Τους τελευταίους μήνες, τα προβλήματα και οι διαφωνίες μεταξύ των εταίρων δεν κρύβονται
Μια μικρή ομάδα ατόμων παρατάχθηκε στο δρόμο το απόγευμα της Τετάρτης για να καλωσορίσει τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αρμενία. «Καλώς ήρθατε», ένα πανό αναρτήθηκε πάνω από τα εμπόδια, «θα είμαστε μαζί για πάντα».
Σε όλο το Ερεβάν, στην κεντρική πλατεία της πρωτεύουσας, το μήνυμα ήταν πολύ διαφορετικό. «Θέλουμε να βγούμε από τη σκιά της Ρωσίας», φώναξε η 47χρονη υπάλληλος γραφείου Λίλιτ, ενώ η φωνή της κόντεψε να καλυφθεί από έναν ακτιβιστή με τηλεβόα. «Ο κόσμος διχάζεται και το μέλλον μας πρέπει να είναι με τη Δύση, όχι με τους δικτάτορες».
Ήταν μία από τους εκατοντάδες που συγκεντρώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν για το σπάνιο ταξίδι του κ. Πούτιν στο εξωτερικό για μια κρίσιμη σύνοδο κορυφής με τους ηγέτες μιας χούφτας πρώην σοβιετικών κρατών που είναι μέλη του Οργανισμού Συλλογικής Συνθήκης Ασφάλειας (CSTO) υπό την ηγεσία της Μόσχας. Εκτός από τη Ρωσία, το στρατιωτικό σύμφωνο συνδέει την Αρμενία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν σε μια αμοιβαία αμυντική συμφωνία που αντικατέστησε τον κοινό Κόκκινο Στρατό της ΕΣΣΔ.
Τους τελευταίους μήνες, όμως, τα προβλήματα και οι διαφωνίες δεν κρύβονται πια.
«Εντοπίζουμε προβλήματα στο έργο του CSTO», είπε ο κ. Πούτιν στους εταίρους του σε συνεδριακό κέντρο στο Ερεβάν, «αλλά εξακολουθεί να είναι προφανές ότι βοηθά στην προστασία των εθνικών συμφερόντων, της κυριαρχίας και της ανεξαρτησίας των χωρών μας».
Δεν πείθει πλέον η Μόσχα, ούτε ο στρατός της
Δεν συμφωνούν όλοι σε αυτό: «Ο CSTO είναι η μέθοδος της Μόσχας να διατηρήσει τη σφαίρα επιρροής της στην πρώην Σοβιετική Ένωση», δήλωσε η Νατάσα Κουρτ, λέκτορας διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας στο King’s College του Λονδίνου.
«Ωστόσο στην πραγματικότητα, είναι μια χάρτινη δύναμη – απλώς δεν είναι κατάλληλη. Έχει αποδειχθεί στο παρελθόν ότι δεν είναι διατεθειμένη να παρέμβει όταν τα μέλη της ζητούν υποστήριξη και οι ομόλογοι του κ. Πούτιν ανησυχούν βαθιά για την κακή απόδοση των ενόπλων δυνάμεών του στην Ουκρανία, όταν προηγουμένως βασίζονταν στη Μόσχα ως εγγυήτρια της ασφάλειάς τους».
Για τους οικοδεσπότες της συνόδου κορυφής της Τετάρτης, αυτό είναι ένα πρόβλημα που γνωρίζουν πολύ καλά. Τον Σεπτέμβριο, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν υπέβαλε επίσημα αίτημα στον CSTO να παρέμβει αφού πόλεις και χωριά σε όλη τη χώρα δέχθηκαν βομβαρδισμούς από το γειτονικό Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, ήδη αναγκασμένο να καλέσει στρατεύσιμους για να βοηθήσει στον ολοένα και δυσκολότερο πόλεμο στην Ουκρανία, το Κρεμλίνο φάνηκε ανίκανο ή απρόθυμο να συνεχίσει, συμφωνώντας μόνο να… στείλει μια ομάδα παρατηρητών στα σύνορα.
Οι διαδηλωτές βγήκαν τότε στους δρόμους του Ερεβάν στον απόηχο της απόφασης, ζητώντας την αποχώρηση της Αρμενίας από το μπλοκ.
Ομοίως, η ενότητα της οργάνωσης δοκιμάστηκε από μια αιματηρή σύγκρουση στα σύνορα μεταξύ Τατζικιστάν και Κιργιστάν τον Σεπτέμβριο με περισσότερους από 140 στρατιώτες νεκρούς. Στον απόηχο των μαχών αυτών, το Κιργιστάν αποσύρθηκε από τις στρατιωτικές ασκήσεις — με το όνομα Ακατάβλητη Αδελφότητα — που είχαν προγραμματιστεί για τον επόμενο μήνα.
Φωτ.: Sergei Bobylev, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
Την ίδια στιγμή, ο ισχυρός άνδρας της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο συμφώνησε στα αιτήματα του Κρεμλίνου να χρησιμοποιηθεί η χώρα του ως βάση εκτόξευσης για επιθέσεις με πυραύλους και χερσαίες επιθέσεις στην Ουκρανία, αλλά μέχρι στιγμής έχει αποφύγει να δεσμεύσει τις δικές του δυνάμεις στη λεγόμενη ειδική επιχείρηση. Την Τετάρτη, ωστόσο, αναγνώρισε ότι το μέλλον του CSTO εξαρτάται από την επιτυχία του πολέμου για τη Μόσχα, ενώ εξακολουθεί να αποφεύγει να βοηθήσει.
Εν τω μεταξύ, αφού ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγεφ προέβη σε δημόσια απόρριψη του Κρεμλίνου φέτος αρνούμενος να αναγνωρίσει τη ρωσική κυριαρχία στο Ντονμπάς, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Μόσχας έστρεψαν την ίδια οργή στη χώρα του όπως κατά του Κιέβου. «Το Καζακστάν είναι το επόμενο πρόβλημα γιατί οι ίδιες ναζιστικές διαδικασίες μπορούν να ξεκινήσουν εκεί όπως στην Ουκρανία», προειδοποίησε σχολιαστής στη ρωσική τηλεόραση αυτή την εβδομάδα.
«Για τον κ. Πούτιν, ο Ψυχρός Πόλεμος –η Ρωσία που στέκεται ενάντια σε μια «αυτοκρατορική» Δύση– επηρεάζει σαφώς τη σκέψη του και βλέπει τα κράτη της CSTO ως τα μικρότερα αδέρφια στον ίδιο αγώνα, μαζί με την κοινή τους ιστορία», δήλωσε ο Σεργκέι Ράντσενκο, ιστορικός στο Johns Hopkins School of Advanced International Studies, στις Ηνωμένες Πολιτείες. «Όμως η σχέση τους είναι εντελώς διαφορετική τώρα. Η Σοβιετική Ένωση θα μπορούσε να διατάξει τους συμμάχους της – ο κ. Πούτιν δεν μπορεί να διατάξει κανέναν, πρέπει να πείσει τους εταίρους του και να ελπίζει ότι είτε τον υποστηρίξουν είτε θα μείνουν μακριά από τα πράγματα με κάποια αίσθηση καλοπροαίρετης ουδετερότητας».
Απασχολημένο με τον πόλεμό του στην Ουκρανία και αποτυγχάνοντας να κρατήσει στη γραμμή ακόμη και τους στενότερους συμμάχους του, το Κρεμλίνο θα μπορούσε να ελπίζει σε κάποια υποστήριξη στη σύνοδο κορυφής της Τετάρτης. Για πολλούς Αρμένιους όμως, ακόμη και εκείνους που γεννήθηκαν στις μέρες της δόξας της Σοβιετικής Ένωσης που ο κ. Πούτιν θέλει να επαναφέρει, η εντύπωση ότι ηγείται ενός συνασπισμού κατά της δυτικής επιθετικότητας απλώς είναι ψευδής.
«Ο Πούτιν είναι ανεπιθύμητος», είπε ο Βάρτες, ένας 64χρονος Αρμένιος που ενώθηκε με το πλήθος στο Ερεβάν. «Η Αρμενία είναι ανεξάρτητη. Έχουμε εκλέξει τη δική μας κυβέρνηση. Δεν έχουμε τίποτε κοινό με αυτή την ομάδα μη δημοκρατικών κρατών».
Πηγή: Politico
