Του Παναγιώτη Χατζηαποστόλου
Μεταξύ άλλων η επιτροπή φέρεται να εστιάζει «στην εμμονή του κ. Χριστόφια να χαράζει πολιτική και να παίρνει αποφάσεις χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις παραινέσεις και συμβουλές των ειδημόνων». Ευθύνες επιρρίπτονται και στον νυν πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, για το θυελλώδες Eurogroup του Μαρτίου, αλλά και στον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας για το ζήτημα του ELA και της Λαϊκής.
Τα συμπεράσματα ανέγνωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής, Γεώργιος Πικής, πλαισιούμενος από τα άλλα δύο μέλη, Ανδρέα Κραμβή και Ηλιάνα Νικολάου.
«Συνεκτιμώντας το σύνολο της μαρτυρίας που τέθηκε ενώπιον μας πρώτος και κύριος υπαίτιος για την κατάσταση στην οποία περιήλθε η οικονομία της χώρας στα πρόθυρα χρεοκοπίας είναι ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας», αναφέρει η Επιτροπή στο κεφάλαιο πέντε του πορίσματος με τίτλο «Πολιτικές ευθύνες». «Αυτός καθόριζε την οικονομική πολιτική του κράτους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της πολιτικής του στα δημοσιονομικά της χώρας και σε κάθε πτυχή της οικονομίας. Επέμενε στην επιβολή των θέσεων του, αγνοώντας συμβουλές και παροτρύνσεις από ειδήμονες σε θέματα της οικονομίας ως προς τις συνέπειες των αποφάσεων του. Δεν είχε μέτρο», προστίθεται.
Χαρακτηριστική ήταν, σύμφωνα με το πόρισμα, «η απόφαση να συμφωνήσει άνευ όρων για την απομείωση των ελληνικών ομολόγων που κατείχαν οι τράπεζες της Κύπρου, χωρίς κανένα αντιστάθμισμα, επιφέροντας καίριο πλήγμα στον τραπεζικό τομέα».
«Η ασύγγνωστη καθυστέρηση στην υποβολή αιτήματος για στήριξη και συνομολόγηση συμφωνίας, συνέτειναν σε μεγάλο βαθμό στη διόγκωση του δημοσίου χρέους, στη χειροτέρευση των δημοσιονομικών, χρηματοπιστωτικών και άλλων συναφών προς την οικονομία, προβλημάτων», σημειώνεται.
Οι πλείστοι που κατέθεσαν ενώπιον της Επιτροπής, ήταν της γνώμης ότι μετά τον αποκλεισμό της Κύπρου από τις διεθνείς αγορές, η Κύπρος έπρεπε να αποταθεί στο μηχανισμό στήριξης της Ευρωζώνης. Πριν τον αποκλεισμό της Κύπρου από τις διεθνείς αγορές, η Κύπρος είχε υποβαθμιστεί, από τους διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης, μόνο κατά 2 βαθμίδες. Μετά την έξοδό της από τις διεθνείς αγορές, οι υποβαθμίσεις συνεχίστηκαν με ταχείς ρυθμούς, οδηγώντας τους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης να υποβαθμίσουν την Κύπρο στην πρώτη κατηγορία των σκουπιδιών (κατηγορία 11). Οι Standard &Poor’ s στις 13/01/2012, οι Moody’s στις 12/03/2012 και οι Fitch στις 25/06/2012. Οι υποβαθμίσεις συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση. Στις 10/01/2013 οι Moody’s υποβάθμισαν την Κύπρο στην κατηγορία 19, οι Standard&Poor’s υποβάθμισαν την Κύπρο στις 21/03/2013 στην κατηγορία 18 και οι Fitch στις 25/01/2013 στην κατηγορία 15.
Ερευνητική: ”Τί έκρυψε και ποιον αγνόησε ο Χριστόφιας-οι ευθύνες και τα λάθη Πανίκου”
Καταπέλτης για Χριστόφια
Στον τέως πρόεδρο Δημήτρη Χριστόφια η επιτροπή καταλογίζει την κύρια ευθύνη για την οικονομική καταστροφή το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής. Στο πόρισμά της, η Επιτροπή φέρεται να εστιάζει ιδιαίτερα «στην εμμονή του κ. Χριστόφια να χαράζει πολιτική και να παίρνει αποφάσεις χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις παραινέσεις και συμβουλές των ειδημόνων».
«Εύλογα συνάγεται ότι ο Πρόεδρος και η Κυβέρνηση, λειτουργούσαν κάτω από το πλέγμα- Εγώ κυβερνώ, κάμνω ό,τι θέλω», αναφέρεται κατά λέξη στο πόρισμα. «Αυτός καθόριζε την οικονομική πολιτική του κράτους, αδιαφορώντας για τις συνέπειες της πολιτικής του στα δημοσιονομικά της χώρας και σε κάθε πτυχή της οικονομίας», προστίθεται. Για τον τέως Πρόεδρο επισημαίνεται ότι αγνοούσε τις προειδοποιήσεις των ειδημόνων και του τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιου Ορφανίδη. Στον κ. Ορφανίδη επιρρίπτονται ευθύνες, γιατί δεν δημοσιοποίησε επιστολή που παρομοίαζε την καταστροφή από την έκρηξη στο Μαρί με το πλήγμα από την τουρκική εισβολή.
Ευθύνες και στο Υπουργικό
Πέραν του τέως προέδρου, η Επιτροπή επιρρίπτει πολιτικές ευθύνες στα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου που δεν απέρριψαν προτάσεις και νομοσχέδια σε σχέση με την άσκηση πολιτικής εξουσίας. Στο πόρισμα γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον πρώην υπουργό οικονομικών Χαρίλαο Σταυράκη, που ενώ διαφωνούσε με τον κ. Χριστόφια, δεν παραιτήθηκε. Η Επιτροπή ρίχνει βαριές ευθύνες και στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο ήταν ένα σώμα στην ουσία ανύπαρκτο. Τα μέλη του, για να διατηρήσουν τις θέσεις τους, αναφέρεται, «είχαν την ευχέρεια να απορρίψουν προτάσεις και νομοσχέδια σχετικά με την οικονομία, πράγμα που δεν έπραξαν».
Οι ευθύνες της Κεντρικής Τράπεζας
Το κεφάλαιο των πολιτικών ευθυνών αγγίζει και τον Πανίκο Δημητριάδη. Ελέγχεται για την επιλογή της Pimco και για τη μη συμμετοχή των τραπεζών στις συζητήσεις με την Pimco:
-Στην παροχή ELA στη Λαϊκή από την Κεντρική Τράπεζα, παρά το ότι η Τράπεζα ήταν αφερέγγυα.
-Και για τη δήλωση του ότι η Τράπεζα «κρατήθηκε στη ζωή, να γίνουν οι εκλογές».
Για τη θητεία Ορφανίδη γίνονται αναφορές στον ελλιπή έλεγχο της συγκέντρωσης των τραπεζών σε τραπεζικά ομόλογα και για την έγκριση, χωρίς να ληφθεί υπόψη η υποβάθμιση των Moody’s, της εξαγοράς της Uniastrum. Επικρίσεις διατυπώνονται και για τον πρώην διοικητή Χριστόδουλο Χριστοδούλου επειδή ενέκρινε την εξαγορά της Λαϊκής από τη Marfin χωρίς να διερευνηθεί επαρκώς η σχέση της με το ταμείο Tosca. Ελάχιστες αντίθετα είναι οι αναφορές για τους τραπεζίτες με την Επιτροπή να ασκεί κριτική για την ελλιπή υιοθέτηση οδηγιών της ΚΤ σε σχέση με την αξιολόγηση κινδύνων για επενδύσεις σε ομόλογα. Ιδιαίτερες ευθύνες καταλογίζονται και στον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκο Δημητριάδη για το ELA στη Λαϊκή ύψους 9 δισ. ευρώ. Μάλιστα υποστηρίζεται ότι η Κύπρος εξαιτίας του ELA βρέθηκε εγκλωβισμένη και ήταν ένας από τους λόγους που αναγκάστηκε να αποδεχθεί τις οδυνηρές αποφάσεις του Eurogroup.
Και στον Αναστασιάδη
Στον σημερινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, καταλογίζεται ευθύνη, επειδή προσήλθε στις συνεδριάσεις του Eurogroup «απροετοίμαστος σε ό,τι αφορά το κούρεμα καταθέσεων». Σημειώνεται ότι θα έπρεπε προτού το αποδεχθεί, να το αμφισβητήσει νομικά καθώς προσκρούει στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Για τις τράπεζες
Το πόρισμα υποστηρίζει ότι η Κύπρος όφειλε να υποβάλει αίτηση ένταξης στον μηχανισμό στήριξης από τη στιγμή που αποκλείστηκε από τις αγορές, δηλαδή στα μέσα του 2011. Για τις τράπεζες και τους τραπεζικούς, το πόρισμα αναφέρεται σε χαλάρωση του εξουσιαστικού ρόλου, όπως χαρακτηρίζεται, του ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου, σε μεγάλους μισθούς και στη χορήγηση δανείων χωρίς δέουσα έρευνα για αποπληρωμή. Για τη Λαϊκή διερευνήθηκε μόνο το θέμα της εξαγοράς τού μεριδίου τής HSBC από τη Marfin και η επιτροπή συμπεραίνει ότι δεν διερευνήθηκε η σχέση της τελευταίας με το Tosca Fund το 2006. «Ο εποπτικός ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας ως προς την απόκτηση και κατοχή ελληνικών ομολόγων από τις κυπριακές τράπεζες, υπήρξε χαλαρός. Ένδειξη αποτελεί η προειδοποιητική επιστολή της 01/03/2010 χωρίς να υπάρξει συνέχεια στο θέμα», αναφέρεται. Αναφορικά με το πρώην ανώτατο εκτελεστικό στέλεχος της Τράπεζας Κύπρου Ανδρέα Ηλιάδη, στα συμπεράσματα της η Επιτροπή αναφέρει ότι “είχε τον κύριο λόγο στα πραττόμενα”. Αναφέρεται επίσης ότι “μεγάλα δάνεια σε μέλη του ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου, μεταξύ των οποίων και μελών της Επιτροπής Αμοιβών, δημιουργούσαν εξ αντικειμένου βαθμό εξάρτησης των δανειστών από τις διευθύνσεις που ήταν αρμόδιες για τη χορήγηση δανείων” και ότι η χορήγηση μεγάλων δανείων σε ορισμένα άτομα ή εταιρείες χωρίς τη δέουσα έρευνα για την ευχέρεια αποπληρωμής τους, υπήρξε ζημιογόνος για την τράπεζα”.
Και πολιτικές ευθύνες
Στο πόρισμα καταγράφονται επίσης πολιτικές ευθύνες στα κόμματα ΑΚΕΛ, ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και στους Ευρωπαίους εταίρους της Κύπρου. «Μπορεί ακόμα να λεχθεί ότι υπήρχαν ενδεχομένως και αλλότρια κίνητρα χωρών της Ευρωζώνης να προσελκύσουν προς ίδιο όφελος καταθέσεις μη Κυπρίων στις κυπριακές τράπεζες», υπογραμμίζεται.
Αν και αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι τα μέλη της Επιτροπής θα απαντούσαν σε ερωτήσεις και θα τοποθετούνταν επί των αντιδράσεων που διατυπώθηκαν για το περιεχόμενο του πορίσματος που διέρρευσε από την περασμένη βδομάδα, εν τούτοις, ο κ. Πικής αρνήθηκε να δεχθεί οποιαδήποτε ερώτηση. Έδωσε ωστόσο το λόγο στην κ. Νικολάου, η οποία ανέφερε ότι έχει μια σύντομη συμπληρωματική παρέμβαση την οποία ωστόσο δεν ανέγνωσε, λέγοντας ότι δεν αντανακλά τις θέσεις των δύο άλλων μελών.
