Το ερευνητικό έργο D^2EPC στο οποίο συμμετέχει το Frederick Research Center (FRC) απέσπασε το Βραβείο Ερευνητικού Έργου για την Καινοτομία στην Τυποποίηση στον ετήσιο θεσμό των Ευρωπαϊκών Οργανισμών Τυποποίησης (CEN & CENELEC).
Η τελετή βράβευσης πραγματοποιήθηκε στις 26 Οκτωβρίου, 2023 στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, όπου ο Δρ Πάρις Φωκαΐδης, Αναπληρωτής Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Frederick και επικεφαλής της Ερευνητικής Μονάδας Αειφόρου Ενέργειας (Sustainable Energy Research Group – SERG), παρέλαβε το βραβείο ως ο επιστημονικός και τεχνικός συντονιστής του έργου.
Αγαπητέ Δρα Φωκαΐδη,
Πρώτα απ’ όλα πέστε μας με λίγα λόγια για το ερευνητικό έργο D^2EPC και τι ακριβώς αφορά.
Το ερευνητικό έργο D^2EPC είναι ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο το οποίο εξετάζει τρόπους βελτίωσης και περαιτέρω ανάπτυξης των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων. Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε με 2.5 εκ.€ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε αυτό συμμετείχαν 12 φορείς από 8 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένου και του ερευνητικού κέντρου Frederick από την Κύπρο. Το πρόγραμμα εξέτασε τρόπους ψηφιοποίησης των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης, εμπλουτισμό της πληροφορίας η οποία παρέχεται στα πιστοποιητικά, καθώς επίσης και την ανάπτυξη ενός πλαισίου για έκδοση Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης με βάση την πραγματική λειτουργία του κτηρίου, βάσει μετρήσεων, πέραν του επιπέδου σχεδιασμού.
Πώς προέκυψε η ανάγκη για ενεργειακή πιστοποίηση κτηρίων με βάση μετρήσεις της πραγματικής τους απόδοσης;
Η ανάγκη αυτή προκύπτει από τις εξελίξεις τις οποίες έχουμε στα τεχνικά συστήματα των κτηρίων και συγκεκριμένα στα συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου των κτηρίων. Καθώς κινούμαστε στην εποχή των έξυπνων κτηρίων και των έξυπνων πόλεων, έχουμε τη δυνατότητα να μετρούμε σε πραγματικό χρόνο την ενεργειακή κατανάλωση των τεχνικών συστημάτων των κτηρίων. Αυτό δίνει την δυνατότητα για τον καθορισμό της πραγματικής ενεργειακής κατανάλωσης των κτηρίων, πέραν της θεωρητικής η οποία χρησιμοποιείται στο παρόν στάδιο. Είναι ευκόλως αντιληπτό ότι η πραγματική κατανάλωση είναι πολύ πιο ακριβής από την θεωρητική, επιτρέποντας με αυτό τον τρόπο την προώθηση πολιτικών και την υιοθέτηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας.
Ποιες προκλήσεις έπρεπε να αντιμετωπίσετε και πώς τις υπερβήκατε;
Οι προκλήσεις του καθορισμού της πραγματικής ενεργειακής κατανάλωσης των κτηρίων είναι αρκετές και ιδιαίτερες. Συγκεκριμένα στο παρόν στάδιο χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι και τεχνικές για την μέτρηση της πραγματικής κατανάλωσης των κτηρίων, καθώς και διαφορετικά πρωτόκολλα μεταφοράς της πληροφορίας. Η ανάπτυξη ενός πλαισίου το οποίο να καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις για τον καθορισμό της μετρητικής ενεργειακής ανάλυσης των κτηρίων σε σχέση με τον εξοπλισμό και τα δεδομένα αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση του τομέα. Πέραν αυτών, οι μετρήσεις στο κτήριο δίνουν την δυνατότητα εξαγωγής ενός μεγάλου αριθμού δεικτών σε διαφορετικά δεδομένα. Ο καθορισμός ενός πλαισίου σε σχέση με τους αποδεκτούς δείκτες και τον καθορισμό τους, αποτελεί επίσης μια μεγάλη πρόκληση της περιοχής. Ακόμη ο καθορισμός των αποδεκτών συνθηκών υπό τις οποίες οι μετρήσεις πραγματοποιούνται, αλλά και θέματα διόρθωσης των μετρήσεων αποτελούν μια άλλη πρόκληση στο αντικείμενο.
Ποιοι είναι οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Τυποποίησης (CEN & CENELEC) και ποια η δραστηριότητα τους;
Οι Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί Τυποποίησης CEN (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Τυποποίησης) και CENELEC (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης) είναι δύο από τους τρεις κύριους οργανισμούς τυποποίησης στην Ευρώπη. Ο CEN ασχολείται με την τυποποίηση σε διάφορους μη ηλεκτροτεχνικούς τομείς. Περιλαμβάνει τομείς όπως η μηχανολογία, τα υλικά, οι μεταφορές, η υγεία και η ασφάλεια, ο περιβαλλοντικός σχεδιασμός και πολλούς άλλους. Σκοπός του CEN είναι η ανάπτυξη Ευρωπαϊκών Προτύπων (ENs) που συμβάλλουν στην ενοποίηση της εσωτερικής αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο CENELEC εργάζεται κυρίως στην τυποποίηση στον ηλεκτροτεχνικό και ηλεκτρονικό τομέα. Οι δραστηριότητες των CEN και CENELEC περιλαμβάνουν την ανάπτυξη προτύπων, την εναρμόνιση προτύπων, την συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς και την προώθηση της τυποποίησης. Οι δραστηριότητες των CEN και CENELEC συμβάλλουν στην τεχνολογική ανάπτυξη, στην ασφάλεια και στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών, καθώς και στην προστασία του καταναλωτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πέραν αυτής.
Τι αφορά και που στοχεύει η καθιέρωση ως ετήσιου θεσμού του Βραβείου Ερευνητικού Έργου για την Καινοτομία στην Τυποποίηση;
Η καθιέρωση του Βραβείου Ερευνητικού Έργου για την Καινοτομία στην Τυποποίηση ως ετήσιου θεσμού στοχεύει στην ανάδειξη και επιβράβευση της συνεισφοράς της ερευνητικής κοινότητας στον τομέα της τυποποίησης και της καινοτομίας. Αυτό το βραβείο αποσκοπεί στην ενθάρρυνση των ερευνητών και των επαγγελματιών να ενσωματώνουν την τυποποίηση στα ερευνητικά τους έργα και να εξερευνούν πώς οι πρότυπες μέθοδοι και οι κανονισμοί μπορούν να συμβάλλουν στην καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη. Το βραβείο μπορεί να καλύπτει διάφορες κατηγορίες έρευνας, συμπεριλαμβανομένης και της κατηγορίας του ερευνητικού έργου με την μεγαλύτερη συνεισφορά στον τομέα της τυποποίησης. Η καθιέρωση αυτού του βραβείου δείχνει την αναγνώριση της σημαντικότητας της τυποποίησης στην προώθηση της καινοτομίας και της τεχνολογικής προόδου, καθώς και την προσπάθεια για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της ερευνητικής κοινότητας και των οργανισμών τυποποίησης.
Πώς προέκυψε και με ποια ιδιότητα η συμμετοχή σας στον διαγωνισμό αυτό;
Το ερευνητικό κέντρο Frederick και το ερευνητικό πρόγραμμα D^2EPC προτάθηκαν για βράβευση στον συγκεκριμένο θεσμό, λόγω της συνεισφοράς τους στην δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού προτύπου για τον καθορισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων με βάση την πραγματική τους ενεργειακή κατανάλωση. Το πρότυπο αυτό βρίσκεται τώρα στα τελικά στάδια υιοθέτησής του. Για την ανάπτυξη του προτύπου δημιουργήθηκε μια νέα ομάδα εργασίας στο πλαίσιο αρμοδιότητας της ευρωπαϊκής τεχνικής επιτροπής τυποποίησης CEN/TC 371 ‘Energy Performance of Buildings’, η WG5 ‘Operational Rating of Energy Performance of Buildings’ στην οποία έχω την τιμή να εκπροσωπώ τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS) και να είμαι ο συντονιστής. Αναγνωρίζοντας τη σημαντική συμβολή του ερευνητικού κέντρου Frederick αλλά και του ερευνητικού προγράμματος D^2EPC, οι CEN & CENELEC επέλεξαν το έργο μας ανάμεσα σε άλλα 16 προτεινόμενα έργα, ως αυτό με την μεγαλύτερη συνεισφορά στον τομέα της τυποποίησης.
Ποιος είναι ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) και ποια η διασύνδεση σας;
Ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) είναι ο εθνικός φορέας τυποποίησης στην Κύπρο. Σκοπός του είναι η προώθηση της τυποποίησης στην κυπριακή οικονομία και κοινωνία, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων, των υπηρεσιών και των διαδικασιών, την προστασία του καταναλωτή, την υποστήριξη της τεχνολογικής ανάπτυξης και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας. Το Πανεπιστήμιο Frederick έχει αναπτύξει ιδιαίτερα στενές σχέσεις με τον CYS τα τελευταία χρόνια μετά από την υλοποίηση δράσεων υπό του Πλαισίου Συνεργασίας (MOU) που έχουν προσυπογράψει. Ο CYS στηρίζει την φοιτητική κοινότητα του Πανεπιστημίου μας, μέσα από κοινές δράσεις αλλά και πρόσβαση των φοιτητών του ιδρύματός μας στα πρότυπα και άλλες υπηρεσίες του οργανισμού. Παράλληλα ακαδημαϊκοί του Πανεπιστημίου μας συμμετέχουν ενεργά στις δραστηριότητες του CYS στην Κύπρο αλλά και στην Ευρώπη, στηρίζοντας τον οργανισμό, ενίοτε και ως αντιπρόσωποί του σε τεχνικές επιτροπές τυποποίησης σε διεθνές και Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πόσο μεγάλος ήταν ο ανταγωνισμός για τη βράβευση με τα άλλα υποψήφια έργα και ποια νομίζετε ήταν τα δυνατά στοιχεία που έκαναν το δικό σας έργο να ξεχωρίσει και να βραβευθεί;
Για το βραβείο αυτό είχαν προταθεί 16 συνολικά ερευνητικά έργα από κορυφαίους οργανισμούς τυποποίησης από όλη την Ευρώπη όπως ο DIN (Γερμανία), o UNE (Ισπανία), o UNI (Ιταλία), o AFNOR (Γαλλία), o BS (Αγγλία). Το γεγονός ότι το έργο μας το οποίο προτάθηκε από τον CYS έλαβε τελικά την διάκριση του κορυφαίου ερευνητικού έργου στον τομέα, αποτελεί απόδειξη της ποιότητας της ερευνητικής μας εργασίας αλλά και της σημασίας της εργασίας μας για τον τομέα της τυποποίησης.
Τι σημαίνει αυτή η ξεχωριστή διάκριση για εσάς προσωπικά, για το Πανεπιστήμιο Frederick και για την Κύπρο γενικότερα;
Η βράβευση του ερευνητικού μας έργου από οργανισμούς τυποποίησης με τέτοιο κύρος όπως οι CEN & CENELEC, έχει σημαντικές επιδράσεις στην ερευνητική μας ομάδα. Η βράβευση αυτή παρέχει αναγνώριση του έργου μας και της ποιότητας της ερευνητικής εργασίας η οποία υλοποιείται στο Πανεπιστήμιο Frederick, επιβεβαιώνοντας την ποιότητα και τη σημασία της εργασίας μας στον ευρύτερο επιστημονικό τομέα της ενεργειακής ανάλυσης κτηρίων. Αποτελεί επίσης ένδειξη ότι η ερευνητική μας εργασία έχει συμβάλλει σημαντικά στον τομέα της τυποποίησης, προσφέροντας καινοτόμες λύσεις και ενισχύοντας τις υπάρχουσες πρακτικές. Η βράβευση αυτή αποτελεί επίσης αναγνώριση του έργου μας, γεγονός που διευκολύνει την πρόσβαση της ερευνητικής μας ομάδας σε ερευνητική χρηματοδότηση. Παράλληλα, η διάκριση αυτή ενισχύει τα δίκτυα συνεργασιών μας, τόσο με άλλους ερευνητές όσο και με τη βιομηχανία, ανοίγοντας το δρόμο για μελλοντικά κοινά έργα. Η διάκριση παρέχει επίσης την αίσθηση επιτυχίας και ικανοποίησης, αναγνωρίζοντας το σκληρό έργο, τη δέσμευση και την προσφορά του Πανεπιστημίου μας στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων, μέσω της έρευνας.
Ποια είναι για σας η αξία της Τυποποίησης και των προτύπων; Ποια πιστεύετε είναι η σημασία τους στην ανάπτυξη και προώθηση της καινοτομίας και της βιωσιμότητας; Ποιος ο ρόλος που διαδραματίζουν γενικότερα στη σύγχρονη κοινωνία;
Η τυποποίηση και τα πρότυπα διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη σύγχρονη κοινωνία και οικονομία, αποτελώντας θεμελιώδεις στυλοβάτες για την ανάπτυξη, την καινοτομία και τη βιωσιμότητα. Προωθούν την ασφάλεια και την ποιότητα, προστατεύοντας τους καταναλωτές και διασφαλίζοντας υψηλά επίπεδα απόδοσης των προϊόντων και των υπηρεσιών. Τα πρότυπα δημιουργούν επίσης το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να ανθίσει η καινοτομία, προσφέροντας κατευθύνσεις και συμβατότητα για νέες τεχνολογίες και λύσεις. Παράλληλα, ενθαρρύνουν βιώσιμες πρακτικές μέσω της ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων στην ανάπτυξη προϊόντων και διαδικασιών, συμβάλλοντας στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Σε σχέση με την σύγχρονη κοινωνία, τα πρότυπα συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και διευκολύνοντας την πρόσβαση σε νέες αγορές. Διαδραματίζουν επίσης κεντρικό ρόλο στην ψηφιακή μετάβαση, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια και τη συμβατότητα των ψηφιακών τεχνολογιών και των δικτύων.
Η τυποποίηση και τα πρότυπα είναι ουσιώδη για την υποστήριξη της καινοτομίας, της βιωσιμότητας και της σταθερής ανάπτυξης σε διάφορους τομείς, ενώ ταυτόχρονα προστατεύουν τον καταναλωτή και ενισχύουν την εμπιστοσύνη στην αγορά.
