ΜΕΛΕΤΗ/ΜΟΛΥΣΜΕΝΟ ΝΕΡΟ: Αλήθειες, ψέματα και πραγματικότητες στην Κύπρο!

143

Η ποιότητα του πόσιμου νερού αποτελεί θεμελιώδες ζήτημα δημόσιας υγείας. Στην Κύπρο, η ανησυχία εντείνεται από μελέτες που δείχνουν ότι η μακρόχρονη έκθεση σε χημικές ενώσεις του νερού μπορεί να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Το 2020 δημοσιεύθηκε μια σημαντική έρευνα που ανέλυσε την πιθανή συσχέτιση ανάμεσα σε τριαλογονωμένα υποπροϊόντα απολύμανσης του νερού και κρούσματα καρκίνου της κύστης σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης — με τη Κύπρο να ξεχωρίζει στα υψηλά ποσοστάευθύνης.

Στο παρόν άρθρο θα δούμε τα ευρήματα της έρευνας, θα εξετάσουμε το πώς αυτά ενδέχεται να σχετίζονται με την πραγματικότητα στην Κύπρο, και θα προτείνουμε μέτρα πολιτικής και ατομικής δράσης για να περιοριστεί αυτή η δυνητική απειλή.

Τι έδειξε η έρευνα του 2020

Η έρευνα “Trihalomethanes in Drinking Water and BladderCancer Burden in the European Union” ανέλυσε τα επίπεδα τριαλογονωμένων (THM, trihalomethanes) στο πόσιμο νερό των φορέων ύδρευσης 28 χωρών της Ε.Ε. μεταξύ 2005–2018 και εκτίμησε το ποσοστό των καρκίνων της κύστης που ενδεχομένως αποδίδεται στην έκθεση σε αυτές τις ενώσεις.

Κύρια ευρήματα:

• Στην Ευρώπη εκτιμάται ότι περίπου 4,9 % των περιστατικών καρκίνου της ουροδόχου κύστης ετησίως μπορεί να αποδοθούν στην έκθεση σε THM.
• Από τα κράτη της Ε.Ε., η Κύπρος παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό ευθύνης, περίπου 23,2 %, δηλαδή σχεδόν το ένα τέταρτο των περιστατικών, σύμφωνα με τη μελέτη.
• Αυτό το ποσοστό σημαίνει ότι, υπό την υπόθεση αιτιώδουςσχέσης, ένα σημαντικό τμήμα των καρκίνων της κύστης θα μπορούσε να προληφθεί μέσω μείωσης των επιπέδων των THM.
• Η μελέτη τονίζει ότι πολλές χώρες υπερβαίνουν τα επίπεδα τριαλογονωμένων ενώσεων που θεωρούνται ασφαλή βάσεικοινοτικών ορίων, με επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία.

Τα THM παράγονται όταν το χλώριο ή άλλες απολυμαντικές ουσίες αντιδρούν με φυσικά οργανικά υλικά στο νερό. Παρόλο που η απολύμανση είναι απαραίτητη για την εξάλειψη μικροβίων, η διαδικασία αυτή δημιουργεί δευτερογενή προϊόντα που έχουν δυνατότητα βιολογικής επιβάρυνσης.

Μια ακόμη πιο πρόσφατη μελέτη του 2025 εξέτασε τη χωρική και χρονική κατανομή των συνολικών THM (TTHMs) στην Κύπρο από δείγματα νερού σε όλη τη χώρα, αναδεικνύοντας περιοχές με υψηλές συγκεντρώσεις και μεταβολές με το πέρασμα του χρόνου.

Η πραγματικότητα στην Κύπρο — επιφυλάξεις & ανάγκες

Παρά τα εντυπωσιακά ποσοστά που αναφέρονται στη μελέτη, πρέπει να τονιστεί ότι:

1. Η μελέτη βασίζεται σε δεδομένα εθνικής/δημοτικής παρακολούθησης, και ενδέχεται να μην αποτυπώνει επακριβώς την τοπική διακύμανση εντός κάθε κοινότητας ή αγροτικής περιοχής.
2. Η συσχέτιση μεταξύ THM και καρκίνου της κύστης δεν αποδεικνύει αναγκαστικά αιτιακή σχέση — είναι περισσότερο στατιστική εκτίμηση με βάση επιδημιολογικάμοντέλα.
3. Στην Κύπρο δεν υπάρχει (τουλάχιστον στη βιβλιογραφία που εντόπισα) ειδική, πλήρης μελέτη που να μετράει τη σχέση THM → καρκίνο της κύστης σε τοπικό επίπεδο (π.χ. ανά κοινότητα ή επαρχία).
4. Παρά τις αβεβαιότητες, οι ενδείξεις είναι αρκετά ισχυρές ώστε να απαιτούν δημόσια συζήτηση και δράση — ειδικά σε κοινότητες με παλαιές υποδομές ύδρευσης ή περιοχές με οργανική ρύπανση των υδάτινων πόρων.

Συμπέρασμα

Η μελέτη του 2020 θέτει ένα καμπανάκι κινδύνου: σχεδόν το ένα τέταρτο των περιπτώσεων καρκίνου της κύστης στην Κύπρο θα μπορούσαν — κατά τις εκτιμήσεις — να σχετίζονται με την έκθεση σε υποπροϊόντα απολύμανσης του πόσιμου νερού. Παρότι χρειάζονται τοπικές μελέτες και περισσότερα δεδομένα, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε αυτή τη δυνατότητα.

Η πολιτεία οφείλει να δράσει με προσοχή και διαφάνεια — όχι για να προκαλέσει πανικό, αλλά για να θωρακίσει την υγεία των πολιτών. Τα νοικοκυριά μπορούν να συμβάλουν μέσα από πρακτικά βήματα και ενημέρωση.

Μόνο έτσι μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η εύκολη πρόσβαση σε καθαρό νερό δεν θα μετατραπεί σε απειλή υγείας για τις επόμενες γενιές.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ