Η καθυστέρηση στην εξέταση των αιτήσεων κρατουμένων στο επίκεντρο συζήτησης στη Βουλή
ΤΟΥ ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
«Είμαστε σε αγώνα δρόμου πιστέψτε με», είπε η νέα Πρόεδρος του Συμβουλίου Αποφυλάκισης Κρατουμένων Επ’ Αδεία πρώην Δικαστής Λεμονιά Καουτζάνη περιγράφοντας στις βουλευτίνες της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων την προσπάθεια που καταβάλλουν τα μέλη του νέου Συμβουλίου (που διορίστηκαν από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη μόλις στις 4 Σεπτεμβρίου 2019) να μειώσουν τη μεγάλη χρονική καθυστέρηση που παρατηρείται μέσα στα 11 χρόνια που λειτουργεί ο θεσμός του Συμβουλίου, στην εξέταση των αιτήσεων κρατουμένων στις Κεντρικές Φυλακές για αποφυλάκιση επ’ αδεία και για συνέχιση της έκτισης του εναπομείναντος μέρους της ποινής τους εκτός των Φυλακών. Η κυρία Καουτζιάνη μιλούσε τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2019 στη συνεδρία της Επιτροπής με θέμα την ενημέρωση για τις εργασίες του Συμβουλίου Αποφυλάκισης και για τη λειτουργία των Φυλακών, που επικεντρώθηκε ακριβώς στην αδυναμία του Συμβουλίου να διεκπεραιώνει άμεσα και έγκαιρα τις αιτήσεις αποφυλάκισης – εν πολλοίς λόγω του συγκεκριμένου θεσμικού του πλαισίου και άλλων εργασιακών υποχρεώσεων των μελών του που δεν τους επιτρέπουν να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην εξέταση των αιτήσεων. Επίσης λόγω της «τεράστιας καθυστέρησης στην ετοιμασία εκθέσεων εκ μέρους των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας και των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας», όπως το διατύπωσε η βουλευτίνα του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά (με την οποία συμφώνησαν οι υπόλοιπες βουλευτίνες που συμμετείχαν στη συζήτηση Μαριέλλα Αριστείδου και Αννίτα Δημητρίου του ΔΗΣΥ και Ελένη Μαύρου του ΑΚΕΛ) τονίζοντας περαιτέρω ότι «δεν φαίνεται να υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της κατάστασης, αφού το Συμβούλιο συνεχίζει να εξετάζει λιγότερες αιτήσεις από όσες δέχεται». Πάντως από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας ο Ευτύχιος Χατζηχριστοδούλου διαβεβαίωσε ότι «έχει σημαντικά μειωθεί ο χρόνος διεκπεραίωσης των εκθέσεων των αιτήσεων», από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας στο Τμήμα Φυλακών ο Κυριάκος Πλατρίτης υποσχέθηκε ότι «οι διαδικασίες επίσπευσης των αξιολογήσεων των αιτήσεων αποφυλάκισης που μας αφορούν θα βελτιωθούν», ενώ η εκπρόσωπος της Αστυνομίας Ανώτερη Υπαστυνόμος Καίτη Σοφοκλέους τόνισε ότι «η Αστυνομία δεν καθυστερεί να καταθέτει τις εκθέσεις της στο Συμβούλιο Αποφυλάκισης».
Σημειώνουμε ότι δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν κρατούμενοι που έχουν καταδικαστεί πέραν των δύο χρόνων φυλάκισης και έχουν εκτίσει το ήμισυ της ποινής. Δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν επίσης ισοβίτες που έχουν μία καταδίκη σε ισόβια όταν συμπληρώσουν 12 χρόνια και ισοβίτες που έχουν πέραν του ενός ισοβίων, όταν εκτίσουν 25 χρόνια φυλάκισης.
Οι καθυστερήσεις και μια ριζοσπαστική εισήγηση
«Ο στόχος μας είναι να μειώσουμε τις καθυστερήσεις στην εξέταση αιτήσεων όσο μπορούμε, αλλά θέλουμε βοήθεια και κατανόηση και θέλουμε συνεργασία με όλους όσους εμπλέκονται στο θέμα» ανέφερε η Λεμονιά Καουτζιάνη απαντώντας σε απανωτές ερωτήσεις των βουλευτίνων και απευθυνόμενη κυρίως στην παριστάμενη Πρόεδρο του Συνδέσμου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Φυλακισμένων και των Αποφυλακισθέντων Άννα Αντωνίου η οποία εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τη δυνατότητα του Συμβουλίου να ενεργεί με ταχύτερους ρυθμούς, λέγοντας απερίφραστα ότι «ξέρουμε από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του ότι το Συμβούλιο δεν θα προχωρήσει γιατί οι ώρες που δουλεύουν τα μέλη του, είναι πάρα πολύ λίγες – δεν μπορεί να αποφυλακίσει ανθρώπους με τόσο λίγες ώρες». Η κυρία Καουτζιάνη απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτίνων για άλλες ασχολίες των μελών του Συμβουλίου, είπε ότι «βεβαίως όλοι εργαζόμαστε» και πληροφόρησε την Επιτροπή ότι η ίδια εργάζεται ως Νομική Σύμβουλος σε Δικηγορικό Γραφείο και επίσης διδάσκει σε Πανεπιστήμιο και είναι μέλος του Νομικού Συμβουλίου, ενώ ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Γιώργος Μηχανικός είναι δικηγόρος, η Ψυχίατρος Αγάθη Βαλανίδου εργάζεται στο Τμήμα Φυλακών, η Ψυχολόγος Τίνα Παύλου είναι Διευθύντρια της κλειστής μονάδας απεξάρτησης Αγίας Σκέπης και η Μάρω Αντωνίου είναι Κοινωνική Λειτουργός. Σημείωσε ότι «λόγω των υποχρεώσεων όλων των μελών του Συμβουλίου κάνουμε τακτές συνεδρίες για εξέταση αιτήσεων κρατουμένων μια φορά τη βδομάδα και βλέπουμε τρεις κρατούμενους κάθε φορά. Ο κάθε κρατούμενος – συνέχισε – δικαιούται να έχει δικηγόρο και μάρτυρες που υποστηρίζουν το αίτημα του για αποφυλάκιση και η διαδικασία παίρνει χρόνο, ανάλογα με το αν κάποιος θα έχει μάρτυρες κλπ». Πρόσθεσε ότι «δεν μπορεί να κάνει συνοπτική διαδικασία», όπως ζήτησε ο Σύνδεσμος, αλλά σε κάθε περίπτωση τόνισε ότι «λόγω του φόρτου εργασίας που υπάρχει, το Συμβούλιο Αποφυλάκισης θα έπρεπε ίσως να είναι μόνιμο». Επεσήμανε επίσης ότι η Γραμματεία του Συμβουλίου χρειάζεται ενίσχυση σε προσωπικό και ότι ένα άτομο μόνο στη Γραμματεία, δεν είναι αρκετό. Μαζί της συμφώνησε και ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Γιώργος Μηχανικός λέγοντας ότι «με μια κοπέλα ως Γραμματειακό προσωπικό του Γραφείου του Συμβουλίου είναι αδύνατο να διεκπεραιωθεί ο όγκος της εργασίας μας» και προχωρώντας σε μια αξιοσημείωτη εισήγηση για τις καθυστερήσεις εξέτασης των αιτήσεων αποφυλάκισης: «Πρέπει», είπε, «να αποφασισθεί μια ριζοσπαστική μέθοδος – π. χ. τα μέλη του Συμβουλίου να κανονίσουν τις δουλειές τους και να καθίσουν να εξετάζουν αιτήσεις αποφυλάκισης για μια βδομάδα κάθε μέρα, πρωί και απόγευμα».
Το μοιραίο «όχι» που ακούν οι αλλοδαποί…
Σύμφωνα με την Πρόεδρο του Συμβουλίου Αποφυλάκισης, το Συμβούλιο εξέτασε από τον Σεπτέμβρη 2019 που ανέλαβε καθήκοντα, 20 αιτήσεις, ότι εκκρεμούν άλλες 140 και ότι «κάποιοι αποφυλακίσθηκαν και κάποιοι απορρίφθηκαν, πάντα με βάση τον Νόμο. Από τους κρατούμενους που είχαμε ενώπιον μας – συνέχισε – το ένα τρίτο ήταν αλλοδαποί. Όπως είναι σήμερα η νομοθεσία και τα κριτήρια που πρέπει να λάβουμε υπόψη, δεν μπορούν ν’ αποφυλακισθούν εκείνοι που δεν διαμένουν στην Κύπρο ή δεν έχουν δυνατότητα εργασίας και είναι λοιπόν μοιραίο ότι δεν θα εγκριθούν για αποφυλάκιση. Ένα από τα κριτήρια για παραχώρηση άδειας – πρόσθεσε – είναι ο κίνδυνος υποτροπής. Ένας άνθρωπος που δεν έχει τόπο διαμονής ή εργασία, μπορεί να υποτροπιάσει πάρα πολύ εύκολα και να κάνει και άλλα αδικήματα. Ναι ο άνθρωπος αυτός έχει δικαιώματα, αλλά και η κοινωνία έχει δικαιώματα – να προστατεύεται από εμάς, τουλάχιστον». Συγκεκριμένα στοιχεία αποφυλακίσεων έδωσε στη διάρκεια της συνεδρίας η Διευθύντρια του Τμήματος Φυλακών Άννα Αριστοτέλους λέγοντας ότι από το Συμβούλιο Αποφυλάκισης εγκρίθηκαν για αποφυλάκιση επ’ αδεία το 2017 29 (23 Κύπριοι και 6 αλλοδαποί), το 2018 18 (15 Κύπριοι και 3 αλλοδαποί) και το 2019 22 (18 Κύπριοι και 4 αλλοδαποί).
«Δώσαμε τη ψυχή μας για τον εκσυγχρονισμό»
«Επιτελείται ένα τεράστιο έργο στις Φυλακές, δουλεύουμε μέχρι τα μεσάνυχτα και τα τελευταία 5 χρόνια δώσαμε τη ψυχή μας για να εκσυγχρονιστεί αυτός ο οργανισμός», τόνισε στη συνεδρία τη Διευθύντρια του Τμήματος Φυλακών Άννα Αριστοτέλους που επεσήμανε εντούτοις ότι αρνητικό στοιχείο σε αυτή την προσπάθεια είναι ο υπερπληθυσμός στο σωφρονιστικό ίδρυμα. Είπε σχετικά τα εξής: «Έχουμε σήμερα 762 κρατούμενους και το πρόβλημα εντοπίζεται στους άντρες κατάδικους και υπόδικους της Κλειστής Φυλακής. Η πραγματική χωρητικότητα των Πτερύγων των καταδίκων είναι 334 με χωρητικότητα ανάγκης 489 και ο αριθμός των καταδίκων σήμερα είναι 512. Η πραγματική χωρητικότητα στις δύο Πτέρυγες για άντρες υπόδικους είναι 57, η χωρητικότητα ανάγκης 114 και ο αριθμός των υποδίκων σήμερα είναι 190. Αντιλαμβάνεστε το σοβαρό αυτό πρόβλημα που επηρεάζει 178 κατάδικους. Στην αύξηση του πληθυσμού των Φυλακών συμβάλλουν οι υπόδικοι και κατάδικοι αλλοδαποί για παράνομη είσοδο και παραμονή στη Δημοκρατία και ίσως θα έπρεπε να εφαρμοστεί και στην Κύπρο για μικρά αδικήματα ο θεσμός των εναλλακτικών μέτρων αντί της φυλάκισης, όπως συμβαίνει σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες».
*Σημειώνουμε ότι στη συνεδρία συζητήθηκε επίσης ως δεύτερο θέμα η ανάγκη λήψης μέτρων κοινωνικής επανένταξης των φυλακισμένων, έπειτα από πρόταση των βουλευτίνων του ΑΚΕΛ Σκεύης Κουκουμά, Ευανθίας Σάββα και Ειρήνης Χαραλαμπίδου.
Ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Αποφυλάκισης Γιώργος Μηχανικός και δίπλα του η Διευθύντρια Φυλακών Άννα Αριστοτέλους και η Σύμβουλος για τις Φυλακές από το Υπουργείο Δικαιοσύνης Αθηνά Δημητρίου στη διάρκεια της συζήτησης της περασμένης Δευτέρας.
Φώτο: Η Λεμονιά Καουτζιάνη – αριστερά – και η Άννα Αντωνίου στη Βουλή τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2019. Καλή αρχή με χαμόγελο παρά τις δυσκολίες…
