Σε οικονομική εξάρτηση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της Τράπεζας Κύπρου με την Εκτελεστική Διεύθυνση της Τράπεζας, μέσω της παραχώρησης δανείων σε μέλη του ΔΣ και σε επιστολή του στον Οίκο αξιολόγησης Fitch ώστε να μην υποβαθμίσει την κυπριακή οικονομία, λόγω των βουλευτικών εκλογών του 2011, αναφέρθηκε ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Χαρίλαος Σταυράκης, στην τρίτη παρουσία του ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία.
Στις σοβαρές τράπεζες του εξωτερικού απαγορεύεται η λήψη δανείων από τους Διοικητικούς Συμβούλους για αποφυγή εξάρτησης τους από τις Διευθύνσεις των τραπεζών, πρόσθεσε ο κ. Σταυράκης, ο οποίος αναφέρθηκε επίσης σε τηλεφωνική παρέμβαση του προς τον πρώην Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιο Ορφανίδη, που έγινε στην παρουσία του Γενικού Διευθυντή του ΥΠΟΙΚ Χρίστου Πατσαλίδη, ώστε η ΚΤ να σταματήσει την εξαγορά της ρωσικής τράπεζας Uniastrum από την Τράπεζα Κύπρου ή να περιορίσει σημαντικά το τίμημα που θα κατέβαλε η κυπριακή τράπεζα.
Παράλληλα, ο κ. Σταυράκης αναφέρει σε απόσπασμα βιβλίου του, υπό τον τίτλο “Οι δύο κινήσεις”, το οποίο ανέγνωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Γιώργος Πικής, ότι με επιστολή του στον Οίκο αξιολόγησης Fitch ζητούσε να αναστείλει για την εβδομάδα μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2011 η απόφαση του Οίκου για υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου, με τον πρώην ΥΠΟΙΚ να αναφέρει, ενώπιον της Επιτροπής για την ενέργεια του αυτή, ότι “σε μια έντονη πωρωμένη ατμόσφαιρα”, όπου αξιωματούχοι αμφισβητούσαν τα κυβερνητικά χρεόγραφα και τους αριθμούς της Στατιστικής Υπηρεσίας, “υπονοώντας ότι δίναμε ψεύτικα στοιχεία στην Ευρώπη, ήταν λογικό να προσπαθήσουμε να ελαφρύνουμε τα πράγματα”.
Ερωτηθείς από τον κ. Πική κατά πόσον η μη υποβάθμιση της Κύπρου βοήθησε πολιτικά το ΑΚΕΛ, ο κ. Σταυράκης απάντησε “πολύ λίγο” γιατί η υποβάθμιση ήταν “σε μεγάλο βαθμό προεξοφλημένη”.
Κληθείς να πει κατά πόσον η πράξη του αυτή είχε ως αποτέλεσμα την απόκρυψη από το εκλογικό σώμα ενός σημαντικού γεγονότος, ο κ. Σταυράκης χαρακτήρισε άδικο τον χαρακτηρισμό αυτή, προσθέτοντας ότι ήταν τεχνοκράτης ΥΠΟΙΚ και δεν ήταν ούτε κομματικός, ούτε μέλος του ΑΚΕΛ και έκανε τη δουλειά του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής αναφέροντας στον κ. Σταυράκη ότι με τα όσα γράφει στο βιβλίο του συνάγεται ότι διεκδικείται και έπαινο, συνέχισε την ανάγνωση του βιβλίο, στο οποίο ο πρώην ΥΠΟΙΚ σημείωνε ότι “την τελευταία εβδομάδα της προεκλογικής περιόδου (Μάιο 2011) συνέβησαν δύο σημαντικά γεγονότα που είχαν σημαντική επίπτωση στις βουλευτικές εκλογές”.
Αναφέροντας ο κ. Πικής ότι με την επίπτωση εννοείται στο αποτέλεσμα των εκλογών, “δηλαδή ενίσχυσαν το ΑΚΕΛ και τους ψηφοφόρους του”, συνέχισε την ανάγνωση από το βιβλίο του πρώην ΥΠΟΙΚ: “Το πρώτο γεγονός ήταν η επίσκεψη μου στο Κατάρ όπου υπογράψαμε επίσημα την προσυμφωνία επένδυσης του εμιράτου στην Κύπρο”, γεγονός το οποίο ανακοινώθηκε “την Παρασκευή, μόλις δύο ημέρες πριν από τις εκλογές” και φαίνεται ότι είχε σημαντική επίπτωση – θετική σύμφωνα με τον κ. Πική – στην κοινή γνώμη που μεταφράστηκε σε εκλογικό κέρδος για το κυβερνών κόμμα”.
Αναφέρει επίσης στο βιβλίο του ο κ. Σταυράκης, σύμφωνα με τον κ. Πική, ότι την ίδια στιγμή, ο Οίκος αξιολόγησης Fitch μας είχε ξεκάθαρα προειδοποιήσει ότι θα προέβαινε στην τελική του αξιολόγηση στην εβδομάδα πριν από τις βουλευτικές εκλογές και ότι ο Fitch διατηρούσε την αξιολόγηση της Κύπρου πιο ψηλά σε σχέση με τους άλλους δύο οίκους και προσθέτει ότι “ήταν ξεκάθαρο ότι η τελική αξιολόγηση του Fitch θα ήταν επίσης αρνητική. Μάλιστα φοβόμουν πολύ ότι η υποβάθμιση θα ήταν κατά δύο και όχι μία βαθμίδα”.
“Σε μια έντονη και πωρωμένη προεκλογική περίοδο η υποβάθμιση λίγες ημέρες πριν τις εκλογές δεν θα ήταν ό,τι καλύτερο για το πολιτικό κλίμα”, αναφέρει στο βιβλίο του ο κ. Σταυράκης, ο οποίος σημειώνει πως έγραψε στον οίκο να αναστείλει την υποβάθμιση για την εβδομάδα μετά τις εκλογές.
Σε σχέση με το δημοσιονομικό έλλειμμα, ο κ. Σταυράκης είπε ότι από το Φεβρουάριο του 2008 μέχρι τον Ιούλιο 2011 ο μέσος όρος του ελλείμματος ήταν 4% και στην Ευρωζώνη ελαφρώς υψηλότερος, ενώ το δημόσιο χρέος αυξήθηκε περίπου δύο μονάδες και στην Ευρωζώνη πέρα των 10 μονάδων.
Χωρίς να σημαίνει ότι δεν έγιναν λάθη, δεν χρεοκοπά μια χώρα με τέτοιους δείκτες, πρόσθεσε.
Αναφέροντας ότι “δεν είναι λόγω δημοσίων οικονομικών που χρεοκοπήσαμε”, ο κ. Σταυράκης είπε ότι οι τεχνοκράτες του ΥΠΟΙΚ εξέφρασαν “κάποιες διαφορετικές απόψεις”, λέγοντας ότι θα έπρεπε να παίρναμε μέτρα, ο ένας από τον Μάιο του 2011 και ο άλλος από το Φεβρουάριο του 2010.
Σύμφωνα με τον πρώην ΥΠΟΙΚ, αν λαμβάνονταν μέτρα το Φεβρουάριο του 2010 και είχαμε 3% αντί 5,3% έλλειμμα θα εξοικονομούσαμε 400 εκ. ευρώ, ενώ η Κύπρος χρεοκόπησε για 10 δισ. ευρώ ζημιές.
Όσον αφορά την αναφορά του σε προηγούμενη κατάθεση του στην Επιτροπή “παρά τις πιέσεις από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και από τους συναδέλφους μου”, ο κ. Σταυράκης είπε ότι ο Πρόεδρος είχε πολλές πολιτικές υπόψη του που είναι γραμμένες στο πρόγραμμα Διακυβέρνησης του, αλλά “κατά την άποψη μου και όπως εξελίσσονταν τα πράγματα πολλά από αυτά ήταν εκτός των δυνατοτήτων της οικονομίας”.
Ανέφερε ότι κάθε εβδομάδα στο Υπουργικό Συμβούλιο υπήρχαν δεκάδες προτάσεις με οικονομικό κόστος και επιπτώσεις και παρέπεμψε στα πρακτικά του Υπουργικού Συμβουλίου όπως θα διαφανεί, σύμφωνα με τον κ. Σταυράκη, ότι έδωσε “πάρα πολλές μάχες και σταμάτησε πολλές προτάσεις που είχαν μεγάλο κόστος”.
Όσον αφορά την αναφορά του για πιέσεις, ο κ. Σταυράκης είπε ότι η Κυβέρνηση και οι Υπουργοί και ο Πρόεδρος θέλουν να δείξουν κάποιο έργο και να υλοποιήσουν προεκλογικές εξαγγελίες και είναι ο άχαρος ρόλος του ΥΠΟΙΚ σχεδόν σε όλα να λέει όχι”.
Σημείωσε, ωστόσο, ότι υπάρχουν δαπάνες που πρέπει να γίνουν και δεν είναι κατ` ανάγκη κακές.
“Κανένας από μας που ήταν στην Κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση και είχε σχέση με τα οικονομικά του τόπου, σε αυτή την τραγωδία, μπορεί να αποποιηθεί ευθυνών”, είπε ο κ. Σταυράκης, προσθέτοντας ότι κανένας από τους τεχνοκράτες του ΥΠΟΙΚ δεν αμφισβήτησε τα στοιχεία για την οικονομία που παρουσίασε ενώπιον της Επιτροπής.
Σε σχέση με τη λειτουργία των ΔΣ των Τραπεζών και ειδικότερα της Τράπεζας Κύπρου, ο κ. Σταυράκης έκανε λόγο για οικονομική εξάρτηση των μελών του ΔΣ από την Εκτελεστική Διεύθυνση, αναφέροντας ότι όταν ο Σύμβουλος διαπραγματεύεται με την εκτελεστική διεύθυνση τους όρους του δανείου του, εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, δημιουργεί μια σχέση εξάρτησης μαζί με την διεύθυνση, όταν έρθει η στιγμή ο Σύμβουλος να αμφισβητήσει την ίδια την διεύθυνση της τράπεζας.
Αυτό συνέβη εν μέρει στην Κύπρο και είναι από τους γνωστούς λόγους που οι τράπεζες αντιμετώπισαν τα γνωστά προβλήματα, πρόσθεσε.
Ο πρώην ΥΠΟΙΚ είπε ακόμη ότι οι τράπεζες υψηλού κύρους απαγορεύουν στους Διοικητικούς Συμβούλους τους να δανείζονται έστω και μικρά ποσά από τις τράπεζες τους και πρόσθεσε ότι εκ του αποτελέσματος δεν είχαμε την καλύτερη εταιρική διακυβέρνηση.
Ανέφερε επίσης ότι τάχθηκε εναντίον της εξαγοράς της ρωσικής Uniastrum και πρόσθεσε ότι η τιμή εξαγοράς της ρωσικής τράπεζας συμφωνήθηκε πριν την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης (Οκτώβριο 2008), σε τιμή που ήταν περίπου τέσσερις φορές το κεφάλαιο της τράπεζας και η τελική συμφωνία εξαγοράς έγινε εντός του 2009.
Εξέφρασε την άποψη ότι η τιμή εξαγοράς της ρωσικής τράπεζας “ήταν πάρα πολύ υπερτιμημένη”.
Θέμα αρχής, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, ελάχιστες τράπεζες μπορούν να επεκταθούν και να κάνουν επιτυχημένη λιανική τραπεζική, ανέφερε και πρόσθεσε ότι οι πλείστες τράπεζες που επεκτάθηκαν για να κάνουν λιανική τραπεζική είχαν τεράστιες ζημιές.
Όσον αφορά αναφορά σε προηγούμενη κατάθεση του ενώπιον της Επιτροπής, ότι το ΔΣ της Τράπεζας Κύπρου δεν ανταποκρίθηκε στο ύψος των περιστάσεων, ο κ. Σταυράκης, αφού σημείωσε ότι “εκ των υστέρων είμαστε όλοι σοφότεροι”, είπε ότι το ΔΣ της τράπεζας δεν θα έπρεπε να εγκρίνει την επένδυση στα ελληνικά ομόλογα, την εξαγορά της Uniastrum, τον τεράστιο δανεισμό στην Ελλάδα και στον εξωτερικό.
Αναφορικά με παραχώρηση δανείων σε ανώτατα στελέχη της τράπεζας που είχαν ευνοϊκό χαρακτήρα, ο κ. Σταυράκης, αφού σημείωσε ότι αυτά αφορούσαν πολύ μικρά ποσά, είπε ότι για την εκτελεστική διεύθυνση υπήρχαν συμφωνίες με την ΕΤΥΚ που αφορούσα πέντε μηνιαίους μισθούς και το επιτόκιο το οποίο καθόριζε η συντεχνία των υπαλλήλων.
Αναφορικά με τις διαγραφές χρεών στην Τράπεζα Κύπρου, ο κ. Σταυράκης είπε ότι αυτές οι διαγραφές γίνονται από όλες τις τράπεζες του κόσμου λόγω της πολιτικής των τραπεζών να πάρουν άμεσα κάποια μετρητά σε περίπτωση προσφοράς από πελάτη που δεν μπορεί να αποπληρώσει το δάνειο του.
Πηγή: ΚΥΠΕ
