Oλόκληρη σχεδόν η Ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται σε πύρινο κλοιό με τις ανθρώπινες απώλειες, τις φυσικές και οικονομικές καταστροφές και επιπτώσεις να είναι ανυπολόγιστες. Ελλάδα, Τουρκία, Ιταλία και Κύπρος ζώστηκαν από πύρινα φίδια του Λαοκόωντα, την ώρα που οι θερμοκρασίες εδάφους στην περιοχή άγγιξαν μέχρι και τους 50 βαθμούς Κελσίου. Αναζητώντας τα αίτια των πυρκαγιών, οι κρατικές Αρχές καταλήγουν συνήθως σε ανθρώπινη αμέλεια, ατύχημα, κακόβουλη ή ακόμη και τρομοκρατική ενέργεια από εξωτερικούς εχθρούς. Μέσα σε όλα αυτά προκύπτει και μια καινούργια διάσταση, που ακούει στο όνομα της «κλιματικής αλλαγής-κρίσης». Χωρίς να αποτελεί άλλοθι για το συχνό ξέσπασμα των πυρκαγιών, η κλιματική αλλαγή και οι παγκόσμιες επιπτώσεις της θα πρέπει να θεωρούνται πλέον ζήτημα εθνικής ασφάλειας, ειδικά για τα κράτη στην περιοχή μας, όπου το κλίμα από μεσογειακό μετατρέπεται σε τροπικό.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της τουρκικής κυβέρνησης, μέσα σε 9 μέρες στην Τουρκία ξέσπασαν 192 δασικές πυρκαγιές σε 38 από τις 81 επαρχίες της χώρας. Μέχρι την Παρασκευή στην Ελλάδα υπήρχαν 56 ανοικτά μέτωπα. Σε δηλώσεις του στο «Έθνος», ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης, Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α, Νομικός Ειδικός Ερευνητής και Δικαστικός Πραγματογνώμονας Διερεύνησης Εγκλημάτων Εμπρησμού, είπε πως μέσα στο πρώτο τρίμηνο αντιπυρικής περιόδου του 2021 έχουν καεί περισσότερες εκτάσεις απ’ ό,τι όλο το 2019 ή το 2020. Στην Κύπρο η μελέτη για την εθνική εκτίμηση κινδύνων σε σχέση με την κλιματική αλλαγή ολοκληρώθηκε το 2016 και χρειάζεται άμεσα επικαιροποίηση. Στην Κύπρο, όπως και στην Ελλάδα, εξακολουθούμε να επενδύουμε κατά βάση στην καταστολή και όχι στην πρόληψη των πυρκαγιών. Ο ρόλος των Δασικών Υπηρεσιών οφείλει να αναβαθμιστεί , ενώ ταυτόχρονα απαιτείται άμεση ενίσχυση σε μέσα πυρόσβεσης, αλλά και έμψυχο εκπαιδευμένο προσωπικό.
Εθνική πολιτική δασικών πυρκαγιών
Μια εθνική πολιτική δασικών πυρκαγιών πρέπει να καλύπτει κάθε πτυχή του ελέγχου πυρκαγιάς: Διαχείριση καυσίμων εντός δασών και τοπίων, καταστολή πυρκαγιάς και, τελικά, θεραπείες διάσωσης και αποκατάστασης μετά από πυρκαγιά. Οι δραστηριότητες καταστολής πυρκαγιών σε τοπικό και εθνικό επίπεδο θα πρέπει να τύχουν καλύτερου συντονισμού μεταξύ κυβερνητικών οργανισμών αλλά και των ενόπλων δυνάμεων, όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο.
Μια εθνική στρατηγική προστασίας των δασών πρέπει επίσης να λάβει υπόψη το γεγονός ότι η κατοίκηση και η ανάπτυξη του ανθρώπου αναμειγνύονται όλο και περισσότερο με τα δάση, καθιστώντας τα δυνητικά ευάλωτα κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών. Σε Ελλάδα και Κύπρο υπάρχει πρόβλημα δασικό, πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό, το οποίο οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να λάβουν υπόψη προκειμένου οι δράσεις τους να καταστούν πιο αποτελεσματικές.
Η μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Στη φετινή μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών σημειώνεται ότι: «Θα πρέπει να τεθεί ως προτεραιότητα η απόδοση μεγαλύτερης προσοχής στις πρακτικές πρόληψης των πυρκαγιών βάσει χερσαίων λύσεων στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης των δασών. Οι εν λόγω πρακτικές μπορούν να καταλήξουν σε τοπία με μεγαλύτερη αντοχή και ανθεκτικότητα στις πυρκαγιές και σε κοινότητες καλύτερα εξοπλισμένες για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων κινδύνων. Οι πρακτικές πρόληψης μπορούν να σώσουν ζωές, μέσα βιοπορισμού και τη φύση, εφόσον σχεδιάζονται και εφαρμόζονται ορθά και εγκαίρως. Σε σχέση με παλαιότερες προσεγγίσεις, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης θα συνεκτιμώνται πολιτικές πρόληψης, ετοιμότητας και αντιμετώπισης των πυρκαγιών συνολικά και θα αποφεύγεται ο διαχωρισμός των μέτρων, των δράσεων και του προϋπολογισμού». Σύμφωνα με την Επιτροπή, περισσότερες και μεγαλύτερης έντασης πυρκαγιές, μακρύτερη περίοδος υψηλού κινδύνου και ολοένα αυξανόμενος επηρεαζόμενος πληθυσμός, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών στις χώρες της Ευρώπης.
Γεωπολιτικές επιπτώσεις
Οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή-κρίση εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν και το γεωπολιτικό περιβάλλον και θα ενισχύσουν ήδη υφιστάμενα δυσεπίλυτα προβλήματα . Η αλλαγή των καιρικών συνθηκών θα ωθήσει αναπόφευκτά σε μεγαλύτερη μετανάστευση (climate refugees) , πυροδοτώντας αυξημένες σεκταριστικές συγκρούσεις και αυξανόμενη αστική φτώχια. Επιπλέον, η αύξηση της θερμοκρασίας θα αυξήσει το φάσμα των τροπικών ασθενειών, προκαλώντας περισσότερες παγκόσμιες κρίσεις υγείας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι λιγοστοί πόροι θα απειλήσουν να καταρρεύσουν αδύναμες κυβερνήσεις, ενισχύοντας τις εξτρεμιστικές ομάδες.
Όπως σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Αμυντικών Σπουδών του King’s College London, η κλιματική αλλαγή είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει νέες εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Σε δηλώσεις του στην εφημερίδα «Σημερινή», εξήγησε ότι το ζήτημα της διαχείρισης των ποταμών Νείλου, Τίγρη και Ευφράτη έχει ήδη «ασφαλειοποιηθεί» (securitization) από πολλές κυβερνήσεις, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για την περιφερειακή σταθερότητα. Στο ίδιο πλαίσιο επεσήμανε ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης που παρατηρείται στις σχέσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων οφείλεται, εν μέρει, στον αυξανόμενο ανταγωνισμό για τον έλεγχο των υδάτινων πόρων.
Πεντάγωνο: Απειλή για εθνική ασφάλεια
Στις ΗΠΑ υπάρχουν σχεδόν εδώ και μια δεκαετία εκτιμήσεις ότι οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν εν μέρη και υβριδική απειλή και μέσο διεξαγωγής οικονομικού πολέμου που μπορεί να κοστίσει στην κυβέρνηση και στους κατοίκους δισεκατομμύρια δολάρια. Αναλυτές παραπέμπουν συχνά σε άρθρο ενός περιοδικού της Αλ Κάιντα, που ενθάρρυνε τους Δυτικούς Μουσουλμάνους να διεξάγουν πόλεμο στις Ηνωμένες Πολιτείες συμμετέχοντας σε επιθέσεις μοναχικών λύκων, συμπεριλαμβανομένης της πρόκλησης πυρκαγιάς στα δάση. Οι πυρκαγιές, που επιδεινώνονται από την κλιματική αλλαγή, θεωρούνται από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ως απειλή για τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε όλον τον κόσμο. Σε έκθεση του 2019, με τίτλο «Επιπτώσεις ενός μεταβαλλόμενου κλίματος στο Υπουργείο Άμυνας», τονίζεται ότι η αναδυόμενη αυτή απειλή είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας. «Το Υπουργείο Υγείας πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόσει τις τρέχουσες και τις μελλοντικές λειτουργίες για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις μιας ποικιλίας απειλών και συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από καιρικές συνθήκες και φυσικά φαινόμενα», αναφέρεται στην έκθεση. Η έκθεση του Πενταγώνου εξέτασε τις απειλές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή σε 72 αμερικανικές βάσεις σε όλον τον κόσμο, εξετάζοντας παράγοντες όπως οι πυρκαγιές, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και η ερημοποίηση, στις οποίες το εύφορο έδαφος γίνεται πλέον ξηρό.
Τον Ιανουάριο του 2021 το Πεντάγωνο ανακοίνωσε και επίσημα πλέον ότι θα λαμβάνει υπόψη την κλιματική αλλαγή όταν σχεδιάζει πολεμικά παιχνίδια και θα ενσωματώσει το ζήτημα στη μελλοντική Εθνική Στρατηγική Άμυνας της χώρας. Η μετατόπιση σημαίνει ότι το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας (DOD) θα «συμπεριλάβει τώρα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ασφάλεια στις αναλύσεις κινδύνου, την ανάπτυξη στρατηγικής και τον προγραμματισμό». Η νέα ώθηση από την Κυβέρνηση Μπάιντεν επιφέρει μιαν αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο ο Λευκός Οίκος παραδοσιακά σκεφτόταν την κλιματική αλλαγή, διευρύνοντας τις αρμοδιότητες από τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες σε εκείνους που ασχολούνται με την εθνική ασφάλεια. Οι νέες διαταγές του καθιερώνουν «περιβαλλοντικές εκτιμήσεις ως ουσιαστικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και της εθνικής ασφάλειας», ανέφερε ο Λευκός Οίκος.
Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Σημερινή (08/08/21)
Πηγή: SIGMALIVE
