Κοινωνια

Ο Κυπριανός θα…ευλογούσε άραγε τον νέο Δρόμο Πρωταρχικής Σημασίας Στροβόλου;

04/07/2020

Ανησυχίες Ομάδας Πρωτοβουλίας Κατοίκων Στροβόλου και του Κινήματος Οικολόγων για καταστροφή πολιτιστικού και φυσικού πλούτου

ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ενώ τελείται αύριο Κυριακή 5 Ιουλίου 2020 στην εκκλησία της Παναγίας Χρυσελεούσας Στροβόλου το Ετήσιο Μνημόσυνο του Εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και άλλων κληρικών και προκρίτων που απαγχονίστηκαν ή εκτελέστηκαν από τους Τούρκους την 9η Ιουλίου 1821, με επιμνημόσυνο λόγο από τον Δήμαρχο Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, εντείνονται οι ανησυχίες μελών της Ομάδας Πρωτοβουλίας Κατοίκων Στροβόλου για ενδεχόμενη καταστροφή πολιτιστικών και ιστορικών στοιχείων στην περιοχή που συνδέονται με τη ζωή και την προσφορά του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, αλλά και για καταστροφή φυσικού πλούτου, κυρίως ευκαλύπτων και ελιών κοντά στον Πεδιαίο ποταμό, λόγω της επικείμενης κατασκευής του νέου Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας Στροβόλου που θα συνδέει τη Λεωφόρο Στροβόλου με την Αρχαγγέλου, δια μέσου της οδού Ελαιώνων. Η απόφαση για κατασκευή του τετραπλής κατεύθυνσης δρόμου λήφθηκε από την πλειοψηφία των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου – διαφωνούντος του Δημοτικού Συμβούλου του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών – και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στις 17 Φεβρουαρίου 2020 στην αίθουσα του Δημαρχείου Στροβόλου. Πρόκειται για δρόμο δύο χιλιομέτρων που θα παρακάμπτει τον ιστορικό πυρήνα του παλαιού Στροβόλου ώστε αυτός να αποσυμφορηθεί από την τροχαία κίνηση και να διευκολυνθεί η κυκλοφορία των αυτοκινήτων και συνδυάζεται με την επικείμενη ανάπλαση του παλαιού Στροβόλου, που επίσης εγκρίθηκε πρόσφατα από το Δημοτικό Συμβούλιο, με την πρώτη φάση του Έργου να ξεκινά μέσα στο 2021. Το Έργο ανάπλασης του ιστορικού κέντρου του Στροβόλου φέρει τον τίτλο «Slow City» και αναμένεται ότι «θα αναζωογονήσει την περιοχή όπως της αξίζει, αφού θα πάψει να αποτελεί απλώς κέντρο διερχόμενων αυτοκινήτων», όπως ανέφερε σε πρόσφατο σχετικό άρθρο του στην ιστοσελίδα του Δήμου ο Δήμαρχος Παπαχαραλάμπους.

«Η θέση μας είναι ότι δεν λύνεται το κυκλοφοριακό με αυτοκινητόδρομους και ότι για να υπάρχει πραγματική αποσυμφόρηση του κέντρου του Στροβόλου, πρέπει να μείνουν τα αυτοκίνητα εκτός Στροβόλου, γενικώς», δήλωσε στον υπογράφοντα ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Γιώργος Περδίκης. Το Κίνημα προτείνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το θέμα του αυτοκινητόδρομου.

*Σημειώνουμε ότι ο Δήμαρχος Παπαχαραλάμπους απέφυγε να επικοινωνήσει μαζί μας και να σχολιάσει τις αντιδράσεις που υπάρχουν για την κατασκευή του νέου αυτοκινητόδρομου, παρά το σχετικό μας αίτημα, απευθυνόμενο προς αυτόν για τρεις συνεχόμενες μέρες (Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη 2 Ιουλίου) μέσω της Γραμματειακής Λειτουργού Ειρήνης Παπαδοπούλου.

Έρχεται η «αργή πόλη»…

Αναφέρει τα ακόλουθα στο πρόσφατο άρθρο του στην ιστοσελίδα του Δήμου ο Δήμαρχος Ανδρέας Παπαχαραλάμπους: «Κάτι αλλάζει στον ιστορικό πυρήνα του Στροβόλου…και είναι όμορφο! Το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε τα έργα ανάπλασης του παλαιού Στροβόλου, «Slow City», έπειτα από πολλή δουλειά, σκέψη και προσπάθεια. Σε συνεργασία με τους μελετητές του Έργου ετοιμάζονται τα κατασκευαστικά σχέδια, με στόχο να ξεκινήσει η πρώτη φάση του Έργου εντός του 2021. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν μπορεί παρά να μας γεμίζει υπερηφάνεια και ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, με το ιστορικό κέντρο του Δήμου μας να αναζωογονείται, όπως του αξίζει και να παύει να αποτελεί απλώς κέντρο διερχόμενων αυτοκινήτων. Στόχος του Έργου «Slow City – Slow your senses» είναι να επιτρέψει στον άνθρωπο να ρίξει ρυθμούς και να απολαύσει την ιστορική καρδιά της πόλης. Κάτι που μας έμαθε η πανδημία, με σκληρό τρόπο, είναι να τρέχουμε λιγότερο και να βιώνουμε τη στιγμή, εκτιμώντας τι υπάρχει γύρω μας. Η «αργή πόλη» παρέχει την ευκαιρία επαναπροσδιορισμού της πολιτικής του δημόσιου χώρου, δημιουργώντας πλατείες και χώρους όπου μπορεί κανείς να περπατήσει και να απολαύσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και το περιβάλλον. Το Έργο διαθέτει έναν καθαρά ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, βασίζεται στις αρχιτεκτονικές τακτικές της διατήρησης του υφιστάμενου ιστορικού και περιβαλλοντικού ιστού, παρέχοντας παράλληλα καλύτερη συνδεσιμότητα και αναδεικνύοντας ιδιαίτερα στοιχεία της περιοχής. Όλοι οι Στροβολιώτες εντοπίζαμε την ανάγκη για αναζωογόνηση ενός ξεχωριστού μέρους της πρωτεύουσας, του παραδοσιακού πυρήνα όπου το χθες συναντάται με το σήμερα, μιας περιοχής άρρηκτα συνδεδεμένης με τον Εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, ενός χώρου που μαρτυρά την ιστορία και τον πολιτισμό μας, τις ρίζες μας. Γι’ αυτό και μας συγκινεί ιδιαίτερα ότι οι εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν το 2021, 200 χρόνια από τη συμπλήρωση της Εθνικής Παλλιγενεσίας του 1821, στη γενέτειρα του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, η οποία πρόκειται να αλλάξει ριζικά, προς το καλύτερο».

Το Τσιφλίκι, η Δεξαμενή και άλλα ιστορικά στοιχεία

«Με την ευκαιρία των επετειακών εορτασμών 200 χρόνων από την Εθνική Παλιγγενεσία του 1821 και την ξεχωριστή προσφορά του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, θέλω να συγχαρώ τον Δήμαρχο Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, τόσο για το ενδιαφέρον του, όσο και για τις ενέργειες του σχετικά με τη δημιουργία Μουσείου Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, με στόχο να αναδείξει το Έργο του Αρχιεπισκόπου και ιδιαιτέρως προς την γενέτειρα του τον Στρόβολο» ανέφερε τηλεφωνικά στον υπογράφοντα η κάτοικος της περιοχής Αντιγόνη Διάκου, απόγονος της παλιάς οικογένειας Νικόλα Θεοφανίδη (Φράγκου), όπως μας είπε. Πρόσθεσε όμως ότι «οφείλει να υποδείξει στον Δήμαρχο, εάν ήδη δεν το γνωρίζει ο ίδιος, ότι σε λίγα μέτρα από το Μουσείο, με το πέρασμα του προτεινόμενου νέου Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας Στροβόλου, πρόκειται να καταστραφεί σημαντικότατο μέρος του Έργου αυτού το οποίο διαφαίνεται να τεκμηριώνει την προσφορά του Αρχιεπισκόπου προς την κοινότητα Στροβόλου και όχι μόνον». Η κυρία Διάκου συνέχισε λέγοντας ότι «όπως είναι ευρέως γνωστό και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός δια ιδίων δαπανών, ευεργέτησε τους Στροβολιώτες, επιλύοντας τόσο το μεγάλο πρόβλημα πόσιμου νερού που είχαν, αλλά και ταυτόχρονα βοηθώντας τους να ποτίζουν τα περβόλια και τους ελαιώνες για να έχουν εισοδήματα. Η δημιουργία έργων άρδευσης που έγιναν από τον Αρχιεπίσκοπο είναι γνωστά από την παράδοση ως τα Νερά του Δεσπότη. Σύμφωνα με την παράδοση, από την είσοδο του πατρικού σπιτιού του Αρχιεπισκόπου στην οδό Λαβυρίνθου ξεκινούσε το Τσιφλίκι του Στροβόλου. Στην τοποθεσία Περβόλια, μερικά μέτρα από την είσοδο του Τσιφλικιού, βρίσκεται η κύρια δεξαμενή του Τσιφλικιού που γέμιζε με το Νερό του Δεσπότη για να αρδεύεται όλη η περιοχή. Υπάρχουν βάσιμες μαρτυρίες που τεκμηριώνονται τόσο από τον Χάρτη του Κίτσενερ, όσο και από τη γραπτή και προφορική παράδοση, καθώς και από προσωπικές περιγραφές από υπερήλικες και εν ζωή Στροβολιώτες που τεκμηριώνουν την ιστορική αξία της Δεξαμενής του Τσιφλικιού. (σ. σ. Ο Οράτιος Χέρμπερτ Κίτσενερ 1850-1916 ήταν Βρετανός στρατιωτικός ηγέτης που θεωρείται ο πατέρας του κυπριακού Κτηματολογίου αφού χαρτογράφησε όλη την Κύπρο, όπου εργάστηκε για πέντε περίπου χρόνια το 1878-1883 συμβάλλοντας στην τριγωνομετρική χωρομέτρηση του νησιού ως Διευθυντής του Τμήματος Χωρομετρίας). Το Τμήμα Αρχαιοτήτων είναι ήδη ενήμερο για τα στοιχεία αυτά και κατέχει τις σχετικές πληροφορίες. Η περιοχή του Τσιφλικιού Στροβόλου παρουσιάζει και άλλα σημαντικά ιστορικά στοιχεία συνδεδεμένα με την δεξαμενή και σχετιζόμενα με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην κυπριακή οικονομία κατά την Οθωμανική περίοδο και που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου. Όλα αυτά θα μπορούσαν ακόμη και να αναδειχθούν με τη δημιουργία Πάρκου Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, αντί με την καταστροφική διέλευση δρόμου τεσσάρων λωρίδων κυκλοφορίας. Η δεξαμενή θα πρέπει να αναδειχθεί ως Ιστορικό Μνημείο και όχι να καταστραφεί με το πέρασμα του δρόμου. Προσβλέπουμε στην άμεση παρέμβαση του Δημάρχου Στροβόλου για να προστατεύσει αυτό που μας άφησε ως πολιτιστική κληρονομιά ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός. Εξ άλλου, θα υπάρξει τεράστια αντίφαση εάν δημιουργείται Μουσείο όπου θα γίνεται αναφορά στο Έργο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού, με ταυτόχρονη καταστροφή σημαντικού μέρους του ιδίου του Έργου του Αρχιεπισκόπου και δη από το Δήμο Στροβόλου».

«Μετάθεση κυκλοφοριακού φόρτου»

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ομάδας Πρωτοβουλίας Κατοίκων Στροβόλου, «πριν από μερικούς μήνες, ο Δήμος Στροβόλου ενημέρωσε τους κατοίκους της κεντρο-δυτικής περιοχής Στροβόλου, την πρόθεση του Δήμου και της Πολιτείας για την προώθηση της κατασκευής νέου δρόμου πρωταρχικής σημασίας που θα συνδέει τη Λεωφόρο Στροβόλου με την Αρχαγγέλου, δια μέσου της οδού Ελαιώνων. Πραγματοποιήθηκε δημόσια παρουσίαση του έργου, ζητήθηκε από τους δημότες να υποβάλουν τυχόν σχόλια, απορίες ή εισηγήσεις, για τα οποία δεν δόθηκαν από τον Δήμο οποιεσδήποτε απαντήσεις ή επεξηγήσεις στους δημότες και προχωρεί με τη διαδικασία έγκρισης του έργου. Σύμφωνα με την πληροφόρηση, η χωροθέτηση του δρόμου αυτού εντάσσεται στο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας από το 1990 και το έργο αυτό ανασύρθηκε από τα συρτάρια γύρω στο φθινόπωρο 2019, με στόχο από το Δημοτικό Συμβούλιο να προωθηθεί το ταχύτερο δυνατόν. Το έργο αυτό περιλαμβάνει την κατασκευή δύο νέων γεφυρών στον Πεδιαίο, η μία για αντικατάσταση της υφιστάμενης παρά την οδό Αλεξανδρουπόλεως και η άλλη περί τα 500 μέτρα νοτιότερα. Η δεύτερη αυτή γέφυρα θα αποτελεί τμήμα νέου δρόμου/λεωφόρου πρωταρχικής σημασίας που θα συνδέει τη Λεωφόρο Στροβόλου με την Αρχαγγέλου, με αφετηρία την οδό Ευρυδίκης (παρά τα Δημόσια Έργα και το Υπουργείο Άμυνας) με βορειοδυτική κατεύθυνση, διασταυρώνοντας την Ελαιώνων με φώτα τροχαίας και θα καταλήγει σε κόμβο παρά τα υφιστάμενα φώτα τροχαίας στη λεωφόρο Αρχαγγέλου, παρά το KCineplex. Όσον αφορά τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του νέου δρόμου, αυτός χαρακτηρίζεται από την κατασκευή δρόμου τεσσάρων λωρίδων, με κεντρική νησίδα πρασίνου, ποδηλατόδρομο και πεζοδρόμους εκατέρωθεν, συνολικού πλάτους 23.6μ, σε καθαρά οικιστική περιοχή και (κατά τα 2/3 του) σε μέση απόσταση 100μ από υφιστάμενο δρόμο πρωταρχικής σημασίας με εμπορική δραστηριότητα και προσβάσεις (Μακεδονιτίσσης). Έχει αναφερθεί ότι θα υπάρχουν τρεις διαβάσεις πεζών, ως επιχείρημα ότι θα υπάρχει επαρκής ένωση και δικαίωμα διέλευσης μεταξύ των περιοχών εκατέρωθεν του άξονα της λεωφόρου. Ο Δήμος και τα εμπλεκόμενα Υπουργεία θεωρούν το Έργο ως «ανάσα» για τον Στρόβολο με αναμενόμενες θετικές επιπτώσεις:

*Τα μεν Δημόσια Έργα επειδή θεωρούν σημαντικότερη τη σύνδεση Λεωφόρων Στροβόλου και Αρχαγγέλου προσδοκώντας σε αποσυμφόρηση της Στροβόλου και διοχέτευση σημαντικού κυκλοφοριακού φόρτου από/ προς Αρχαγγέλου και Ελαιώνων, συμπεριλαμβανομένων και αστικών λεωφορείων,

*Ενώ ο Δήμος Στροβόλου θεωρεί σημαντικότερη την αποσυμφόρηση από τη διέλευση οχημάτων της περιοχής του παραδοσιακού πυρήνα Στροβόλου.

Το περίεργο είναι ότι τα πιο πάνω επιχειρήματα του Δήμου και των Δημοσίων Έργων, δεν στηρίζονται σε σύγχρονη και εμπεριστατωμένη κυκλοφοριακή μελέτη, αλλά ούτε και σε προβλέψεις (projection) για τα επόμενα 10 με 20 χρόνια από σήμερα. Καταγράφονται μόνο δύο τοπικές καταμετρήσεις της τροχαίας κίνησης στην οδό Ευζώνων (200 μέτρα νοτιότερα του νέου δρόμου) και στην οδό Μακεδονιτίσσης (παρά το κοιμητήριο Στροβόλου και το ΚCineplex). Από την πληροφόρηση που δόθηκε και από τις επαφές με τα αρμόδια Υπουργεία, δεν τεκμηριώνεται ο τρόπος που ο συγκεκριμένος δρόμος θα συμβάλει στη βελτίωση διαχείρισης του κυκλοφοριακού φόρτου μεταξύ Στροβόλου και Αρχαγγέλου (αλλά και του περιβάλλοντος οδικού δικτύου). Μάλλον φαίνεται να υπάρχει μετάθεση και όχι ελάφρυνση του υφιστάμενου φόρτου. Παρόμοια συμπεράσματα εξάγονται και για τον παραδοσιακό πυρήνα Στροβόλου, ο οποίος δέχεται οχήματα από έξι διαφορετικές προσβάσεις, οι πλείστες των οποίων δεν σχετίζονται με τη χωροθέτηση του νέου δρόμου. Το πρόβλημα δε οξύνεται περισσότερο, λόγω της ανεπάρκειας, του κακού ή ημιτελούς σχεδιασμού του υφιστάμενου οδικού δικτύου (π. χ. Τσερίου, Στροβόλου, Προδρόμου, Ελαιώνων, Αρχαγγέλου, Μακεδονιτίσσης και των κάθετων μεταξύ τους προσβάσεων), αλλά και του σχεδιασμού και λειτουργίας των συνδεδεμένων κυκλοφοριακών κόμβων. Ιδιαίτερα το μεγαλύτερο ποσοστό διακίνησης οχημάτων που προκύπτει με νότια κατεύθυνση (κυρίως μέσον Προδρόμου) δεν επιλύεται με την κατασκευή του νέου δρόμου. Πραγματικά, από την ανάλυση των κυκλοφοριακών δεδομένων που έχουμε καταγράψει, δεν αποτυπώνεται το αναμενόμενο όφελος (ποιοι, πόσο και πώς) που εκτιμάται ότι θα προκύψει από την κατασκευή του έργου αυτού. Σημαντικές επιπτώσεις στο ευρύτερο οδικό δίκτυο εισόδου και εξόδου από Λευκωσία, από νότια και νοτιοδυτική κατεύθυνση αναπόφευκτα θα επιφέρει η κατασκευή του Νότιου παρακαμπτήριου της Λευκωσίας, καθόσον θα επηρεάσει σημαντικά (προσθετικά ή μειωτικά) την κυκλοφοριακή κίνηση στην Λεωφόρο Λεμεσού, στην Λεωφόρο Χατζιωσήφ, στην αναβαθμισμένη Τσερίου, στην Στροβόλου και στην Αρχαγγέλου. Ωστόσο αυτό που εκλείπει εντελώς είναι ο καταρτισμός και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου και ρεαλιστικού σχεδιασμού που να αφορά τη βιώσιμη κινητικότητα. Η προώθηση εφαρμογής και λειτουργίας διαφόρων εξελιγμένων και αναβαθμισμένων μορφών μέσων Δημόσιας μεταφοράς (τράμ, λεωφορεία), η χρήση του ποδηλάτου και άλλων μέσων, εκλείπει εντελώς. Σημειώνεται ότι ζητήθηκε από την Ομάδα Πρωτοβουλίας η κοινοποίηση σε αυτήν όλων των σχετικών με τα πιο πάνω μελετών που διαθέτει το Τμήμα Δημοσίων Έργων με αρνητική απάντηση.

Η τελευταία περιβαλλοντική μελέτη χρονοθετείται το 2011. Εκτιμάται ότι πέραν της ραγδαίας οικιστικής ανάπτυξης στην γειτνιάζουσα με το έργο περιοχή, αλλά και λαμβανομένων υπόψη και των αποτελεσμάτων μίας αναγκαίας επικαιροποιημένης κυκλοφοριακής μελέτης, η οποία θα πρέπει να λάβει υπόψη της όλα τα πιο πάνω, προκύπτουν σημαντικά δεδομένα στην περιοχή που αφορούν

την ηχορύπανση (ιδιαίτερα για τις επιπτώσεις στις γειτνιάζουσες με το έργο περιοχές συμπεριλαμβανομένης και της τοποθέτησης ηχοπετασμάτων)
τη ρύπανση της ατμόσφαιρας
τα υδρολογικά στοιχεία
τη χλωρίδα, ιδιαίτερα παρά τη νέα γέφυρα στον Πεδιαίο
την πανίδα και
την αειφορία/ βιωσιμότητα (sustainability)
ιστορικά στοιχεία της περιοχής
τις επιπτώσεις (ασφάλειας στη διακίνηση) από την υπογειοποίηση τμήματος του πεζόδρομου παρά τη νέα γέφυρα για τα οποία απαιτείται ανάλογη επικαιροποιημένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τα αποτελέσματα της οποίας θα πρέπει να γνωστοποιηθούν και να επεξηγηθούν στο κοινό.

Όσον αφορά τα οικονομοτεχνικά δεδομένα του έργου, παρουσιάστηκε από το Τμήμα Δημοσίων Έργων μία εκτίμηση δαπάνης πέριξ των €12.0 εκατομμυρίων ευρώ. Από μία ρεαλιστική αξιολόγηση της συνολικής δαπάνης που θα απαιτηθεί, συμπεριλαμβανομένων της δαπάνης μελέτης και επίβλεψης, παροχής υποδομών από ανεξάρτητες Υπηρεσίες, απαλλοτρίωση της γής που θα απαιτηθεί, κ.ά. προκύπτει μία δαπάνη υπερδιπλάσια της πιο πάνω. Το μέγεθος και οι ιδιαιτερότητες κατασκευής των δύο γεφυρών (η μία

μήκους πέριξ των 80 μέτρων), η διαμόρφωση του παραπλήσιου και συνδεδεμένου οδικού δικτύου) διαμορφώνουν συνολική δαπάνη ενδεχόμενα πέραν των €30.0 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό που το κράτος αλλά και άμεσα ή έμμεσα οι δημότες και Κύπριοι φορολογούμενοι θα κληθούν να καταβάλουν.

Αξιολογώντας το αναμενόμενο όφελος από μία τέτοια επένδυση (cost benefit analysis), κρίνεται ότι με μία τέτοια επένδυση θα μπορούσε να βελτιωθεί και να ενισχυθεί τόσο το δημόσιο οδικό δίκτυο στη νότια και νοτιοδυτική Λευκωσία, όσο και η εφαρμογή και ενίσχυση χρήσης δημόσιων μέσων μεταφοράς.

Εισήγηση των κατοίκων είναι να επικαιροποιηθούν οι σχετικές μελέτες και να επανεξεταστούν προτάσεις που πραγματικά θα δώσουν διαχρονικές αντί για περιστασιακές λύσεις στα προβλήματα που να ικανοποιούν (και όχι να διχάζουν) την ευρύτερη περιοχή και όχι με περιστασιακή μετάθεση του προβλήματος. Είναι αντιληπτό το υφιστάμενο πρόβλημα παρά την Αλεξανδρουπόλεως από την υπερχείλιση του Πεδιαίου, ωστόσο η σύνδεση της παροχής μόνιμης λύσης με την ταυτόχρονη προώθηση του μεγαλεπήβολου έργου που περιγράφεται πιο πάνω, δεν θεωρείται ότι πρέπει να είναι δεσμευτική. Είναι λυπηρό αντί να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη τα αντικειμενικά τεχνικά και λειτουργικά κριτήρια που χαρακτηρίζουν το έργο, η οποιαδήποτε απόφαση να εξαρτάται από πολιτικά κίνητρα ή άλλα συμφέροντα. Η Ομάδα Πρωτοβουλίας Κατοίκων Στροβόλου που έχουν ενδοιασμούς για την αναγκαιότητα του έργου αυτού, κατά το τελευταίο δίμηνο έχουμε έλθει σε επαφή με ειδήμονες σε επιμέρους θέματα που σχετίζονται με τις παραμέτρους σχεδιασμού και κατασκευής και έχουμε καταγράψει όλα τα σχετικά δεδομένα και κινδύνους. Είναι θεωρούμε αντιληπτό, ότι το φαινόμενο της πανδημίας αλλά και οι επιπτώσεις και περιορισμοί από το «lockdown», μας στέρησαν τη δυνατότητα μιας πιο ολοκληρωμένης και εμπεριστατωμένης μελέτης. Ωστόσο όλα τα στοιχεία που έχουμε συλλέξει θα κωδικοποιηθούν και θα υποβληθούν σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να έχουν πληρέστερη εικόνα της όλης κατάστασης. Στα θετικά, ωστόσο των περιορισμών που επιβλήθηκαν, ήταν η ασύγκριτα πρωτοφανής μείωση των ρύπων, θορύβου και καθαρότητας στην ατμόσφαιρα, η πρωτοφανής χρήση του πεζόδρομου από δημότες και μη και η εκπληκτική αύξηση της χρήσης ποδηλάτου. Στον αντίποδα, με την κατάργηση των περιορισμών διακίνησης, είναι πρωτοφανής κατά τις πρώτες μεταμεσονύχτιες ώρες η ενόχληση των περίοικων Αρχαγγέλου, Ελαιώνων και Προδρόμου από τους αγώνες δρόμου μεταξύ μοτοσικλετιστών ή/και οχημάτων και την οχληρία που προκύπτει.

Πριν τη λήψη οποιασδήποτε βεβιασμένης απόφασης και την πιθανή προσφυγή σε νομικές διαδικασίες, συστήνεται η προώθηση το ταχύτερο δυνατόν:

1 Διεξαγωγή επικαιροποιημένης κυκλοφοριακής μελέτης η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη:

Ολοκληρωμένο το υφιστάμενο οδικό δίκτυο και συνδεδεμένων κυκλοφοριακών κόμβων στη βάση του φόρτου της ευρύτερης περιοχής νότιας και νοτιοανατολικής Λευκωσίας
Την υιοθέτηση νέας πολιτικής η οποία να συνάδει με την εφαρμογή σύγχρονων αρχών Βιώσιμης Κινητικότητας και κυρίως την ενίσχυση της χρήσης Δημόσιων μέσων Μαζικής μεταφοράς, την εδραίωση της πολιτικής μείωσης της χρήσης ιδιωτικού αυτοκινήτου και τις επιπτώσεις στο οδικό δίκτυο
Την ολοκλήρωση σχεδιασμού και κατασκευής υφιστάμενου ή ημιτελούς οδικού δικτύου (με κυριότερες αυτές της οδού Ελαιώνων στις δύο άκρες, τη σύνδεση Δημοσθένη Σεβέρη/Προεδρικού Μεγάρου και Στροβόλου με Προδρόμου και την οριζόντια σύνδεση Τσερίου με Στροβόλου) αλλά και τη βελτίωση της λειτουργικότητας των υφιστάμενων κόμβων (συμπεριλαμβανομένης και της εφαρμογής του συστήματος Scoot).

2 Διεξαγωγή υδρολογικής μελέτης από το Τμήμα Υδάτων ή άλλων ειδικών του ποταμού και του δικτύου των υπόγειων λαγουμιών και άλλων εγκαταστάσεων που υπάρχουν στην περιοχή.

3 Επικαιροποίηση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ώστε να λαμβάνει υπόψη όλες τις υφιστάμενες αλλά και μελλοντικές (σε χρονικό βάθος 10 και 20 χρόνων) περιβαλλοντικές παραμέτρους (πανίδα, χλωρίδα, ρύπανση ατμόσφαιρας, ηχορύπανση κ.ά.) αλλά και παραδοσιακά ιστορικά στοιχεία της περιοχής.

4 Μελέτη για καλύτερη αξιοποίηση της Μακεδονιτίσσης με στόχο την βελτίωση των παραμέτρων του οδικού δικτύου, αλλά κυρίως με βελτίωση των κόμβων σύνδεσης Μακεδονιτίσσης με Αρχαγγέλου και Ελαιώνων. Μια τέτοια λύση θα αφήσει ανεπηρέαστη (μάλλον θα ενισχύσει) την επιχειρηματική δραστηριότητα στην περιοχή και κυρίως τη διατήρηση του εισοδήματος πέραν των 200 εργαζομένων

5 Ορθολογιστική εκτίμηση της συνολικής δαπάνης του έργου που θα προκύψει σε σχέση με την αναμενόμενη απόδοση

6 Αξιολόγηση του τρόπου ενίσχυσης του ιστορικού πυρήνα Στροβόλου με ορθολογιστικά και ρεαλιστικά μέτρα. Η διακίνηση οχημάτων εντός, όσον και πέριξ του πυρήνα θα πρέπει να τύχουν ολοκληρωμένης και πρακτικής διευθέτησης.

Εάν, μετά την εξέταση των πιο πάνω και με δεδομένο ότι θα υπάρξει πραγματική ενημέρωση των επηρεαζόμενων δημοτών, αλλά και ουσιαστική διαβούλευση (που δεν υπήρξε μέχρι τώρα), εξακολουθεί να προκύπτει η ανάγκη κατασκευής του νέου δρόμου από Στροβόλου προς το KCineplex και αντιστρόφως, ζητείται η εξέταση τρόπων διαφοροποίησης των γεωμετρικών παραμέτρων που συνδέονται με αυτόν (π. χ. η κατασκευή μίας αντί δύο γεφυρών και δρόμου δύο λωρίδων, με ήπια χαρακτηριστικά)».

«Δεν λύνεται το κυκλοφοριακό με αυτοκινητόδρομους»

«Ο δρόμος θα καταστρέψει πολλές ελιές και ευκαλύπτους, αλλά και ιστορικά στοιχεία της περιοχής», μας είπε ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Γιώργος Περδίκης. «Η δική μας διαφωνία», πρόσθεσε, «έγκειται στο γεγονός ότι ενόσω κάνουμε έργα για να διευκολύνουμε πρόσκαιρα την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, δεν πρόκειται οι πολίτες της Λευκωσίας και των άλλων κυπριακών πόλεων να εγκαταλείψουν το αυτοκίνητο και να πάρουν τα μέσα μαζικής κυκλοφορίας. Είναι δρόμος τεσσάρων λωρίδων για τα αυτοκίνητα και δεν υπάρχει πρόνοια ούτε για λεωφορειo-λωρίδα. Η θέση μας είναι ότι δεν λύνεται το κυκλοφοριακό με αυτοκινητόδρομους και ότι για να υπάρχει πραγματική αποσυμφόρηση του κέντρου του Στροβόλου, πρέπει να μείνουν τα αυτοκίνητα εκτός Στροβόλου γενικώς. Διότι αυτή η λεωφόρος θα διώξει από τον Στρόβολο τα αυτοκίνητα που έρχονται από τον αυτοκινητόδρομο Παλαιχωρίου και μπαίνουν στο Στρόβολο για να παν είτε προς την ανατολική Λευκωσία, είτε προς το κέντρο. Αλλά όσα αυτοκίνητα κατεβαίνουν από τις συνοικίες του Στροβόλου για να παν προς το κέντρο ή προς την περιοχή της Αμερικανικής Πρεσβείας, θα συνεχίσουν να το κάνουν. Δηλαδή δεν θα έχει την αποτελεσματικότητα στον βαθμό που θα ανέμενε κανείς, ενώ θα απαιτήσει υπέρογκα έξοδα και θα επηρεάσει χώρους με φυσική σημασία, τις ανέσεις των κατοίκων και ιστορικά στοιχεία της περιοχής».

Σε γραπτές προκαταρκτικές απόψεις και εισηγήσεις του για τον προτεινόμενο δρόμο, ο Γιώργος Περδίκης υπέβαλε στις 24 Φεβρουαρίου 2020 τα ακόλουθα στον Δήμαρχο Ανδρέα Παπαχαραλάμπους και στα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Στροβόλου: «Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί τις προκαταρκτικές απόψεις και εισηγήσεις μου για το αναφερόμενο έργο με βάση τις δημοσιεύσεις στην ιστοσελίδα του Δήμου Στροβόλου και στην παρουσίαση που έγινε τη Δευτέρα 17/2 στην αίθουσα του Δημαρχείου Στροβόλου. Χωρίς να θέλω να υπερβάλω για τη σημασία των δικών μας τοποθετήσεων, θυμίζω ότι οι εκπρόσωποι του Τμήματος Πολεοδομίας και πολλοί από τους πολίτες ξεκάθαρα αναφέρθηκαν με θετικό πρόσημο στις αντιδράσεις που απέτρεψαν την υλοποίηση των προηγούμενων σχεδίων, τα οποία χαρακτηρίστηκαν από όλους ως καταστροφικά. Αυτή η διαπίστωση μας επιτρέπει να ισχυριστούμε ότι έχουμε δικαιωθεί. Παραδέχομαι ότι ήταν μία εκ των εναλλακτικών προτάσεων που είχαμε τότε εισηγηθεί ήταν η κατασκευή άλλης γέφυρας στο ύψος του Τμήματος Δημοσίων Έργων με ταυτόχρονη εγκατάλειψη των σχεδίων για τη γέφυρα Αλεξανδρουπόλεως, προκειμένου να αποφευχθεί η καταστροφική επιλογή της όδευσης κατά μήκος της οδού Βοσπόρου στην όχθη του Πεδιαίου. Όμως τα δεδομένα έχουν αλλάξει από το 2011. Οι κυκλοφοριακές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί αλλά ταυτόχρονα έχει εμπεδωθεί και η αρχή ότι δεν λύνεται το κυκλοφοριακό με την κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων. Ευθύς εξ’ αρχής λοιπόν θέτω την αντίρρηση μας στην κατασκευή μιας ακόμη λεωφόρου με τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας που θα διευκολύνει – μόνο προσωρινά – την κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Πρόκειται για ένα έργο που δεν πρόκειται να βοηθήσει τη στροφή προς τα μέσα μαζικής κυκλοφορίας, αφού θα δώσει ακόμα μια προσωρινή διέξοδο για την κίνηση των αυτοκινήτων που – όπως ομολογείται – θα διευκολυνθούν γιατί θα παρακάμπτουν τους στενούς και συμφορημένους δρόμους του κέντρου του Στροβόλου. Μπορεί τοπικά να υπάρχουν κάποια οφέλη από την αποσυμφόρηση κάποιων δρόμων (π. χ. οδός Θεμιστοκλέους, οδός Ευζώνων, οδός Όμπασιη, οδός Μακεδονιτίσσης), όμως για το σύνολο του Δήμου Στροβόλου και την ευρύτερη Λευκωσία, μπορεί να μην υπάρξει καμία κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση (αλλά μάλλον επιδείνωση). Είναι όμως βέβαιο από την άλλη ότι εάν θέλουμε να δούμε υλοποίηση του έργου της πεζοδρομοποίησης του κέντρου του Στροβόλου και του αποκλεισμού όλων των μη τοπικών κινήσεων αυτοκινήτων, οφείλουμε να έχουμε προνοήσει για μια εναλλακτική όδευση που θα παρακάμπτει το κέντρο του Στροβόλου. Το σκοπό αυτό κυρίως μπορούν να επιτελέσουν οι εξωτερικοί δακτύλιοι / περιμετρικοί της Λευκωσίας (που δυστυχώς ακόμα δεν έχουν υλοποιηθεί). Η μη υλοποίηση των περιμετρικών λεωφόρων της Λευκωσίας μεταφέρει μεγάλο όγκο κίνησης αυτοκινήτων στην εντός του κέντρου Στροβόλου περιοχή. Η αποτυχία της εφαρμογής ενός αξιόπιστου και χρήσιμου δικτύου δημόσιων μεταφορών (μετά από δαπάνη πολλών εκατομμυρίων ευρώ τα τελευταία 10 χρόνια) είναι ακόμη ένας λόγος που δημιουργήθηκε το πρόβλημα. Έχουμε λοιπόν να διαχειριστούμε μια κατάσταση όπου οι πραγματικές και οριστικές λύσεις ανάγονται σε επίπεδο «εθνικής» πολιτικής γενικότερων εκ βάθρων αλλαγών και μεγαλόπνοων έργων. Από την άλλη η περαιτέρω αναμονή προκαλεί καθημερινά προβλήματα, ρύπανση, θόρυβο, καθυστερήσεις, οικονομικό κόστος, επεισόδια κυκλοφοριακής κατάρρευσης σε περιπτώσεις υπερχείλισης του γεφυριού «ιρλανδικού τύπου» στην οδό Αλεξανδρουπόλεως κλπ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να παρθούν οι αποφάσεις, πάντα με σεβασμό στις απόψεις των άμεσα επηρεαζομένων αλλά και το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον. Χρειάζεται προσοχή και ανοικτές δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη της απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο.

Καταρχήν επιτρέψετε μου να παρατηρήσω ότι μια διαδικασία Δημόσιας Διαβούλευσης δεν μπορεί να εξαντλείται σε μια παρουσίαση διαφανειών και μια δίωρη συζήτηση. Οι πολίτες βέβαια είχαν την ευκαιρία να καταθέσουν και γραπτώς τις ερωτήσεις τους. Ποιες όμως είναι αυτές οι ερωτήσεις, προτάσεις και εισηγήσεις; Έχουν κωδικοποιηθεί; Ενημερώθηκαν οι πολίτες για την κωδικοποίηση; Θα ήθελα να παρατηρήσω ότι για τη διενέργεια της Δημόσιας Διαβούλευσης υπάρχει Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σχετικός Οδηγός που εκδόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών. Η άποψη μου είναι ότι για να μπορείτε να μιλάτε για δημόσια διαβούλευση πρέπει τουλάχιστον να ακολουθήσετε τον Οδηγό του Υπουργείου Οικονομικών. Πάνω στον ίδιο άξονα και έχοντας διαπιστώσει ότι υπάρχουν έντονες απόψεις από δύο μεγάλες και αξιόλογες ομάδες πολιτών/κατοίκων του Στροβόλου που υποστηρίζουν την κατασκευή ή τη μη κατασκευή των έργων (στο μέρος που αφορά τη σύνδεση των Λεωφόρου Στροβόλου με Λεωφόρο Αρχαγγέλου), θεωρώ ότι επιβάλλεται η οργάνωση ενός δημοψηφίσματος ανάμεσα στους κατοίκους (κι ίσως όχι μόνο) του Στροβόλου. Υπάρχει το προηγούμενο του δημοψηφίσματος που οργάνωσε ο Δήμος Λευκωσίας για το μέλλον του τεμαχίου του παλιού ΓΣΠ που μπορεί να βοηθήσει το Δήμο σας στην οργάνωση ενός υποδειγματικού δημοτικού δημοψηφίσματος.

Η δεύτερη μου παρατήρηση έχει να κάνει με τη δημόσια δήλωση του εκπροσώπου του Τμήματος Πολεοδομίας κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της 17ης Φεβρουαρίου, ότι έχει κληθεί το Τμήμα Περιβάλλοντος να επικαιροποιήσει τη Μελέτη Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον. Θεωρώ ότι είναι εκ των ων ουκ άνευ, να ζητήσετε πριν από την απόφαση σας, να γίνει η επικαιροποίηση της Μελέτης Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και να ενημερωθείτε για τα πορίσματα και εισηγήσεις της. Δεν μπορείτε να προχωρήσετε με μια πεπαλαιωμένη έγκριση της Περιβαλλοντικής Αρχής ημερομηνίας 11/2011. Είναι για παράδειγμα για μένα ως Οικολόγο / Περιβαλλοντιστή αδιανόητο να ακούω σε μια δημόσια παρουσίαση (και να διαβάζω στα σχετικά έγγραφα) για εκκοπή «αριθμού δέντρων», χωρίς καμία αναφορά στον αριθμό και το είδος τους (πόσες ελιές, πόσοι ευκάλυπτοι κ.ο.κ.). Δεν υπάρχουν άραγε άλλες επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής (χλωρίδα και πανίδα); Επίσης οφείλω να πω ότι η απλή αναφορά σε χιλιάδες αυτοκίνητα που διέρχονται από μια όδευση δεν είναι μια ασφαλής παράμετρος. Υποθέτω ότι έγινε κυκλοφοριακή μελέτη που περιλαμβάνει αναλυτικά στοιχεία για τη διεύθυνση, την αφετηρία και το τέρμα των διαδρομών κ.ο.κ. Για παράδειγμα από την οδό Μακεδονιτίσσης πόσα αυτοκίνητα διέρχονται προς το κέντρο και πόσα φεύγουν; Πόσα τις ώρες αιχμής, πόσα τις υπόλοιπες ώρες; Για να έχει κάποιος μια εικόνα των πλεονεκτημάτων που θα προκύψουν από τη νέα λεωφόρο πρέπει να έχει υπόψη του όλα τα στοιχεία της κυκλοφοριακής μελέτης. Εάν μάλιστα παραμένει σε λειτουργία το παρόν οδικό δίκτυο μέσα από το Στρόβολο (χωρίς άλλες αλλαγές πέραν αυτών που αφορούν τη νέα γέφυρα), ενδεχομένως οι θετικές επιπτώσεις να αφορούν μόνο κάποιες οδούς και να είναι περιορισμένες. Μάλιστα φαίνεται ότι κάποιες κινήσεις οχημάτων μπορεί να συνεχίσουν να γίνονται μέσα από το κέντρο αφού θα διευκολυνθεί η διέλευση των αυτοκινήτων. Συνεπώς, εν κατακλείδι, δεν είμαι σίγουρος για το βαθμό που θα επιλυθούν τα προβλήματα οχληρίας και ρύπανσης (και οδικής ασφάλειας) εντός του πυρήνα Στροβόλου, ιδιαίτερα εάν όντως προχωρήσει η επανακατασκευή της γέφυρας της οδού Αλεξανδρουπόλεως και παραμείνουν οι παρούσες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις (όπως αντιλήφθηκα από τα λεγόμενα του εκπροσώπου του Τμήματος Πολεοδομίας στην παρουσίαση της 17ης Φεβρουαρίου). Μια πιθανή εναλλακτική λύση είναι να μην κατασκευαστεί το μέρος του έργου που αφορά το κέντρο του Στροβόλου ή να γίνουν ΟΛΕΣ οι κυκλοφοριακές αλλαγές που να διώξουν τα διερχόμενα αυτοκίνητα από το κέντρο του Στροβόλου ταυτόχρονα (και όχι μόνο η ανακατασκευή του γεφυριού). Σε μια τέτοια περίπτωση επιβάλλεται η αναθεώρηση του Τοπικού Σχεδίου για το κέντρο του Στροβόλου, ώστε πραγματικά να γίνει ένας χώρος φιλοξενίας για τον άνθρωπο, ευχάριστος για να ζεις, να εργάζεσαι και να διασκεδάζεις (αντιλαμβάνομαι ότι ο Δήμος φοβάται ότι δεν θα έχει χρηματοδότηση για κάτι τέτοιο και «δράττεται» της ευκαιρίας να εντάξει ως πολεοδομικό έργο και τις βελτιώσεις του οδικού δικτύου στο κέντρο του Στροβόλου).ΜΣε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε να συζητήσουμε και εναλλακτικές επιμέρους προτάσεις που μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση σε σχέση με την προτεινόμενη σύνδεση μεταξύ των λεωφόρου Στροβόλου και λεωφόρου Αρχαγγέλου ως ακολούθως:

1 Να κατασκευαστούν σε πρώτη φάση μόνο δύο λωρίδες κυκλοφορίας. Σε μια τέτοια περίπτωση θα παραμένει χώρος για μελλοντική κατασκευή λεωφορειόδρομων στα πλαίσια ενός κατάλληλου σχεδιασμού.

2 Να γίνουν κατασκευαστικές τροποποιήσεις και τροποποιήσεις στην όδευση του έργου ώστε να μην υπάρχει μια ευθεία ενός χιλιομέτρου, γεγονός που θα προκαλεί την ανάπτυξη ψηλών ταχυτήτων (ίσως και του φαινομένου της οργάνωσης των αυτοσχέδιων αγώνων ταχύτητας αυτοκινήτων). Να υπάρχουν πχ φωτοελεγχόμενες διαβάσεις πεζών και ποδηλάτων.

3 Να γίνει η φύτευση των δέντρων όπως προνοείται στο σχεδιασμό ως μέρος του συμβολαίου του εργολάβου. Στο ίδιο συμβόλαιο να προνοείται η τοποθέτηση των ηχοπετασμάτων για προστασία από την ηχορύπανση. Επίσης εισηγούμαι στο ίδιο συμβόλαιο να προνοείται και η τοποθέτηση συστήματος ελέγχου της ταχύτητας (κάμερες) κατά το πρότυπο της λεωφόρου Γρίβα Διγενή.

4 Να γίνει ειδικός σχεδιασμός της υπόγειας διάβασης πεζών και ποδηλάτων ώστε να μην δίνεται η εντύπωση της δημιουργίας σήραγγας (τούνελ).

5 Να περιληφθεί στο συνολικό σχεδιασμό η αναβάθμιση της οδού Μακεδονιτίσσης, ούτως ώστε να γίνει ένας ελκυστικός λειτουργικός εμπορικός δρόμος (ένα βουλεβάρτο) που θα ενισχύσει την εμπορικότητα του δρόμου και θα αναπληρώσει την αναμενόμενη απώλεια πελατών. Είμαι στη διάθεση σας για κατάθεση και άλλων εισηγήσεων για τη βελτίωση των αρχικών σχεδιασμών του Τμήματος Πολεοδομίας.

Συμπερασματικά οι εισηγήσεις μου είναι:

1 Επικαιροποίηση της μελέτης εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον.

2 Εφαρμογή του Οδηγού για τη Δημόσια Διαβούλευση.

3 Δημοτικό δημοψήφισμα.

4 Διαχωρισμός των δύο έργων. Εφαρμογή επικαιροποιημένου τοπικού σχεδίου για το κέντρο Στροβόλου.

5 Εάν αποφασιστεί να γίνει η νέα λεωφόρος να υιοθετηθούν εναλλακτικές προτάσεις (όπως πιο πάνω).

Είμαι πάντα στη διάθεση σας για περαιτέρω διαβούλευση και προβληματισμό».

Ο Μάριος Δημητρίου με τον Πρόεδρο του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών βουλευτή Γιώργο Περδίκη.

Ο Μάριος Δημητρίου με κάτοικο Στροβόλου στην τοποθεσία Κιούγκια στην περιοχή Περβόλια της προβλεπόμενης νέας γέφυρας όπου το οικοσύστημα και η πυκνή βλάστηση κυρίως με ευκαλύπτους στην κοίτη του Πεδιαίου, θα αφανιστεί.