Ανοικτό μέτωπο και ευθεία ρήξη καταγράφεται εσχάτως μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Ρωσίας με αντικείμενο το εμπορικό «μέλλον» της Ουκρανίας. Η Ουκρανία των 46 εκατομμυρίων πολιτών στοχεύει εδώ και καιρό να υπογράψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου και προς το παρόν ταλαντεύεται μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Ρωσίας. Και σε κάθε περίπτωση η τελική απόφασή της θα έχει σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό αλλά και γεωπολιτικό αντίκτυπο και χαρακτήρα.
Μέχρι στιγμής η Ουκρανία έχει δείξει μια σαφή ροπή προς την Δύση, καθώς η κυβέρνηση της αποφάσισε να υπογράψει την συνθήκη ελεύθερου εμπορίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στον επόμενο μήνα. Η κίνηση αυτή όμως είναι αμφιλεγόμενη στο εσωτερικό της Ουκρανίας αφού θεωρείται βέβαιο πως θα προκαλέσει μια αντίδραση από την πλευρά της Ρωσίας, κυρίως με αύξηση της τιμής του αερίου που πουλάει στην Ουκρανία η Μόσχα. Πάντως κάτι τέτοιο είναι λίγο ως πολύ «αναμενόμενο», όπως αναφέρουν εκπρόσωποι της ΕΕ.
Εμπορικές μάχες και Ρωσικοί λεονταρισμοί
Ο εμπορικός «πόλεμος» για την Ουκρανία μαίνεται αρκετό καιρό καθώς και οι δύο δυνάμεις (ΕΕ και Ρωσία) ρίχνουν τα βαριά τους όπλα για να την προσεγγίσουν. Η Ουκρανία αποτελεί την εμπορικά σημαντικότερη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης και της ευρύτερης περιοχής του Καυκάσου, καθώς η οικονομία της είναι αρκετά μεγάλη (330 δισ ευρώ το ΑΕΠ της) και επίσης βρίσκεται σε ένα γεωπολιτικό σταυροδρόμι, ανάμεσα σε ΕΕ και Ρωσία.
Από την πλευρά του ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσφέρει στην Ουκρανία την ευκαιρία να γίνει μέλος της Ευρασιατικής Ενωσης (ζώνη ελευθέρου εμπορίου μαζί με Καζακστάν και Λευκορωσία), σε συνδυασμό με μείωση στη τιμή του αερίου που της χορηγεί και ελάφρυνση του χρέους της πρώτης προς την Ρωσία. Το πιο ενδιαφέρον «επιχείρημά» του όμως, είναι το ότι η Ρωσία δεν απαιτεί καμία εκδημοκρατικοποίηση της Ουκρανίας (σε αντίθεση με την ΕΕ) και δεσμεύεται πως δεν θα επέμβει στα εσωτερικά της θέματα.
Στην αντίθετη περίπτωση που η Ουκρανία διαλέξει την Ευρώπη, ο Πρόεδρος Πούτιν είναι ξεκάθαρος και προειδοποίησε εμμέσως πως … «η Ρωσία θα σταθούμε πλάι στην αγορά της, εισάγοντας προστατευτικά μέτρα». Με δυο λόγια η δήλωση αυτή του Ρώσου Προέδρου αποτελεί «δέσμευση» για μέτρα κατά της Ουκρανίας σε περίπτωση «λάθος επιλογής» της. Οι πιέσεις της Ρωσίας έχουν ενταθεί σε τέτοιο βαθμό που ο υπουργός Εξωτερικών Καρλ Μπιλντ μίλησε ανοιχτά για Οικονομικό Πόλεμο. Από την άλλη, ο Ρώσος πρέσβης στην ΕΕ καταδίκασε σε συνέντευξη του στον ιστότοπο Euractiv την στάση της ΕΕ προς την Ουκρανία και τις άλλες χώρες της Ανατολικής Συμφωνίας, (Μολδαβία Λευκορωσία, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Γεωργία). Επίσης χαρακτήρισε την συμφωνία ως «μη επιτυχημένη».
Το Ευρωπαϊκό αγκάθι και η Ουκρανική προσήλωση
Αν και οι Ρωσικές παροχές είναι σημαντικές, η προοπτική ελευθέρου εμπορίου και βαθύτερης συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, αποτελεί μακράν καλύτερη ιδέα για τους Ουκρανούς καθώς είναι μια πολλαπλά μεγαλύτερη αγορά, με πολύ μεγαλύτερη διαφοροποίηση από την Ρωσία και με σαφώς ανώτερη τεχνολογική κατάρτιση.
Η Ουκρανική οικονομία βασίζεται κυρίως στα αγροτικά προϊόντα, τα χημικά και το ατσάλι και η συμφωνία με την ΕΕ θα αποτελέσει σήμα εκκίνησης της οικονομίας της. Παρ’ όλα αυτά όμως, αγκάθια υπάρχουν και στις σχέσεις της με την ΕΕ. Η φιλοσοφία της ΕΕ στις εμπορικές σχέσεις της βασίζεται πάνω στην ταυτόχρονη ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών, την δημιουργία κοινωνικού κράτους και ισχυροποίηση της ελευθερίας του λόγου και των ατομικών δικαιωμάτων.
Η Ουκρανία ως πρώην κράτος της Σοβιετικής Ενωσης αντιμετωπίζει το πρόβλημα της υπερσυγκέντρωσης του πλούτου στα χέρια ολιγαρχών, με τα γνωστά αποτελέσματα στην οικονομία, πολιτική ζωή και κοινωνία. Η πορεία της Ουκρανίας ως τώρα είναι θετικότατη πάντως και αναμένεται να εκπληρώσει τους περισσότερους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τελικό αγκάθι, η τύχη της πρώην Προέδρου Γιούλια Τιμονσένκο, η οποία παραμένει φυλακισμένη έχοντας βρεθεί ένοχη στις κατηγορίες για οικονομική συνεργασία με τη Ρωσία σε ενεργειακά θέματα. Η κατάστασή της και το κατά πόσον θα μείνει έγκλειστη στις Ουκρανικές φυλακές αποτελεί κομβικό θέμα συζήτησης μεταξύ ΕΕ – Ουκρανίας.
Ευρωπαϊκό «ματ» στη Ρωσία
Ακόμα ένας παράγοντας που πρέπει να προσμετρηθεί στην όλη υπόθεση είναι η μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση της Ουκρανίας από τη Ρωσία. Σε απόλυτους αριθμοιύς η Ουκρανία εισάγει το 40% των ενεργειακών προϊόντων που χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες της από τη Ρωσία. Και το παρελθόν έχει δείξει πως η Μόσχα μπορεί πολύ γρήγορα να μετατρέψει τις κατά περίπτωση «ελκυστικές της προτάσεις» σε μέτρα εκδίκησης, εκμεταλευόμενη την ενεργειακή «ομηρία» της Ουκρανίας αλλά και το χρέος της προς την Ρωσική Gazprom που την καθιστούν ευάλωτη σε κάθε είδους ρωσικής πίεσης. Γρήγορη είναι όμως και η αντίδραση της ΕΕ, η οποία από τώρα δεσμεύεται να παρέχει βοήθεια οικονομικού ή/και ενεργειακού χαρακτήρα στην Ουκρανία.
Τελικά, ο συνδυασμός υπολογισμένων κινήσεων της ΕΕ με τους απερίσκεπτους «παλικαρισμούς» της Ρωσίας (εναλλαγή επιθέσεων αγάπης και … απειλών) δείχνουν να σπρώχνουν την Ουκρανία στην αγκαλιά της Ενωσης.
Είναι προφανής η σημασία αυτής της απόφασης καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση αποδεικνύει πως παρά τη κρίση που περνάει, καταφέρνει ακόμα να νικήσει σε «μάχες επιρροής». Και εκτός απροόπτου όλα συντείνουν στο ότι η Ευρώπη κατάφερε κάτι που δεν μπορούν εύκολα να καταφέρουν πολλές δυνάμεις: να κάνει ένα «ματ» στη Ρωσία…
Πηγή: protothema.gr
