Μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη έρευνα μαθητών/τριών της Β’ Λυκείου στο Λύκειο Κύκκου Α’ στη Λευκωσία
Του Μάριου Δημητρίου
Μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη έρευνα στη διάρκεια της τρέχουσας σχολικής χρονιάς στο Λύκειο Κύκκου Α’, στο πλαίσιο των δράσεων του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας με θέμα «Οι διατροφικές συνήθειες των μαθητών/τριών σε σχέση με το πρόγευμα και το κολατσιό», κατέδειξε, σύμφωνα με τη διατύπωση των εφήβων ερευνητών, ότι «η πλειοψηφία των μαθητών/τριών του Λυκείου Κύκκου Α΄, θεωρεί σημαντικό το πρόγευμα για τον οργανισμό τους.
Σε αντίθεση όμως με αυτή την τοποθέτηση, δεν φαίνεται να παίρνουν όλοι/ες πρόγευμα το πρωί, καθώς το 33% των μαθητών/τριών, δήλωσε πως δεν παίρνει σχεδόν ποτέ πρόγευμα». Να σημειώσουμε ότι η έρευνα έγινε με την καθοδήγηση της καθηγήτριας Οικιακής Οικονομίας Σύλιας Λουκαΐδου και υπογράφεται από τους μαθητές/τριες του Β51, Ανδρέα Βασιλείου, Ηλιάνα Βραχίμη, Νικόλ Δημητριάδου, Νικόδημο Θωμά, Μαριάννα Παπαγιωτοπούλου, Αρετή Πασχαλίδου, Θεόδωρο Παυλίδη και Ιφιγένεια Χριστοδούλου. Σε δήλωσή του στην «24», ο Διευθυντής του Λυκείου Κύκκου Α΄ Δημήτρης Ταλιαδώρος, ανέφερε ότι η έρευνα των μαθητών της Σύλιας Λουκαϊδου «εμπεριέχει χρήσιμα στοιχεία και επιβεβαιώνει με ερευνητικό τρόπο, αυτά που γνωρίζουμε, σε σχέση τουλάχιστον με την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει το κυλικείο του σχολείου».
Για ένα υγιεινό πρωϊνό
Όπως επισημαίνεται στον πρόλογο της έρευνας, «η εφηβική ηλικία είναι μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδος για τη σωστή σωματική ανάπτυξη του ανθρώπου. Οι έφηβοι έχουν ιδιαίτερες ανάγκες σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, εξαιτίας κυρίως της σωματικής τους ανάπτυξης. Ελλείψεις στη διατροφή των εφήβων, συνεπάγονται με προβλήματα υγείας στην ενήλικη τους ζωή. Ένα υγιεινό πρωινό πρέπει να καλύπτει περίπου το 25% των θρεπτικών και ενεργειακών αναγκών, που χρειάζεται ο έφηβος καθημερινά. Συνεπώς, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, η σύνθεση του πρωινού πρέπει να αποτελείται και από τις τρεις θερμιδογόνες ομάδες θρεπτικών συστατικών – υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λιπαρά – και να περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων».
Εκατό παιδιά της Α΄ και Β΄ τάξης
«Το πρωινό», συνεχίζει το κείμενο της έρευνας, «είναι ένα γεύμα που μας δίνει ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, για να ξεκινήσουμε εφοδιασμένοι την ημέρα μας. Μπορούμε άμεσα να αισθανθούμε μεγαλύτερη αντοχή και εγρήγορση, τόσο σε πνευματικό όσο και σε σωματικό επίπεδο. Επίσης, το πρωινό βοηθάει να μην πεινάμε πολύ μέχρι το επόμενο γεύμα, οπότε και να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες τροφής. Στο πλαίσιο του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στη Β΄ Λυκείου και με τη βοήθεια της καθηγήτριάς μας Σύλιας Λουκαΐδου, αποφασίσαμε να ερευνήσουμε τις διατροφικές συνήθειες των μαθητών/τριών σε σχέση με το πρόγευμα και το κολατσιό. Κατασκευάσαμε ερωτηματολόγιο και το δώσαμε σε 100 μαθητές/τριες της Α΄ και Β΄ Λυκείου, για να το συμπληρώσουν. Η δειγματοληψία ήταν τυχαία και τηρήθηκε η ανωνυμία των συμμετεχόντων».
Ένας στους τρεις, χωρίς πρόγευμα!
Σε σχέση με τα αποτελέσματα και συμπεράσματα της έρευνας των προαναφερόμενων μαθητών/τριών, επισημαίνεται ότι «το πρόγευμα είναι το πρώτο γεύμα που παίρνει ο άνθρωπος μετά από 7 – 10 ώρες ύπνου με άδειο στομάχι, χωρίς άλλη ενέργεια. Η πλειοψηφία των μαθητών/τριών του Λυκείου Κύκκου Α΄ θεωρεί σημαντικό το πρόγευμα για τον οργανισμό τους. Σε αντίθεση όμως με αυτή την τοποθέτηση, δεν φαίνεται να παίρνουν όλοι/ες πρόγευμα το πρωί, καθώς το 33% των μαθητών/τριών, δήλωσε πως δεν παίρνει σχεδόν ποτέ πρόγευμα. Οι κύριοι λόγοι που οι μαθητές/τριες δεν προγευματίζουν, είναι η έλλειψη χρόνου, καθώς φαίνεται να βιάζονται όλοι να πάνε στο σχολείο, και η πρωινή ανορεξία. Η μειωμένη πρωινή πείνα, οφείλεται στο γεγονός ότι το σώμα μας έχει συνηθίσει να μην τρώμε το πρωί, ή στο ότι τρώμε πολύ το βράδυ».
Οι μισοί με σάντουϊτς από το σπίτι
Τονίζεται ότι «οι περισσότεροι/ες μαθητές/τριες, που δήλωσαν ότι παίρνουν πρόγευμα, καταναλώνουν μόνο γάλα (51%) και κάποιοι γάλα με δημητριακά (28%). Για να είναι το πρωινό μας διατροφικά πλήρες, δεν πρέπει να αποτελείται από ένα και μόνο τρόφιμο, αλλά από συνδυασμό τροφίμων. Συνεπώς οι μαθητές/τριες, δεν παίρνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, ώστε να πάρουν την απαραίτητη ενέργεια, για να ξεκινήσουν εφοδιασμένοι/ες τη μέρα τους. Αρκετοί/ές μαθητές/τριες φέρνουν κολατσιό από το σπίτι (50%) και συνήθως φέρνουν σάντουιτς. Φαίνεται να υπάρχει, επίσης, προτίμηση στην κατανάλωση των φρούτων και αυτό είναι σημαντικό, καθώς τα φρούτα είναι πλούσια πηγή βιταμινών και ανόργανων στοιχείων (μέταλλα και ιχνοστοιχεία)».
Πιο υγιεινές οι επιλογές των κοριτσιών
«Ρωτήσαμε επίσης τους/τις συμμαθητές/τριές μας, κατά πόσο είναι ευχαριστημένοι με τις υπηρεσίες του κυλικείου του σχολείου μας», προστίθεται στο κείμενο. «Τα κύρια αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της έρευνάς μας, είναι τα ακόλουθα: Παρατηρούμε πως οι περισσότεροι/ες μαθητές/τριες (48% των κοριτσιών και 56% των αγοριών), επιλέγουν να τρώνε σάντουιτς από το κυλικείο του σχολείου τους. Δεν γνωρίζουμε όμως τα είδη των αλλαντικών που επιλέγουν, όπως επίσης και αν επιλέγουν να περιλάβουν στο σάντουίτς τους μαγιονέζα ή/και κέτσαπ. Αξίζει να σχολιάσουμε το γεγονός ότι τα κορίτσια φαίνεται να επιλέγουν πιο υγιεινές επιλογές σε σχέση με τα αγόρια, καθώς περισσότερα κορίτσια επιλέγουν την μπάρα δημητριακών και τα αλμυρά με σπιτική σφολιάτα, σε σχέση με τα αγόρια, που φαίνεται να προτιμούν την τυρόπιτα με σφολιάτα. Την πίτσα φαίνεται να την προτιμούν και τα δύο φύλα εξίσου. Τα περισσότερα αγόρια και κορίτσια(28 και 38 αντίστοιχα), σημείωσαν ότι προτιμούν να αγοράζουν νερό από το κυλικείο, για να πίνουν, ενώ άλλοι 11 ανέφεραν τον χυμό. Οι υπόλοιπες επιλογές (γάλα σοκολάτας, παγωμένο τσάι, αναψυκτικά και καφές), έχουν προτιμηθεί σε μικρότερο ποσοστό. Αξίζει όμως να επισημανθεί το γεγονός ότι περισσότερα είναι τα κορίτσια, που προτιμούν αυτές τις επιλογές σε σχέση με τα αγόρια».
Τα έξι από τα οκτώ παιδιά της ερευνητικής ομάδας, μαζί με την καθηγήτριά τους Σύλια Λουκαϊδου, σε άλλο ένα στιγμιότυπο την περασμένη Τρίτη στο σχολείο τους.
Θέλουν να βελτιωθεί το κυλικείο
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, «οι μαθητές/τριες θεωρούν πως δεν υπάρχουν αρκετές υγιεινές επιλογές τροφίμων στο κυλικείο (92%) και δηλώνουν πως θα ήθελαν να υπάρχουν αυτές οι επιλογές, ώστε να μπορούν να τις αγοράζουν, προσφέροντας στον οργανισμό τους τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά (95%). Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι το 53% των μαθητών/τριών, δεν γνωρίζουν πως υπάρχει ειδικός εγκεκριμένος Τιμοκατάλογος, ο οποίος έχει επικυρωθεί από την Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Σχολικών Κυλικείων. Επιπρόσθετα, μόνο το 37% των μαθητών/τριων γνωρίζει πως αυτός ο Τιμοκατάλογος πρέπει να είναι αναρτημένος σε περίοπτη θέση μέσα και έξω από το κυλικείο του σχολείου τους. Οι μαθητές/τριες γενικά δεν είναι πολύ ευχαριστημένοι ως προς τις υπηρεσίες που προσφέρει το κυλικείο του σχολείου τους. Συγκεκριμένα, επιθυμούν να βελτιωθεί η ποιότητα και η ποσότητα των προϊόντων, που διαθέτει το κυλικείο. Το 53% των μαθητών/τριών δήλωσε πως δεν είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα των προϊόντων του κυλικείου του σχολείου, ενώ το 40% δήλωσε πως είναι μέτρια ικανοποιημένοι. Ως προς την ποσότητα των προϊόντων του κυλικείου, οι περισσότεροι μαθητές/τριες (43%) τη βρίσκουν μέτρια, ενώ το 42% δήλωσαν πως δεν είναι ικανοποιημένοι με την ποσότητα των προϊόντων του κυλικείου του σχολείου. Μόνο το 23% δήλωσαν πως είναι ικανοποιημένοι. Οι παράγοντες που θα επηρέαζαν τη συχνότερη κατανάλωση προϊόντων από το κυλικείο, είναι η τιμή τους, η εξυπηρέτηση που προσφέρει το προσωπικό του κυλικείου, η καθαριότητα, καθώς και οι κτηριακές εγκαταστάσεις».
Ξυπνάτε δέκα λεπτά νωρίτερα!
«Είναι σημαντικό να βάλουμε όλοι την κατανάλωση πρωινού στην καθημερινότητά μας, καθώς είναι το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας» τονίζει η ομάδα των ερευνητών και προσθέτει: «Αξίζει να ξυπνάτε δέκα λεπτά νωρίτερα, ώστε να έχετε λίγο χρόνο, για να προετοιμάσετε και να απολαύσετε το πρόγευμά σας. Το πρόγευμα πρέπει να αποτελείται από έναν συνδυασμό τροφίμων, ώστε να λαμβάνει ο ανθρώπινος οργανισμός τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Πρέπει δηλαδή να συνδυάζουμε τρόφιμα από την ομάδα των πρωτεϊνών (γάλα, γιαούρτι, τυρί, αυγό), την ομάδα των δημητριακών (ψωμί, δημητριακά, φρυγανιές, κ.τ.λ.) και την ομάδα των φρούτων/λαχανικών (φρέσκα φρούτα, φυσικό χυμό, αποξηραμένα φρούτα, λαχανικά). Για παράδειγμα, ένα πλήρες πρωινό μπορεί να είναι 1 ποτήρι γάλα με δημητριακά και 1 μπανάνα κομμένη ή 1 γιαούρτι με φρυγανιές και αποξηραμένα φρούτα. Μην ξεχνάτε πως ένα υγιεινό πρόγευμα πρέπει να είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες (βρίσκονται στο ψωμί, φρυγανιές, φρούτα, μέλι, δημητριακά), σε βιταμίνες και μέταλλα (βρίσκονται στο γάλα, στο γιαούρτι, στα φρούτα, στους φυσικούς χυμούς), σε φυτικές ίνες (ολικής αλέσεως δημητριακά, φλούδα φρούτων) και σε πρωτεΐνες (γάλα, αλλαντικά με χαμηλά λιπαρά, ξηροί καρποί). Να θυμάστε ότι μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια από τους γονείς/κηδεμόνες σας ή τα αδέλφια σας στο ξύπνημα, στην προετοιμασία ή στην παρέα για το πρωινό!».
Εισηγήσεις για κολατσιό και διαφωνίες
Η έρευνα καταλήγει με εισηγήσεις για τις υπηρεσίες του κυλικείου του σχολείου, που είναι οι ακόλουθες: «Εισηγούμαστε να εμπλουτισθεί το κυλικείο του σχολείου μας με τις υγιεινές επιλογές κολατσιού, ώστε να μπορούμε να τις επιλέγουμε και να μας δίνεται η ευκαιρία να τρώμε υγιεινά. Θεωρούμε ότι είναι επιτακτική ανάγκη τα είδη τροφίμων, που υπάρχουν στο κυλικείο, να βασίζονται στο περιεχόμενο του ειδικού Τιμοκαταλόγου, ο οποίος έχει επικυρωθεί από την Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Σχολικών Κυλικείων. Διαφωνούμε με την πώληση τροφίμων, που είναι πλούσια σε ζάχαρη, λίπος και καφεΐνη (ζύμη με σφολιάτα, σοκολάτες, τσιπς, μαγιονέζα, κέτσαπ, αναψυκτικά και καφές). Ελπίζουμε πως τόσο η Διεύθυνση του σχολείου μας, όσο και ο Σύνδεσμος Γονέων και η Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου Σχολικών Κυλικείων, να λάβουν υπόψη τα συμπεράσματα της έρευνάς μας, καθώς και τις εισηγήσεις μας, ώστε να μπορούν όλοι οι μαθητές και μαθήτριες του Λυκείου Κύκκου Α΄ να έχουν την ευκαιρία να τρώνε υγιεινές τροφές, που να τους κάνουν να αισθάνονται μεγαλύτερη αντοχή και εγρήγορση, τόσο πνευματικά όσο και σωματικά».
Ένα υποβαθμισμένο μάθημα
Η Σύλια Λουκαϊδου κληθείσα από την «24» να σχολιάσει τη θέση του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στο παρόν σχολικό σύστημα, επεσήμανε ότι «δυστυχώς, το μάθημα αυτό υποβαθμίστηκε το τελευταίο διάστημα στα Λύκεια, μετά την κατάργηση του ενιαίου Λυκείου και την επαναφορά του συστήματος των Κατευθύνσεων (Πρακτικό, Κλασικό, Εμπορικό κλπ), παρά το ότι γενικά, είναι θετικό βήμα οι Κατευθύνσεις». Είπε ότι οι μαθητές θεωρούν την Οικιακή Οικονομία πολύ ενδιαφέρον μάθημα, γιατί είναι άμεσα συνδεδεμένο με ό,τι τους απασχολεί ως έφηβους, όπως είναι τα θέματα διατροφής και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης».
Φωτό: Αριστερά η Σύλια Λουκαϊδου με έξι από τους οκτώ μαθητές της ερευνητικής ομάδας, Νικόδημο Θωμά, Θεόδωρο Παυλίδη, Μαριάννα Παπαγιωτοπούλου, Νικόλ Δημητριάδου, Αρετή Πασχαλίδου και Ιφιγένεια Χριστοδούλου. Λείπουν ο Ανδρέας Βασιλείου και η Ηλιάνα Βραχίμη. Στο άκρο δεξιά ο Διευθυντής του Λυκείου Κύκκου Α΄ Δημήτρης Ταλιαδώρος. Το στιγμιότυπο λήφθηκε την περασμένη Τρίτη 23 Μαϊου 2017.
