισμένους. Με ποια προβλήματα η Υπηρεσία σας έρχεται αντιμέτωπη;
ΑΠ. : Τα δύο μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή είναι πρώτο το γεγονός ότι λιγοστεύουν οι εγκλωβισμένοι και δεύτερον ότι έχουν προβλήματα στη μεταβίβαση των περιουσιακών τους στοιχείων στους κληρονόμους τους.
Η μεταβίβαση της περιουσίας είναι ένα θέμα που εξετάζεται μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Δυστυχώς, το ΕΔΑΔ έχει δεχθεί μια διαδικασία που έχει εφαρμόσει το ψευδοκράτος. Έχουν περάσει διάφορες «νομοθεσίες» ούτως ώστε ένας Ελληνοκύπριος που θέλει να μεταβιβάσει την περιουσία του στους κληρονόμους του να μπορεί να το πράξει αυτό μέσω των εκεί «δικαστηρίων», νοουμένου ότι θα κρατήσει μια ελάχιστη επαφή με την περιουσία.
Οι εγκλωβισμένοι αυτή τη στιγμή έχουν δίλημμα κατά πόσον πρέπει να ακολουθήσουν αυτή τη διαδικασία, που κι εμείς δεν γνωρίζουμε κατά πόσον είναι αποτελεσματική.
Ως Κυβέρνηση δεν μπορούσαμε να πούμε στους εγκλωβισμένους `ναι` πρέπει να το κάνετε ή `όχι` μην το κάνετε. Είναι στην κρίση του καθενός πώς θα αντιμετωπίσει αυτό το θέμα. Κάποιοι ήδη έχουν αποταθεί στα παράνομα δικαστήρια του ψευδοκράτους και περιμένουμε να δούμε αν αυτοί που έχουν αποταθεί θα καταφέρουν να μεταβιβάσουν την περιουσία τους, ούτως ώστε να ξέρουμε πώς θα χειριστούμε την υπόθεση στο Στρασβούργο.
ΕΡ. : Δεν είναι παράνομη διαδικασία;
ΑΠ. : Δεν είναι νόμιμο, όπως το βλέπουμε εμείς αφού θεωρούμε ότι είναι παράνομο καθεστώς. Αλλά δυστυχώς το ΕΔΑΔ δέχεται ως πρώτο ένδικο μέσο τα ‘δικαστήρια’ του ψευδοκράτους, όπως με την περίπτωση της λεγόμενης επιτροπής ακίνητης περιουσίας. Και έχουν εκδώσει κι ένα φυλλάδιο στις τρεις γλώσσες για τη ‘νομοθεσία’ που διέπει αυτή τη διαδικασία.
Είναι προφανώς παράνομο γιατί αυτό το πράγμα αφορά μόνο τους Ελληνοκύπριους της Καρπασίας, οπότε θα περίμενε κάποιος ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα έλεγε πως είναι καθαρά παράνομο αλλά δυστυχώς δεν ήταν αυτή η προσέγγιση τους.
Το άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε όσον αφορά την περιοχή της Καρπασίας είναι ότι το καθεστώς δεν δέχεται να γίνει επανεγκατάσταση από νεαρά ζευγάρια. Έχουμε την περίπτωση γυναίκας που οι γονείς της μένουν στην Καρπασία, ο άνδρας της είναι σοβαρά άρρωστος, και θέλει να πάει κοντά στους γονείς της, τα παιδιά της να πάνε σε σχολείο εκεί. Έχει από τον καιρό που ανέλαβα που καταβάλλει προσπάθειες για να της δοθεί άδεια μέσω των ΗΕ και η απάντηση είναι συνέχεια αρνητική. Έχουμε καταγγείλει αυτή την περίπτωση στην Ύπατο Αρμοστή των ΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Γενεύη αλλά δεν έχουμε δει θετικά αποτελέσματα.
ΕΡ. : Ποια είναι η βοήθεια που προσφέρετε στους εγκλωβισμένους;
ΑΠ.: Έχει χρόνια που στους εγκλωβισμένους επιχορηγείται ένα επίδομα από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, που πλησιάζει τα 2 εκ. ευρώ ετησίως. Επίσης στους γεωργοκτηνοτρόφους παραχωρείται από το Υπουργείο Γεωργίας οικονομική βοήθεια για την άσκηση της εργασίας τους.
ΕΡ.: Ποιος ο αριθμός των εγκλωβισμένων μας και σε ποιες περιοχές διαμένουν;
ΑΠ.: Στο Ριζοκάρπασο έχουμε 233 άτομα, στην Αγία Τριάδα 90, στο Λεονάρισσο 2, στον Κορμακίτη 94, στα Καρπάσια 12 και στον Ασώματο 1.
Στο Ριζοκάρπασο λειτουργεί νηπιαγωγείο, Δημοτικό και εξατάξιο Γυμνάσιο με 5,17,15 μαθητές αντίστοιχα. Ο αριθμός των καθηγητών κατά σχολείο είναι νηπιαγωγείο 2, Δημοτικό 4 και Γυμνάσιο 22.
Αξίζει να πούμε ότι στον Κορμακίτη υπάρχει ένα ρεύμα επανεγκατάστασης διότι όσον αφορά τους Μαρωνίτες, οι Τούρκοι δεν προβάλουν ιδιαίτερα προβλήματα.
Συγκεκριμένα επανεγκαταστάθηκαν κι άλλα 75 άτομα – πάρα πολλοί έχουν επισκευάσει τα σπίτια τους και πάνε το Σαββατοκύριακο κι ο Κορμακίτης βρήκε την παλιά του εικόνα. Οι Τούρκοι κρατούν μια διαφορετική αντιμετώπιση προς τη μαρωνίτικη κοινότητα, φοβούνται να μην κατηγορηθούν και δείχνουν μια ευαισθησία που δεν την δείχνουν στους Ε/κ που ακόμα κι αυτούς τους λίγους που υπάρχουν θέλουν να τους διώξουν.
ΕΡ.: Ποιο ρόλο διαδραματίζετε στο θέμα των αγνοουμένων;
ΑΠ.: Υπάρχει η υποδομή, είναι η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ) που διεκπεραιώνει και την περισσότερη ουσιαστική εργασία.
Το θέμα των αγνοουμένων υπάρχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Παρόλο που υπήρχε η ΔΕΑ, το ζήτημα ήταν σε στασιμότητα λόγω της άρνησης της τουρκικής πλευράς να συνεργαστεί αφού οι εκταφές άρχισαν μόλις το 2006.
Για τους αγνοούμενους υπάρχουν και τα θέματα που άπτονται του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, έχουμε την 4η Διακρατική και πρέπει να πηγαίνουμε κάθε έξι μήνες στο Δικαστήριο για να αποδείξουμε ότι η τουρκική πλευρά δεν έχει συμμορφωθεί με εκείνα που υποσχέθηκε να κάνει, όπως για παράδειγμα, με το άνοιγμα στρατιωτικών ζωνών.
Έρχονται οι συγγενείς για να δουν πού βρίσκονται οι υποθέσεις τους, αν έχουν νέες πληροφορίες αν και τις πληροφορίες τις δίνουν στη ΔΕΑ. Γίνεται προσπάθεια τώρα να ενισχυθεί το Κλιμάκιο της ΚΥΠ που διερευνά τις πληροφορίες που μας δίνονται από διάφορους όσον αφορά χώρους ταφής, διότι ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι ότι μόνο μια στις τρεις εκταφές φέρνει αποτέλεσμα.
ΕΡ.: Δίνονται πληροφορίες προς την ΚΥΠ;
ΑΠ.: Υπάρχουν πληροφορίες προς την ΚΥΠ αλλά με την πάροδο του χρόνου οι πληροφορίες λιγοστεύουν και οι μνήμες αδυνατίζουν, τα άτομα που γνωρίζουν γεγονότα φεύγουν από τη ζωή, το έδαφος αλλάζει αφού έχουμε ανέγερση οικοδομών και στις δύο πλευρές, οπότε το έργο γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι άρχισε αργά η διαδικασία της εκταφής όχι λόγω δικών μας λαθών αλλά λόγω της άρνησης της άλλης πλευράς να δεχτεί αυτή την διαδικασία. Η θέση του Ραούφ Ντενκτάς ήταν πάντα ότι οι αγνοούμενοι είναι όλοι νεκροί – έτσι είχε πει στη δική του κοινότητα για τους δικούς τους αγνοουμένους, τους έκαναν μάλιστα και μνημείο σε ένα χώρο – και δεν τους ενθάρρυναν να ζητήσουν επιστροφή των οστών ή διερεύνηση της όλης υπόθεσης γιατί ο κ. Ντενκτάς ήθελε να κλείσει αυτό το κεφάλαιο.
Για πολλά χρόνια δεν έγινε πρόοδος σε αυτόν τον τομέα και να αρχίσεις το 2006 εκταφές για άτομα που χάθηκαν – στην περίπτωση των Τουρκοκυπρίων από το 1963 και στην περίπτωση τη δικής μας έχουμε κι εμείς αγνοούμενους από το 1963 αλλά οι πιο πολλοί είναι το 1974 -αντιλαμβάνεστε ότι 40 χρόνια μετά είναι πολύ πιο δύσκολο να πάρεις σωστή πληροφόρηση και να γίνει σωστή διερεύνηση. Μόνο μια στις τρεις περιπτώσεις των εκσκαφών φέρνει αποτέλεσμα τον τελευταίο καιρό κι αυτό μας απασχολεί και προσπαθούμε να δούμε πώς μπορούμε να βελτιώσουμε αυτή την κατάσταση με καλύτερη διερεύνηση των πληροφοριών.
Έχει κάνει έκκληση μάλιστα πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προς όλους τους πολίτες αν γνωρίζουν γεγονότα που μπορούν να βοηθήσουν να δώσουν αυτές τις πληροφορίες εμπιστευτικά.
Έχουμε στενή συνεργασία με τη ΔΕΑ. Τώρα τα γραφεία της ΔΕΑ είναι στο ίδιο κτήριο με τη δική μας Υπηρεσία κι αυτό βοηθά περισσότερο τη συνεργασία μας.
ΕΡ. : Στον τομέα για τους Τουρκοκύπριους ποιες οι ενέργειες του Γραφείου σας;
ΑΠ.: Έχω δύο ρόλους. Υπάρχουν Τουρκοκύπριοι που κατοικούν στις ελεύθερες περιοχές και ασφαλώς ως Κύπριοι πολίτες δικαιούνται τα ίδια δικαιώματα με όλους τους άλλους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω γλώσσας ή άλλων καταστάσεων και αποτείνονται κοντά μου για να βοηθήσω στην ομαλή διασφάλιση των δικαιωμάτων τους.
Η άλλη πτυχή είναι η σχέση με την κοινότητα γενικότερα και η προσπάθεια για συμφιλίωση και δημιουργία γεφυρών επικοινωνίας και μέσα σε αυτά τα πλαίσια έχω επαφές με πολλά από τα τ/κ κόμματα, τις τ/κ συντεχνίες, με το σύνδεσμο επιχειρηματιών που πρόσφατα είχε πολλές επαφές στις ελεύθερες περιοχές.
ΕΡ. : Οι Τουρκοκύπριοι αισθάνονται την ανάγκη για λύση;
ΑΠ.: Εξαρτάται με ποιους μιλάς και πώς εννοούν τη λύση. Υπάρχει η μερίδα που προτιμά τη λύση των δύο κρατών, υπάρχουν όμως αρκετοί που θα ήθελαν μια ομοσπονδιακή λύση. Πιστεύω ότι αυτό είναι το πλειοψηφικό ρεύμα.
ΕΡ. : Άλλη μια πτυχή του έργου σας είναι οι θρησκευτικές μειονότητες
ΑΠ.: Σύμφωνα με το Σύνταγμά μας έχουμε την ε/κ και την τ/κ κοινότητα και αναγνωρίστηκαν και οι μειονότητες – Μαρωνίτες, Λατίνοι και Αρμένιοι που τους δόθηκε η επιλογή σε ποια κοινότητα θα ανήκουν κι έχουν επιλέξει την ε/κ.
Σύμφωνα με την Χάρτα του ΣτΕ αυτό θεωρείται λίγο παράδοξο, θεωρούν ότι δεν θα έπρεπε να είναι ανάγκη να ανήκουν κάπου αλλά να είναι ελεύθεροι κι αυτό μας το εγείρει το ΣτΕ γιατί έχουμε υπογράψει τη Χάρτα του Συμβουλίου για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων καθώς επίσης και δεύτερη Χάρτα για την προστασία της γλώσσας των εθνικών μειονοτήτων. Γίνεται ένας έλεγχος κάθε τέσσερα χρόνια κατά πόσον εφαρμόζουμε τις δεσμεύσεις μας.
Οι υποχρεώσεις μας είναι να βεβαιωθούμε ότι αυτές οι μειονότητες μπορούν να εξασκήσουν ελεύθερα τη θρησκεία μας και να τους βοηθήσουμε να διατηρήσουν τη γλώσσα τους.
Είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο όσον αφορά τη διαφύλαξη της πολιτιστικής παράδοσης της κάθε κοινότητας.
Γίνονται προσπάθειες για αναστήλωση των θρησκευτικών υποδομών στα κατεχόμενα, όπως στην περίπτωση του αρμένικου μοναστηριού που έχει καταστραφεί λόγω της εισβολής και κάνουμε διαβήματα αν υπάρχει τρόπος να αναστηλωθεί.
Πρόσφατα δόθηκε άδεια στην αρμένικη κοινότητα να μπορούν να το επισκεφθούν την ημέρα της γιορτής του. Υπάρχει επίσης η αρμένικη εκκλησία στην οδό Βικτώρια που αναστηλώθηκε με τη βοήθεια του UNDP αλλά γίνονται προσπάθειες να λειτουργήσει ως εκκλησία.
Στη μαρωνίτικη κοινότητα γίνονται προσπάθειες για αναστήλωση κάποιων έργων σε συνεργασία με το UNDP όπως η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στον Κορμακίτη ενώ κάνουμε προσπάθειες να βοηθήσουμε ως Κυβέρνηση για ένα άλλο έργο, που είναι ο καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου.
Εκεί που υπάρχουν αιτήματα προς τα διάφορα Υπουργεία συνοδεύω εκπροσώπους της κάθε κοινότητας για την ικανοποίηση τους.
Οι Μαρωνίτες είναι περίπου 5,000, οι Αρμένιοι 1,500 και οι Λατίνοι πέραν των 500.
ΕΡ. : Και ερχόμαστε στον τελευταίο τομέα των δραστηριοτήτων της Υπηρεσίας σας που είναι οι απόδημοι/επαναπατρισθέντες…
ΑΠ.: Όπως γνωρίζετε, υπάρχει μεγάλη παράδοση συνεργασίας των Ομοσπονδιών αποδήμων με την κυπριακή Κυβέρνηση. Είναι όλοι δικτυωμένοι και κάνουν lobbying στις χώρες που διαμένουν ιδιαίτερα στην Αμερική, Αγγλία και Αυστραλία.
Η εκάστοτε κυπριακή Κυβέρνηση προσπαθεί να στηρίξει τη δουλειά των Ομοσπονδιών ειδικά τα σχολεία που έχουν δημιουργηθεί για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, τα διάφορα σωματεία, τους εφοδιάζουμε με παραδοσιακές στολές για εκδηλώσεις κλπ.
Λόγω της οικονομικής κρίσης οι απόδημοι προσπαθούν στις χώρες όπου διαμένουν να φέρουν επενδύσεις στην Κύπρο.
Πρέπει να πούμε ότι πάρα πολλοί απόδημοι πλήγηκαν σοβαρά με το κούρεμα γιατί είχαν φέρει στην Κύπρο τις οικονομίες τους, τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής και έχασαν πολλά λεφτά.
Επίσης να αναφέρουμε και το συνέδριο όπου γίνεται ανταλλαγή απόψεων και χάραξη πολιτικής γραμμής για το εθνικό μας θέμα.
