Αφορμή μια συνέντευξη του Προέδρου, τη στιγμή που η Τουρκία μπαίνει σε νέα εποχή
Του Μιχάλη Παναγιώτου
Την ώρα που οι εξελίξεις στον Συνεργατισμό μονοπωλούν το ενδιαφέρον των κομμάτων και της κοινής γνώμης, ο γ.γ. του ΑΚΕΛ με μια προ ημερών επίθεση του προς τον Ν.Αναστασιάδη αναθέρμανε το εσωτερικό πεδίο μαχών και στο κυπριακό.
Οι εκλογές στην Τουρκία με τα αμφίσημα χαρακτηριστικά που αυτές επέφεραν, ο νέος ρόλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ στην όλη διαδικασία, και το (εκ νέου) διχασμένο εσωτερικό μέτωπο σκιαγραφούν το νέο γύρο εξελίξεων στο εθνικό μας ζήτημα. Το προσεχές διάστημα αναμένεται εξόχως κρίσιμο, μιας και οι εξελίξεις προμηνύονται ραγδαίες.
Η επίθεση του Άντρου:
Αφορμή για την επίθεση του Γ.Γ. του ΑΚΕΛ προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, αποτέλεσε η συνέντευξη που παραχώρησε ο τελευταίος στην ελλαδική ιστοσελίδα lifo.gr. Η συνέντευξη του Προέδρου δημοσιοποιήθηκε στις 22/6 και εντός αυτής ο Ν. Αναστασιάδης κλήθηκε να τοποθετηθεί για τις προοπτικές επίλυσης του κυπριακού προβλήματος.
Κατά το Άντρο Κυπριανού μια συγκεκριμένη τοποθέτηση του Προέδρου καταδεικνύει την απροθυμία του υπερασπιστεί μέχρι τέλους τη λύση Ομοσπονδίας, επιχειρώντας κατ’ουσίαν να ικανοποιήσει και το ακροατήριο του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου. Συγκεκριμένα ο κ.Κυπριανού ανέφερε πως: «Στην προσπάθειά του να πείσει ότι υπάρχουν προβλήματα σε ότι αφορά τη λειτουργικότητα της λύσης, έκανε αναφορά για το ενδεχόμενο να μη βρεθεί ένας Τουρκοκύπριος υπουργός να στηρίξει τις αποφάσεις σε ότι αφορά τη συνεργασία για το φυσικό αέριο με την Αίγυπτο.»
Στο ίδιο μήκος κύματος και το κόμμα του ΑΚΕΛ το οποίο είτε μέσω ανακοινώσεων είτε δια τοποθετήσεων στελεχών του κατακεραυνώνουν τον Ν.Αναστασιάδη για τις θέσεις που εσχάτως φέρεται να υιοθετεί. Για το ΑΚΕΛ η γραμμή του Προεδρικού αφήνει ανοικτά παράθυρα για λύση δυο κρατών και απαγκίστρωση από την πάγια θέση του Εθνικού Συμβουλίου για ΔΔΟ. Στην προσπάθεια του ο Ν.Αναστασιάδης να αποκτήσει έρεισμα στο ενδιάμεσο χώρο αλλά και σε ένα πιο αντιομοσπονδιακό ακροατήριο ολισθαίνει σε αναχρονιστικές τοποθετήσεις όπως τον κατηγορεί τόσο ο Α.Κυπριανού όσο και το ΑΚΕΛ γενικότερα. Επί τούτου τοποθετήθηκε ο Εκπρ.Τύπου του κόμματος Σ.Στεφάνου ο οποίος ανέφερε «Μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο Νίκος Αναστασιάδης υιοθετεί τη ρητορική και τις θέσεις του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου δεν μπορούσε να υπάρξει από τη σημερινή ανακοίνωση του ΔΗΚΟ που διαμαρτύρεται γιατί το ΑΚΕΛ ασκεί κριτική στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας»
Η επίμαχη συνέντευξη:
Είναι γενικώς παραδεκτό πως οι τόνοι μεταξύ Προεδρικού και Εζεκία Παπαϊωάννου έχουν ανεβεί επικίνδυνα από την προεκλογική περίοδο και εντεύθεν. Η (κατά πολλούς) «σύμπραξη» μεταξύ των δυο στο γενικότερο διάστημα της πρώτης πενταετίας μοιάζει πλέον με απατηλή ανάμνηση, παραχωρώντας τη θέση της σε εκατέρωθεν αντεγκλήσεις και μια βαθύτατη πόλωση που δεν συναντήθηκε στο πρόσφατο παρελθόν.
Αφορμή για τον τελευταίο γύρο αντιπαράθεσης, αποτέλεσε όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η συνέντευξη που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παραχώρησε στην ελλαδική ιστοσελίδα lifo.gr. Σε ένα σημείο της συνέντευξης ο Πρόεδρος ερωτήθηκε κατά πόσο η λύση των δυο κρατών είναι πιο εφικτή από αυτή της Ομοσπονδίας, με τον Πρόεδρο να απαντά ως εξής: «λαμβάνοντας υπόψη τις αξιώσεις των Τούρκων, τις αρνητικές συνέπειες της παράτασης του αδιεξόδου, θα ήταν καλό να προβληματιστεί η ελληνοκυπριακή ηγεσία, η κυβέρνηση και οι πολιτικές δυνάμεις ως προς το πώς αντιμετωπίζεται η τουρκική αδιαλλαξία, η αδυναμία επίτευξης λύσης, αλλά και το πώς θα υπάρξει η αναγκαία ειρήνη και σταθερότητα στην Κύπρο.»
Η τοποθέτηση αυτή παρόλο που δεν δαιμονοποιεί τη ΔΔΟ, εντούτοις έρχεται ως συνέχεια ανάλογων τοποθετήσεων της κυβερνώσας παράταξης περί ενδεχόμενης εναλλακτικής οδού. Τα προσκόμματα που συνεχώς εγείρει η Τουρκία στην όποια προσπάθεια λύσης, η άτεγκτη στάση της στο θέμα των εγγυήσεων αλλά και η ισχυροποίηση του Ταγίπ Ερντογάν στα της Τουρκίας, καθιστούν τουλάχιστον ουτοπικό το σενάριο μιας ελαστικότερης προσέγγισης της Άγκυρας στα της Κύπρου και της Ελλάδας.
Προς υπεράσπιση του Προέδρου προσέτρεξε άμεσα η Πινδάρου, η οποία δια του Α.Νεοφύτου παρείχε την απαιτούμενη στήριξη στις επιθέσεις του ΑΚΕΛ. Ο κ.Νεοφύτου υπήρξε ιδιαιτέρως οξύς ως προς το ΑΚΕΛ προσάπτοντας σκοπιμότητα στον Α.Κυπριανού και ρητορική που είναι επικίνδυνη για τη δική μας πλευρά. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, οι τόνοι ανάμεσα στο κυβερνών κόμμα και αυτό της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχουν ανέβει επικίνδυνα χωρίς να υπάρχει κάποιο σημάδι εξομάλυνσης των σχέσεων.
Στο «χορό» και το ΔΗΚΟ:
Το πλέον λαβωμένο κόμμα μετεκλογικά αποδείχθηκε το ΔΗΚΟ. Όχι μόνο δεν κατάφερε να περάσει τον πρόεδρο του στον δεύτερο γύρο των εκλογών, αλλά είδε και τη δύναμη σε στελέχη να συρρικνώνεται λόγω των διαγραφών αλλά και παραιτήσεων. Μέσα από την εσωκομματική εκλογική διαδικασία του περασμένου μηνός, το κόμμα του κέντρου αναζητά την τέλεια ευκαιρία να σταθεροποιήσει την νέα του ταυτότητα. Και μαζί με το μείζων θέμα του Συνεργατισμού, η κόντρα Κυπριανού-Αναστασιάδη, βάζει στο παιχνίδι και τον Ν.Παπαδόπουλο.
Την απαιτούμενη «νομιμοποίηση» εμπλοκής του ΔΗΚΟ παρείχε ο ίδιος ο Α.Κυπριανού κάνοντας λόγο για υιοθέτηση από τον Ν.Αναστασιάδη ρητορικής αρεστής στους ψηφοφόρους του ενδιάμεσου χώρου. Για την ιστορία να σημειωθεί πως η προεκλογική μανιέρα του Ν.Παπαδόπουλου ήταν η ταυτόσημη πολιτικής κυβέρνησης και ΑΚΕΛ στο εθνικό μας πρόβλημα.
Επ’αυτού λοιπόν το ΔΗΚΟ εξέδωσε μια καυστικότατη ανακοίνωση που στρεφόταν αποκλειστικά εναντίον του Α.Κυπριανού, τηρώντας αποστάσεις από τις δηλώσεις του Ν.Αναστασιάδη. Συγκεκριμένα εντός της ανακοίνωσης αναφέρεται πως: « Αντί ο κ. Άντρος Κυπριανού να αναλώνεται σε προσβλητικές αναφορές κατά των θέσεων του Ενδιάμεσου Χώρου για το κυπριακό, ας αναλογιστεί γιατί η τουρκική πλευρά εκμεταλλεύεται σε πολλές περιπτώσεις τις θέσεις που ο ίδιος ο ΓΓ του ΑΚΕΛ εκφράζει δημόσια.», ενώ συνεχίζει «Είναι απαράδεκτο να επικρίνεται η Ελληνοκυπριακή πλευρά για το τέλμα στο κυπριακό, καθώς με αυτόν τον τρόπο, απενοχοποιείται η Τουρκία.»
Τα επόμενα βήματα:
Για το τι μέλλει γενέσθαι το πράγματα είναι λίγο πολύ ξεκάθαρα. Όλα τα μέρη κρυβόντουσαν μέχρι σήμερα πίσω από τις πρόωρες διπλές εκλογές της Τουρκίας. Τόνιζαν δε πως η όποια πρωτοβουλία αναληφθεί και από τον ΟΗΕ θα ακολουθούσε χρονικά της ανάδειξης νέου Προέδρου στην Τουρκία. Η επανεκλογή του Ερντογάν, πέρα από τα όποια μηνύματα αποκωδικοποιεί, αναμένεται να σημάνει την έναρξη μια νέας κινητικότητας.
Αυτό που στην ουσία πρέπει να ακολουθήσει, είναι η τοποθέτηση εκ μέρους Α.Γκουτίερες ενός ανώτερου ειδικού απεσταλμένου για το κυπριακού. Πληροφορίες αναφέρουν πως δεν αποκλείεται να πρόκειται για προσωρινό και όχι μόνιμο ειδικό απεσταλμένο, αρκεί και μόνο να σηματοδοτήσει μια νέα περίοδο εξελίξεων.
Η δική μας πλευρά δηλώνει πανέτοιμη για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, και η μπάλα πέφτει εξ’ολοκλήρου στην Τ/κ πλευρά να ξεκαθαρίσει το πλαίσιο γύρω από το οποίο θα κινηθεί. Αυτό αναμένεται να γίνει εντός του πρώτου δεκαημέρου Ιουλίου, όταν και τα κατεχόμενα εδάφη θα επισκεφτεί εθιμοτυπικά ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρ.Ερντογάν. Ουσιαστικά όλα θα ξεκαθαρίσουν από τη «γραμμή» που θα επιβληθεί στον Ακιντζί από την Άγκυρα, και θα αποτελέσει δείγμα του συνόλου της στρατηγικής που η ίδια η Τουρκία θα ακολουθήσει σε ένα ενδεχόμενο νέο γύρο διαπραγματεύσεων.
Μέχρι τότε βέβαια, αναζητείται και η απαραίτητη ελάχιστη δυνατή συναίνεση στο εσωτερικό των δικών μας κομμάτων, τα οποία μέχρι στιγμής εκπέμπουν σημάδια πόλωσης αντί κατευνασμού. Ιδεατό θα ήταν το σενάριο υιοθέτησης κοινής πλεύσης αλλά επί του παρόντος αυτό φαντάζει ανέφικτο.
Η «νέα» Τουρκία:
Από την όλη εξίσωση σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να παραγνωρίζεται και ο νεοσχηματισθείς πολιτικός χάρτης της Τουρκίας. Από το 1974 μέχρι και σήμερα αποτελεί κατοχική δύναμη αλλά επίσης και εγγυήτρια δύναμη βάσει του Συντάγματος του 1960. Στη χώρα πραγματοποιήθηκαν πρόωρες διπλές εκλογές στις 24 /6, με σκοπό την ανάδειξη νέας εθνοσυνέλευσης αλλά και Προέδρου του κράτους. Τα αποτελέσματα αυτών των εκλογικών αναμετρήσεων αναμένονταν με τεράστια προσοχή από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Μετά την τελευταία Συνταγματική αναθεώρηση που προώθησε και εν τέλει επέτυχε ο Ερντογάν, ο Πρόεδρος του κράτους θα συγκέντρωνε στα χέρια του και τις εκτελεστικές εξουσίες. Τα μέλη της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης από 550 αυξήθηκαν σε 600, και η διπλή εκλογική αναμέτρηση θεωρείτο από τον ίδιο τον Ερντογάν ως το μεγαλύτερο στοίχημα της πολιτικής του καριέρας. Μια ενδεχόμενη επικράτηση και στα δυο μέτωπα θα τον καθιστούσε ουσιαστικά αυτό που ο ίδιος αποζητούσε. Έναν σύγχρονο Σουλτάνο.
Κόντρα στις προβλέψεις για δεύτερο γύρο, ο Ερντογάν εξασφάλισε με ποσοστό 52% την Προεδρία από την πρώτη κιόλας Κυριακή, ενώ και στο κοινοβούλιο έχει τον έλεγχο των 342 από τις 600 έδρες. Για να το εξασφάλισε όμως αυτό ήταν απαραίτητη η συνεργασία του κόμματος του με το εθνικιστικό κόμμα των γκρίζων λύκων, μιας και το ΑΚP εξασφάλισε μόλις 293 έδρες ως αυτόνομο κόμμα, άρα δεν μπορούσε να έχει την απόλυτη πλειοψηφία εντός κοινοβουλίου. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να εξάγει κάποια χρήσιμα πρώτα συμπεράσματα.
Κυριότερο αυτών, είναι πως για να κυβερνά κατά τον ιδεατό για αυτόν τρόπο, θα απαιτείται η ικανοποίηση ενός πιο ακραίου ακροατηρίου αλλά και η χάραξη πολιτικής γραμμής με έναν κομματικό σχηματισμό μαξιμαλιστικό. Ήδη διάφοροι πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πως οι εκλογές της Τουρκίας, δεν αποτελούν επικράτηση του Ερντογάν, αλλά των εθνικιστικών κομμάτων, μιας και εκτός του κυβερνητικού εταίρου ΜΗP (γκρίζοι λύκοι), σημαντικό ποσοστό κατέγραψε και το κόμμα της ακροδεξιάς Μεράλ Ακσενέρ (Καλό Κόμμα) το οποίο εξασφάλισε το απαιτούμενο 10% για είσοδο στη βουλή και συνολικό αριθμό 46 βουλευτών.
Με τα δεδομένα αυτά διαφαίνεται μια συνέχιση της σκληρής ρητορικής της Τουρκίας έναντι όλων των ανοικτών της μετοπών τόσο σε Δύση αλλά και Μέση Ανατολή. Μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται να έχει η στάση του Ερντογάν έναντι Ε.Ε. και Η.Π.Α μιας και αυτό αναμένεται να καθορίσει και τη στάση των εταίρων της Κύπρου έναντι των νέων εξελίξεων.
