Πρόσκληση προς «όλα τα μέρη να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για την αποφυγή της αύξησης των εντάσεων», γύρω από το θέμα των κυπριακών ερευνών για υδρογονάνθρακες, απευθύνει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν γκι-Μουν στην εξαμηνιαία έκθεσή του για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, αναφέροντας ότι οι εντάσεις αυτές είναι «πιθανόν να έχουν αρνητική επίπτωση στην κατάσταση της ασφάλειας γύρω από τη νήσο».
Η έκθεση – που χαρακτηρίζεται από διπλωματικές πηγές τεχνικού κυρίως χαρακτήρα κι εκτιμάται ότι κινείται στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη – πρόκειται να κυκλοφορήσει την Κυριακή 1η Ιουλίου και αντίγραφό της έχει δοθεί προκαταβολικά χθες στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο Γενικός Γραμματέας εισηγείται την ανανέωση της θητείας της δύναμης μέχρι τις 19 Ιανουαρίου 2013 κι αυτή τη φορά δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο ψήφισμα 186/1964, που καθόρισε τους όρους εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, ενώ είναι προσεκτικότερες στις αναφορές του στις κυπριακές έρευνες. Ωστόσο στο κεφάλαιο των παρατηρήσεων ουσιαστικά εξισώνει την απειλητική τουρκική ρητορική με τις αντιδράσεις της Ελληνοκυπριακής πλευράς.
Θετική χαρακτηρίζεται η έκφραση της απογοήτευσης εκ μέρους του ΓΓ γιατί «παρά την δηλωθείσα ετοιμότητα των πλευρών για διάνοιξη περισσοτέρων διόδων δεν σημειώθηκε από τότε πρόοδος».
Την ίδια στιγμή ανακοινώνει στο θέμα της διαδικασίας ταυτοποίησης των λειψάνων των αγνοουμένων ότι «βρίσκεται στη διαδικασία της ολοκλήρωσης συμβόλαιο για ανάλυση DNA με γενετικό εργαστήριο της Διεθνούς Επιτροπής Αγνοουμένων στη Βοσνία Ερζεγοβίνη».
Η έκθεση αναμένεται να υιοθετηθεί από το Σ.Α. στις 18 Ιουλίου. Νωρίτερα, στις 10 Ιουλίου, η ειδική αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα στην Κύπρο, Λίζα Μπάτενχαϊμ θα ενημερώσει τα μέλη του Σ.Α. στη διάρκεια κλειστών διαβουλεύσεων γύρω από τα θέματα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Την ίδια μέλη τα μέλη του Σ.Α. θα ενημερώσει κι ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ, Αλεξάντερ Ντάουνερ, για την πορεία της αποστολή των καλών υπηρεσιών.
Αναλυτικότερα η έκθεση του ΓΓ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ:
Στο θέμα της αποστολής των καλών του υπηρεσιών αναφέρεται στις εντατικές συνομιλίες που ξεκίνησαν με τη συνάντηση του Greentree τον Ιανουάριο και εστιάστηκαν στο περιουσιακό, το εδαφικό και τη διανομή εξουσιών,
«Παρά την προφανή ομοιότητες στις θέσεις για την ιδιοκτησία, δεν επιτεύχθηκαν συγκλίσεις. Στον τομέα της διακυβέρνησης και νομής της εξουσίας, σημαντικές διαφορές παρέμειναν ανάμεσα στις δύο πλευρές στο θέμα της εκλογής της εκτελεστικής εξουσίας».
Ο κ. Μπαν αναφέρθηκε στην έκθεση που του υπέβαλε στα τέλη Μαρτίου ο Ειδικός του Σύμβουλος με την εκτίμησή του για την πρόοδο που σημειώθηκε και την συνάντηση που είχαν στα μέσα Απριλίου.
«Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε ακόμα επαρκής πρόοδος όσον αφορά βασικά θέματα για να καλέσω πολυμερή διάσκεψη. Ενημέρωσα τους δύο ηγέτες για το συμπέρασμά μου. Τόσο ο κ. Χριστόφιας και ο κ. Έρογλου ανέφεραν ότι ήταν πρόθυμοι να συνεχίσουμε να προσπαθούμε για μια λύση. Ωστόσο, στις 26 Απριλίου, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ειδικού μου Συμβούλου μου, η τουρκοκυπριακή πλευρά ανέφερε ότι συνέχιζαν με συζητήσεις επί της ουσίας μόνο αν υπήρχε ένα δεσμευτικό χρονικό πλαίσιο το οποίο θα κορυφώνονταν σε μια πολυμερή διάσκεψη. Ταυτόχρονα, η ελληνική κυπριακή πλευρά εξέφρασε την ετοιμότητα να συνεχίσει τις συζητήσεις, αλλά απέρριψε την ιδέα της οποιονδήποτε δεσμευτικών χρονοδιαγραμμάτων και θα συμφωνούσαν σε μια πολυμερή διάσκεψη μόνο αφού πρώτα όλα τα εσωτερικά ζητήματα θα έχουν επιλυθεί».
Διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν στην αναφορά αυτή την απουσία μνείας στο ψήφισμα 2026 του Σ.Α. το οποίο καθορίζει τους όρους σύγκλησης της διεθνούς διάσκεψης.
Αναφορά επίσης γίνεται και στην απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια να μην επαναδιεκδικήσει την προεδρία της Δημοκρατίας, επικαλούμενος την έλλειψη προόδου στις διαπραγματεύσεις ως τον κύριο παράγοντα για την απόφασή του.
Ο Γενικός Γραμματέας αναφέρει πως «μέχρις ότου οι πλευρές καταλήξουν σε συμφωνία πάνω στο πως θα προχωρήσουν με ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, η προσοχή θα εστιαστεί στη συνέχιση του έργου των τεχνικών επιτροπών. Οι πλευρές δεσμεύτηκαν να αναζωογονήσουν τις τεχνικές επιτροπές, που δημιουργήθηκαν το 2008, κατά τη διάρκεια της προπαρασκευαστικής φάσης των συνομιλιών με στόχο τη «βελτίωση της καθημερινής ζωής των Κυπρίων”.
Η έκθεση παραθέτει τα θέματα που καλύπτουν όλες οι επιτροπές, συμπληρώνοντας πως σκέψεις γίνονται για «την αναζωογόνηση των επιτροπών για την διάνοιξη νέων διαβάσεων και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και για τη διατύπωση προτάσεων για πρόσθετες τεχνικές επιτροπές και άλλα πιθανά μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης».
Η έκθεση καταγράφει ότι συνεχίστηκαν στη χρονική περίοδο που μεσολάβησε από την τελευταία έκθεση «οι εντάσεις που σχετίζονται με την εξερεύνηση των για φυσικούς πόρων εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου. Τον Φεβρουάριο, μετά την επιβεβαίωση σημαντικών αποθεμάτων φυσικού αερίου στα ανοικτά της νότιας ακτής του νησιού, η Κύπρος προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την υπεράκτια εξερεύνηση υδρογονανθράκων, στον οποίο ένας αριθμός διεθνών εταιρειών έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Σε απάντηση, το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέδωσε δύο ανακοινώσεις, θεωρώντας πως τέτοιες ενέργειες προδικάζουν τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής κοινότητας και υποστηρίζοντας ότι ορισμένες από τις περιοχές οι οποίες εξερευνούνται επικαλύπτονται με τη δική της υφαλοκρηπίδα. Για το θέμα έχει επίσης δημοσίως διαμαρτυρηθεί και η τουρκοκυπριακή πλευρά».
Στο κεφάλαιο των παρατηρήσεων, η έκθεση του Γενικού Γραμματέα αναφέρει για το ίδιο θέμα:
“Οι εν εξελίξει εντάσεις και ρητορικές εξάρσεις γύρω από την Κύπρο, που σχετίζονται με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων είναι ανησυχητικές. Στο πλαίσιο αυτό, καλώ όλα τα μέρη να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποφύγουν την αύξηση των εντάσεων, οι οποίες μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην κατάσταση της ασφάλειας, επί της νήσου και γύρω από αυτή, συμπεριλαμβανομένης της νεκρής ζώνης. Αντιθέτως, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι οποιοσδήποτε νέο-ανακαλυφθείς πλούτος από τους φυσικούς πόρους, ο οποίος ανήκει σε όλους τους Κυπρίους, θα ωφελήσει και τις δύο κοινότητες. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ένα ακόμη ισχυρό κίνητρο για να βρεθεί μια βιώσιμη λύση στο κυπριακό πρόβλημα και ελπίζω ότι μπορεί να οδηγήσει σε μια βαθύτερη συνεργασία προς όφελος όλων των ενδιαφερομένων μερών στην περιοχή».
Στις παρατηρήσεις του γύρω από την αποστολή των καλών του υπηρεσιών στο κυπριακό, ο κ. Μπαν αναφέρει ότι «φτάσαμε για μια ακόμη φορά σε ένα στάδιο της διαπραγματευτικής διαδικασίας όπου εναπόκειται στις πλευρές να συμφωνήσουν και να προχωρήσουν με έναν τρόπο προς τα εμπρός για τις συνομιλίες. Συναφώς, θα ήθελα να ενθαρρύνω τις δύο πλευρές να συνεργαστούν στενά με τον Ειδικό μου Σύμβουλο και την ομάδα του, που παραμένουν στη διάθεσή τους. Επιπρόσθετα συνεχίζω να ενθαρρύνω τους πολιτικούς ηγέτες στη Κύπρο να ασπασθούν πλήρως την έννοια και την πρακτική ενός περισσότερο περιεκτικού διαλόγου, ο οποίος θα διασφαλίζει ότι οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών θα μπορούν να έχουν ουσιαστικό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία».
Αναφέρει ότι ευθυγραμμισμένη με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και το τελευταίο ψήφισμά 2026 (2011), η Γραμματεία θα συνεχίσει να ασχολείται με το σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης σε σχέση με τη διευθέτηση. «Ο σχεδιασμός θα συνεχίσει να καθοδηγείται από τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις και τις απόψεις του μερών σχετικά με τον πιθανό ρόλο των Ηνωμένων Εθνών στο θέμα αυτό».
Ταυτόχρονα αναφέρει ότι κρατά συνεχώς τις επιχειρήσεις της UNFICYP υπό στενή αναθεώρηση, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις επί του εδάφους και τις απόψεις των μερών, και θα επανέλθει στο Συμβούλιο με τις συστάσεις, όπως αρμόζει, για περαιτέρω προσαρμογές της εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, των επιπέδων της δύναμης δυνάμεων και του νοήματος των επιχειρήσεων, το συντομότερο που γίνεται. «Όπως ενημέρωσα το Συμβούλιο στην έκθεσή μου της 30ης Νοεμβρίου 2011 (S/2011/746) σχετικά με την ευρύτερη αξιολόγηση της παρουσίας των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, συνεχίζονται οι εσωτερικές συζητήσεις ως προς το ενδεχόμενο πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα μιας τέτοιας άσκησης».
