Η Η «24», συνομίλησε με τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Κωνσταντίνο Καδή σε μία συνέντευξη που άπτεται των στόχων του Υπουργείου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, γύρω από τα αποτελέσματα, τις αδυναμίες που παρουσιάζει το εκπαιδευτικό μας σύστημα και τους εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν έμμεσα τους φοιτητές.
Συνέντευξη στην Ιλιάνα Κουλαφέτη
24: Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα και σύμφωνα με τη δική σας αίσθηση ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παιδεία στον τόπο μας;
Tο ευρύτερο θέμα που μας απασχολεί είναι ότι, ενώ έχουμε υψηλές επενδύσεις στον τομέα της παιδείας, τα μαθησιακά αποτελέσματα δεν είναι όσο καλά θα θέλαμε. Η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων συνδέεται με μια σειρά από παράγοντες, όπως τη δομή και το περιεχόμενο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, καθώς και τη στήριξη και την ποιότητα των εκπαιδευτικών μας. Γι’ αυτό αναπτύξαμε μία σειρά από πολιτικές, οι οποίες στοχεύουν στην αντιμετώπιση των χρόνιων προβλημάτων που έχουν εντοπιστεί σε σχέση με τους παράγοντες αυτούς. Οι πολιτικές αυτές ευελπιστούμε ότι θα οδηγήσουν στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και γενικότερα στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Μας προβληματίζει, επίσης, κάτι που απασχολεί έντονα και τους νέους μας, και αναφέρομαι στην επαγγελματική τους αποκατάσταση και την πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας. Είναι γεγονός ότι, ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση, αυξήθηκε η ανεργία, ιδίως ανάμεσα στους νέους. Παρά την ουσιαστική βελτίωση που παρατηρείται στο θέμα αυτό κατά την τελευταία περίοδο, το σχετικά ψηλό ποσοστό ανεργίας ανάμεσα στους νέους, μας δημιουργεί την ανάγκη να επαναπροσανατολίσουμε τις υφιστάμενες πολιτικές και προτεραιότητές μας, ώστε να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού. Έτσι, θεωρώ ότι θα πρέπει να κινηθούμε προς τη δημιουργία νέων επαγγελματικών ευκαιριών στον τόπο μας, ώστε να περιορίσουμε το «Brain Drain», τη φυγή ιδιαίτερα νέων επιστημόνων από την Κύπρο, και να δώσουμε έμφαση στα πράσινα και στα γαλάζια επαγγέλματα. Θεωρώ ότι η Κύπρος θα μπορούσε να επενδύσει σε αυτά και ότι υπάρχουν σημαντικότατες προοπτικές στους τομείς αυτούς. Επίσης, θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση επαγγελμάτων που σήμερα παρουσιάζουν προοπτικές για εργοδότηση, και τα οποία, εν τούτοις, δεν αξιοποιούνται όσο θα έπρεπε από τους νέους. Ένα παράδειγμα είναι τα τεχνικά επαγγέλματα. Βλέπουμε ότι η Κύπρος έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά μαθητών στην τεχνική εκπαίδευση σε ολόκληρη την Ευρώπη, τη στιγμή που η απορρόφηση από την αγορά εργασίας των αποφοίτων της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι ψηλή. Έχουμε τα Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, που προσφέρουν διετή προγράμματα σπουδών και λειτουργούν κάτω από την ομπρέλα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, τα οποία από φέτος θα είναι και αναγνωρισμένα. Το ποσοστό εργοδότησης των αποφοίτων των ΜΙΕΕΚ ξεπερνά το 85% και θεωρώ ότι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περισσότερο από τους νέους μας. Άρα, θα πρέπει να κινηθούμε προς όλες αυτές τις κατευθύνσεις για να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας, σε σχέση με την επαγγελματική αποκατάσταση των νέων.
24: Επιστρέψτε μου να επεκταθώ όσον αφορά τους μέσους όρους και τα αποτελέσματα πρόσβασης των Παγκυπρίων Εξετάσεων, τα οποία ανακοινώθηκαν προ ολίγων ημερών. Αρκετοί έσπευσαν να κάνουν λόγο για αποτυχία όπως επίσης σχολιάστηκε και αρκετά το γεγονός πως συγκεκριμένος τελειόφοιτος έγινε αποδεκτός σε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα με βαθμό 0,4 στα Νέα Ελληνικά. Πώς το σχολιάζετε αυτό και πώς γίνεται σήμερα οι νέοι μας να γίνονται δεκτοί στα πανεπιστήμια όταν δεν γνωρίζουν να κάνουν σωστή και καλή χρήση της γλώσσας το οποίο είναι το πιο βασικό εργαλείο σπουδών οποιουδήποτε κλάδου.
Επιτρέψτε μου να σας απαντήσω παρουσιάζοντας, εν τάχει, τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται σήμερα οι Παγκύπριες Εξετάσεις, ώστε, αφενός, να γίνουν κατανοητοί οι λόγοι εξαιτίας των οποίων δημιουργούνται τα προβλήματα που αναφέρετε και, αφετέρου, γιατί το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού υπέβαλε πρόταση για την αλλαγή του τρόπου διεξαγωγής τους. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να επισημανθεί ότι το υφιστάμενο σύστημα των Παγκυπρίων Εξετάσεων έχει στόχο να εξυπηρετήσει με ένα εξεταστικό δοκίμιο, δυο διαφορετικούς σκοπούς αξιολόγησης ταυτόχρονα, δηλαδή τον συγκριτικό και τον διαμορφωτικό σκοπό αξιολόγησης. Θα πρέπει, επίσης, να επισημανθεί ότι από το είδος της αξιολόγησης και τους σκοπούς που αυτή εξυπηρετεί καθορίζεται και ο τρόπος ερμηνείας των αποτελεσμάτων. Στις περιπτώσεις που ένα σύστημα αξιολόγησης εξυπηρετεί ταυτόχρονα δυο σκοπούς αξιολόγησης, όπως γίνεται σήμερα με τις Παγκύπριες, παρατηρούνται ποικίλα πρακτικά προβλήματα και μεθοδολογικές αδυναμίες. Γίνεται προσπάθεια ώστε τα αποτελέσματα των Παγκυπρίων Εξετάσεων, τα οποία με το υφιστάμενο σύστημα προκύπτουν από έναν μηχανισμό συγκριτικής αξιολόγησης, να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς αξιολόγησης του όλου Εκπαιδευτικού Συστήματος. Βεβαίως, τα συμπεράσματα που εξάγονται δεν είναι έγκυρα, αφού δεν λαμβάνεται υπόψη η φύση της εξέτασης και το γεγονός ότι τα εξεταστικά δοκίμια δεν είναι αντιπροσωπευτικά, ως προς το περιεχόμενο και το βαθμό δυσκολίας τους, εξαιτίας του ότι προσπαθούν να εξυπηρετήσουν δυο διαφορετικούς σκοπούς αξιολόγησης.
Έτσι, το Υπουργείο, αφού εντόπισε αυτά τα προβλήματα, ανέθεσε σε ειδική επιτροπή τη μελέτη του όλου συστήματος και προχώρησε στην εισήγηση για διαχωρισμό των Παγκυπρίων Εξετάσεων σε Παγκύπριες Εξετάσεις Απόλυσης, που θα εξυπηρετούν το διαμορφωτικό σκοπό αξιολόγησης, και σε Παγκύπριες Εξετάσεις Πρόσβασης στα ΑΑΕΙ Κύπρου και Ελλάδας, που θα εξυπηρετούν το συγκριτικό σκοπό αξιολόγησης. Πρέπει να σας πω ότι, με ικανοποίηση διαπιστώσαμε ότι η πρόταση αυτή εξασφαλίζει ευρεία αποδοχή από τους εκπαιδευτικούς εταίρους καθώς και από τα περισσότερα κόμματα.
Όσον αφορά το σύστημα κατανομής στα δημόσια πανεπιστήμια, είμαστε έτοιμοι να το συζητήσουμε με όλους τους εταίρους. Υπάρχουν λεπτές γραμμές και ευαισθησίες γύρω από το θέμα αυτό, τις οποίες πρέπει να λάβουμε υπόψη. Η εφαρμογή ορίων σημαίνει και τον αποκλεισμό κάποιων νέων από τα δημόσια πανεπιστήμια. Σε καμία περίπτωση δεν θα θέλαμε να κατηγορηθούμε για αποκλεισμό μεγάλου αριθμού νέων από τα Δημόσια Πανεπιστήμια, και ότι τους ωθούμε με αυτόν τον τρόπο, είτε σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, είτε στο εξωτερικό. Από την άλλη πρέπει να διαφυλάξουμε την ποιότητα των δημοσίων πανεπιστημίων. Οπότε, κρίνεται προφανώς ορθότερο να επανεξετάσουμε με ιδιαίτερη προσοχή τον τρόπο κατανομής των θέσεων. Προσωπικά δεν εκφράζω αντίθεση στην επιβολή ελάχιστων ορίων, αλλά αυτό πρέπει να γίνει μετά από σοβαρή μελέτη, διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους και με μέτρο.
24: Ένα θέμα που απασχολεί πολλές οικογένειες με παιδιά και ειδικά σε τέτοιες εποχές με οικονομικές δυσκολίες είναι το γεγονός πως σχεδόν όλοι παρακολουθούν φροντιστηριακά μαθήματα κάτι που τους οδηγεί να δαπανούν περισσότερο χρόνο και χρήμα. Πώς σχολιάζετε το φαινόμενο της παραπαιδείας;
Δεν θα μπορούσε παρά να μας απασχολεί αυτό το θέμα. Θεωρώ ότι, από τη μια, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη διόρθωση των στρεβλώσεων που υπάρχουν στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε να πείσουμε την κοινωνία ότι στο δημόσιο σχολείο παρέχεται υψηλού επιπέδου εκπαίδευση. Γίνεται μια συνολική προσπάθεια σε πολλούς τομείς που παρουσίαζαν στρεβλώσεις και προβλήματα. Θεωρώ ότι μέσα στα επόμενα χρόνια τα αποτελέσματα αυτής της δουλειάς θα φανούν και ότι ο κόσμος θα εμπιστευθεί περισσότερο το δημόσιο σχολείο. Έτσι, ευελπιστούμε ότι θα δούμε και τη μείωση της παραπαιδείας.
Αφετέρου, πρέπει να πω ότι είναι στην κουλτούρα των Κυπρίων να προσφέρουν ό,τι καλύτερο στα παιδιά τους. Έχουν πολύ ψηλά στις προτεραιότητές τους το θέμα της εκπαίδευσης. Εξ ου τα πολύ υψηλά ποσοστά Κύπριων αποφοίτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που φοιτούν σε πανεπιστήμια. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι από τη στιγμή που υπάρχει ανταγωνισμός για την διεκδίκηση κάποιων θέσεων στα πανεπιστήμια, τα παιδιά και οι οικογένειές τους θεωρούν ότι θα πρέπει να ετοιμαστούν όσο γίνεται καλύτερα, ώστε να αυξήσουν τις πιθανότητες, στο πλαίσιο αυτού του ανταγωνισμού, να εξασφαλίσουν μια από τις διαθέσιμες θέσεις. Όσο υπάρχει ανταγωνισμός, είναι αδύνατον να εξαλειφθεί το φαινόμενο της παροχής στήριξης μέσα από τα φροντιστήρια. Είναι αυτός ακριβώς ο λόγος που βλέπουμε ότι, ακόμα και στα ιδιωτικά σχολεία, υπάρχει ένα ψηλό ποσοστό παιδιών που παρακολουθούν φροντιστηριακά μαθήματα. Δεν νομίζω ότι ένας γονέας, ο οποίος πληρώνει αρκετά λεφτά σε ένα ιδιωτικό σχολείο, να μην εμπιστεύεται το σχολείο που ο ίδιος επέλεξε για την εκπαίδευση του παιδιού του. Ωστόσο, αρκετοί τέτοιοι γονείς θεωρούν ότι πρέπει να παράσχουν στο παιδί τους επιπρόσθετη στήριξη, ώστε να ανταπεξέλθει στον έντονο ανταγωνισμό διεκδίκησης μιας θέσης σε κάποιο καλό πανεπιστήμιο.
24: Δεν είναι λίγοι οι φοιτητές που αποφάσισαν να διακόψουν τις σπουδές τους λόγω οικονομικών δυσκολιών, ιδίως στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Τι μπορεί να γίνει με αυτό το φαινόμενο;
Από τη στιγμή που υπάρχει έστω και ένας τέτοιος φοιτητής, αυτό πρέπει να μας προβληματίζει. Ακριβώς για τον λόγο αυτό διορθώσαμε τον τρόπο με τον οποίο παρέχεται η φοιτητική χορηγία. Ενισχύοντας τους φοιτητές μας που έχουν πραγματικά ανάγκη, εξορθολογήσαμε το νομικό πλαίσιο το οποίο διέπει τον θεσμό της χορηγίας. Επιπρόσθετα, κατόπιν πρωτοβουλίας της Πρώτης Κυρίας, της κας Άντρης Αναστασιάδη, δημιουργήθηκε ο Φορέας Κοινωνικής Στήριξης που έχει ως σκοπό την παροχή βοήθειας σε φοιτητές των οποίων οι οικογένειες δυσπραγούν, λόγω έκτακτων οικονομικών δυσχερειών που συνέβησαν κατά την εγγραφή των παιδιών σε Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Αυτός ο φορέας έχει ήδη βοηθήσει 355 παιδιά να μην διακόψουν τις σπουδές τους, παρέχοντας του στήριξη πέραν της οικονομικής ενίσχυσης που λαμβάνουν ήδη μέσω της φοιτητικής μέριμνας. Έτσι, με την αρωγή της πολιτείας, κάθε φοιτητής μπορεί να ανταπεξέλθει στις οικονομικές προκλήσεις και να αποφευχθεί η διακοπή των σπουδών του.
24: Η τελευταία εξέλιξη με το Brexit πιστεύετε ότι θα επηρεάσει τομείς που άπτονται του Υπουργείου του οποίου προΐσταστε; Αν ναι, πώς και σε ποιο βαθμό;
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, θα συνεχίσει να είναι σε επικοινωνία με το Υπουργείο Εξωτερικών και την Ύπατη Αρμοστεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Ηνωμένο Βασίλειο και να ενημερώνεται για το θέμα αυτό, το οποίο είναι φυσιολογικό να ανησυχεί μαθητές και γονείς. Ωστόσο, διαφαίνεται ότι αρκετά Πανεπιστήμια δεν θα αλλάξουν τα δίδακτρα για τους υφιστάμενους, και σε ορισμένες περιπτώσεις, νεοεισερχόμενους Ευρωπαίους φοιτητές. Αλλά, και σε ό,τι αφορά την παραχώρηση φοιτητικών δανείων και τη συμμετοχή φοιτητών σε Ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, όπως το Erasmus+, φαίνεται, σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις του αρμόδιου Βρετανού Υφυπουργού, ότι δε θα αλλάξει οτιδήποτε τα επόμενα δύο χρόνια. Εμείς, σε κάθε περίπτωση, θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, καθώς οποιεσδήποτε ρυθμίσεις που αφορούν στα ζητήματα που προαναφέραμε θα καθοριστούν και από τη σχέση που θα επιλέξει να έχει το Ηνωμένο Βασίλειο με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
24: Κλείνοντας θα θέλαμε να μας αναφέρετε τους στόχους του Υπουργείου Παιδείας για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά.
Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε, με όλη μας τη δύναμη, τις προσπάθειες για ολική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος. Έχουμε προωθήσει μια σειρά από μεταρρυθμίσεις, οι οποίες πέρασαν από τη φάση του σχεδιασμού στη φάση της λήψης απόφασης για την εφαρμογή τους ή και ήδη άρχισαν να εφαρμόζονται. Θέλουμε αυτές οι πολιτικές να εφαρμοστούν στην πράξη στο σύνολό τους, να δοκιμαστούν, να αξιολογηθούν και να διορθωθούν μέσα στην επόμενη περίοδο. Αναφέρομαι στο νέο σύστημα διορισμών, στην επαγγελματική μάθηση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, στη βελτίωση των αναλυτικών και των ωρολογίων προγραμμάτων, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Επιθυμούμε ακόμα, οπωσδήποτε αυτή τη χρονιά, να φτάσουμε σε επίπεδο λήψης απόφασης και για το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, ένα θέμα το οποίο χρονίζει.
Θέλουμε να προχωρήσει, επίσης, η εφαρμογή της στρατηγικής μας για την αναβάθμιση της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Κύπρο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ευελπιστούμε πως φέτος τα Μεταλυκειακά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης θα αξιολογηθούν από τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, και θα λειτουργούν πλέον ως σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Στόχος μας είναι, επίσης, να συνεχίσουμε την προσπάθεια για τη διεθνοποίηση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Κύπρου, καθιστώντας τη χώρα μας ένα περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένουμε πως θα γίνουν πολύ σημαντικά βήματα, τόσο σε επίπεδο σύναψης συμφωνιών με άλλες χώρες για συνεργασία, όσο και σε επίπεδο διασφάλισης της ποιότητας των εκπαιδευτικών μας ιδρυμάτων και των προγραμμάτων σπουδών τους από τον Φορέα, ο οποίος αποτελεί μια σημαντική καινοτομία που υλοποιήθηκε για να δώσει το στίγμα της ποιοτικής λειτουργίας της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Επίσης, θέλουμε να δούμε να μπαίνει σε εφαρμογή και να υλοποιείται η νέα μας πολιτική που ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων πρόσφατα για τη δυνατότητα προσφοράς προγραμμάτων σπουδών σε ξένες γλώσσες από τα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας.
