Η… Αυγουστιάτικη παρουσίαση μιας σημαντικής πρωτοβουλίας του Τμήματος Γυναικών της συντεχνίας
Του Μάριου Δημητρίου
Προσχέδιο Κώδικα κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, με σκοπό να ενσωματωθεί ως παράρτημα στις Συλλογικές Συμβάσεις, ετοίμασε και παρουσίασε χθες (3 Αυγούστου 2017) η ΣΕΚ, σε διάσκεψη Τύπου, ενώ το Τμήμα Εργαζομένων Γυναικών της συντεχνίας, προσκάλεσε σε συνεργασία για προώθηση της σημαντικής αυτής πρωτοβουλίας, όλους τους κοινωνικούς εταίρους. Όπως επεσήμανε η Γραμματέας του Τμήματος Δέσποινα Ησαϊα, που εργάστηκε σκληρά για την ετοιμασία του προσχεδίου, ο Κώδικας της ΣΕΚ, καλύπτει το σημαντικό κενό που υπάρχει στην εφαρμογή της νομοθεσίας και καθορίζει τις υποχρεώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών, καθώς και παραδείγματα συμπεριφορών σεξουαλικής παρενόχλησης, που πρέπει να αποφεύγονται στον χώρο εργασίας. Τόνισε ότι «το πρόβλημα στην Κύπρο είναι εκτεταμένο», ότι «είναι μεγαλύτερο στον δημόσιο τομέα από τον ιδιωτικό, γιατί ο θύτης αισθάνεται ασφάλεια ότι δεν θα έχει επιπτώσεις» και ότι φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης, παρατηρούνται ιδιαίτερα, «εκεί όπου υπάρχουν βάρδιες»…
Σύμφωνα με τον Πανίκο Αργυρίδη, Γενικό Οργανωτικό της ΣΕΚ, «από τις διάφορες έρευνες προκύπτει ότι θύματα παρενόχλησης, είναι κυρίως γυναίκες, ιδιαίτερα νεαρές, σε ποσοστό που αγγίζει το 50% σε κάποιες χώρες, ενώ δεν μπορεί να παραγνωριστεί και το ποσοστό των αντρών θυμάτων, που αγγίζει το 10%».
Ο Κώδικας…λάμπει με την απουσία του
Η Δέσποινα Ησαϊα υπέμνησε ότι η Νομοθεσία του 2004 περί Ισης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην απασχόληση και επαγγελματική εκπαίδευση, απαγορεύει ρητά τα φαινόμενα της σεξουαλικής παρενόχλησης και της βίας, στον χώρο εργασίας. Πρόσθεσε ότι «σημαντική πρόνοια της νομοθεσίας, είναι η υποχρέωση κάθε εργοδότη να εφαρμόζει Κώδικα Σεξουαλικής Παρενόχλησης στον χώρο εργασίας του, που λειτουργεί αποτρεπτικά στην εμφάνιση φαινομένων παρενόχλησης και σεξουαλικής παρενόχλησης. Σε περίπτωση περιστατικού παρενόχλησης, η ευθύνη, πέραν του θύτη, βαραίνει και τον εργοδότη, σε περίπτωση απουσίας Κώδικα». Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η κυρία Ησαϊα, «η συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών, δεν εφαρμόζουν κώδικα σεξουαλικής παρενόχλησης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι μεταξύ αυτών, είναι και το ίδιο το κράτος».
Ναι στην καταγγελία, όχι στη σιωπή
«Ο Κώδικας καθιστά σαφές ότι στον εργασιακό χώρο, δεν γίνεται ανεκτή η οποιασδήποτε μορφής παρενόχληση», είπε η Δέσποινα Ησαϊα και συνέχισε: «Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να διερευνήσει οποιαδήποτε περιστατικά παρενόχλησης και να ορίσει υπεύθυνο χειρισμού. Ο εργοδότης που δεν προστατεύει το προσωπικό του από ενέργειες σεξουαλικής παρενόχλησης, θεωρείται συνυπεύθυνος, σύμφωνα με τον νόμο. Ο εργαζόμενος πρέπει να αντιδρά σε συμπεριφορές που κρίνει ότι προσβάλλουν την αξιοπρέπεια του και να μην διστάζει να προβαίνει σε καταγγελία, εφόσον χρειαστεί, γιατί συχνά η σιωπή, μπορεί να εκληφθεί από τον θύτη, ως αποδοχή».
Για ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον
Το προσχέδιο Κώδικα της ΣΕΚ για την αντιμετώπιση της παρενόχλησης, της βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία, αναφέρεται σε συμφωνία πλαίσιο, που υπεγράφη σε επίπεδο ευρωπαϊκών συνδικάτων και εργοδοτών στις Βρυξέλλες, στις 26 Απριλίου 2007 και που υπέγραψαν και υιοθετούν και οι κυπριακές συνδικαλιστικές και εργοδοτικές οργανώσεις. «Τα δύο συμβαλλόμενα μέρη αυτού του Κώδικα, δηλώνουν ότι ο αμοιβαίος σεβασμός της αξιοπρέπειας των άλλων σε όλα τα επίπεδα, μέσα στον εργασιακό χώρο, είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά για ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον. Γι’ αυτό και η παρενόχληση και η βία, είναι απαράδεκτες ενέργειες οι οποίες είναι καταδικαστέες σε όλες τους τις μορφές. Η Ε.Ε. και η εθνική νομοθεσία, καθορίζουν το καθήκον των εργοδοτών, να προστατεύουν τους εργαζομένους από την παρενόχληση και τη βία στον εργασιακό χώρο. Οι εργαζόμενοι από την άλλη, έχουν υποχρέωση να συμπεριφέρονται ο ένας προς τον άλλο, με σεβασμό και κατανόηση. Η συμφωνία πλαίσιο, καλύπτει ένα εύρος εργασιακών θεμάτων».
Τι είναι σεξουαλική παρενόχληση
«Οποιαδήποτε ανεπιθύμητη από τον αποδέκτη της, συμπεριφορά σεξουαλικής φύσεως, που εκφράζεται με λόγια ή έργα και έχει ως σκοπό ή αποτέλεσμα, την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως όταν δημιουργεί ένα εκφοβιστικό, εχθρικό, εξευτελιστικό, ταπεινωτικό ή επιθετικό περιβάλλον, κατά την απασχόληση ή την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση, ή κατά την πρόσβαση σε απασχόληση ή επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση. Παρενόχληση, είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη από τον αποδέκτη της, συμπεριφορά, που σχετίζεται με το φύλο ενός προσώπου και έχει ως σκοπό ή αποτέλεσμα, την προσβολή της αξιοπρέπειάς του, ιδίως όταν δημιουργεί ένα εκφοβιστικό περιβάλλον κατά την απασχόληση ή την επαγγελματική εκπαίδευση ή κατάρτιση, ή κατά την πρόσβαση σε απασχόληση ή επαγγελματική εκπαίδευση, ή κατάρτιση. Η παρενόχληση και η βία, οφείλονται σε απαράδεκτη συμπεριφορά, που εκφράζεται από ένα ή περισσότερα άτομα. Μπορεί να εκδηλώνονται σε διαφορετικές μορφές, μερικές από τις οποίες προσδιορίζονται ευκολότερα από άλλες».
Η νομική ευθύνη του εργοδότη
«Ο εργοδότης έχει τη νομική ευθύνη και υποχρέωση, να παρέχει στους υπαλλήλους του ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον, απαλλαγμένο από ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Θεωρείται συνυπεύθυνος με τον δράστη, σε περίπτωση που δεν δράσει για άρση οποιασδήποτε παρενοχλητικής συμπεριφοράς. Λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης και παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Απαγορεύεται να διενεργεί σεξουαλική ή άλλου είδους παρενόχληση, στο χώρο εργασίας. Καθιστά σαφές, ότι στην επιχείρησή του, δεν γίνεται ανεκτή η παρενόχληση οποιασδήποτε μορφής. Διενεργεί διερεύνηση περιστατικών – ορίζει υπεύθυνο χειρισμού, για κάθε περίπτωση. Φροντίζει να ενημερωθεί το προσωπικό για το τι συνιστά σεξουαλική παρενόχληση και παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Απαγορεύεται να προβεί σε οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση δυσμενή ενέργεια σε βάρος θύματος παρενόχλησης, επειδή υπέκυψε, απέκρουσε ή κατάγγειλε το περιστατικό. Διασφαλίζει τη μη θυματοποίηση του θύματος, στο χώρο εργασίας. Οφείλει να λαμβάνει κάθε πρόσφορο μέτρο για την παύση παρενοχλητικής συμπεριφοράς, μόλις τέτοια συμπεριφορά περιέρχεται στη γνώση του. Διασφαλίζει ότι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, τυγχάνουν αμερόληπτης ακρόασης και δίκαιης μεταχείρισης. Φροντίζει για τη διερεύνηση και εξέταση των καταγγελιών σε εύλογο χρονικό διάστημα, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση».
Οι υποχρεώσεις των εργαζομένων
«Οι εργαζόμενοι έχουν ηθική υποχρέωση να σέβονται τους συναδέλφους και να συνυπάρχουν αρμονικά μαζί τους, στον εργασιακό τους χώρο. Απαγορεύεται να διενεργούν σεξουαλική, ή άλλου είδους παρενόχληση, στο χώρο εργασίας. Καθιστούν σαφές, ότι δεν γίνεται ανεκτή η παρενόχληση οποιασδήποτε μορφής, στον εργασιακό τους χώρο. Φροντίζουν να ενημερωθούν για το τι συνιστά σεξουαλική παρενόχληση και παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Θέτουν τέλος, σε τυχόν ανεπιθύμητη συμπεριφορά προς συνάδελφο που την απορρίπτει, σεβόμενοι την άποψή του. Στηρίζουν ηθικά θύματα παρενόχλησης. Δρουν ως μάρτυρες σε κάθε περιστατικό λανθασμένης συμπεριφοράς. Εξάλλου, οι συντεχνίες οφείλουν να διερευνήσουν την καταγγελία, με εχεμύθεια και αντικειμενικότητα. Φροντίζουν σε συνεργασία με τον εργοδότη, να διερευνηθεί τάχιστα η καταγγελία».
Τι οφείλουν να κάνουν τα θύματα
«Κάθε θύμα παρενόχλησης, οφείλει να αντιδράσει σε συμπεριφορά που συνιστά σεξουαλική παρενόχληση, από οποιονδήποτε κι αν προέρχεται. Αντιμετωπίζει τον δράστη κατά πρόσωπο, ή μέσω αντιπροσώπου (π. χ. συνάδελφου, συνδικαλιστή, ή άλλου), προφορικά ή γραπτά, για να εξηγήσει τη συμπεριφορά που τον/την ενόχλησε και να καταστήσει σαφές, ότι δεν επιθυμεί την επανάληψή της. Καταγγέλλει την παρενόχληση στον ερευνώντα λειτουργό. Ενημερώνει τον εργοδότη, στην περίπτωση που ο θύτης συνεχίζει την παρενόχληση. Σημειώνει υπό τύπο ημερολογίου, κάθε συμπεριφορά που ενοχλεί. Υποβάλλει το παράπονό του στους δημόσιους φορείς, ή στο Δικαστήριο, εφόσον ο/η δράστης, συνεχίζει ακόμα και μετά που μίλησε στον εργοδότη του, την παρενοχλητική συμπεριφορά. Ή εφόσον ο/η δράστης, είναι ο ίδιος ο εργοδότης του. Ή εφόσον, δεν είναι ευχαριστημένος με τον τρόπο χειρισμού του παραπόνου του, στο χώρο εργασίας, ή με το αποτέλεσμα της διερεύνησης».
Οι απαγορευτικές συμπεριφορές
«Απαγορευτικές, ενδεικτικές συμπεριφορές σεξουαλικής παρενόχλησης, αποτελούν τα προσβλητικά ή αχρείαστα αγγίγματα, σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Χειρονομίες με οποιοδήποτε μέρος του σώματος, ή νοήματα με τα μάτια, το στόμα κτλ. Ανήθικες, ή προσβλητικές προτάσεις. Σχόλια για το σώμα, το πρόσωπο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τις σεξουαλικές επιδόσεις, ή τα σεξουαλικά ελαττώματα κάποιου. Υπονοούμενα που προσβάλλουν τη γενετήσια αξιοπρέπεια. Γραπτές ή προφορικές ύβρεις, σεξουαλικού περιεχομένου. Γραπτά ή προφορικά ερωτόλογα. Προβολή ή έκθεση εικόνων, φωτογραφιών, ταινιών, μηνυμάτων κτλ. σεξουαλικού περιεχομένου, με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο, ηλεκτρονικό (π.χ. e-mails, SMS κτλ.) ή μη. Παράκληση ή απαίτηση για σεξουαλικές χάρες, ιδιαίτερα με την υπόσχεση πρόσληψης, προαγωγής, μη απόλυσης κτλ. Παρατηρήσεις με σεξουαλικά υπονοούμενα. Μειωτικές παρατηρήσεις για το φύλο, ή την εμφάνιση. Ερωτήσεις αναφορικά με τη σεξουαλική συμπεριφορά, ή εξιστόρηση σεξουαλικών εμπειριών στο θύμα. Σωματική επίθεση σεξουαλικού περιεχομένου και εξαναγκασμός σε σεξουαλική επαφή. Αστεία ή πειράγματα σεξουαλικού περιεχομένου. Συνεχείς προσκλήσεις σε δείπνο ή εξόδους, παρά την απόρριψή τους από το θύμα».
Φωτό: Από αριστερά Πανίκος Αργυρίδης, Γενικός Οργανωτικός ΣΕΚ, Δέσποινα Ησαϊα Γραμματέας Τμήματος Εργαζομένων Γυναικών ΣΕΚ και Ελισσαίος Μιχαήλ Γραμματέας Δημοσίων και Διεθνών Σχέσεων ΣΕΚ, στη χθεσινή διάσκεψη Τύπου.
