{loadposition ba_textlink}
Ο ρόλος της ζάχαρης στη διατροφή μας και ο διαβήτης
Η ζάχαρη είναι ένας βασικότατος διατροφικός παράγοντας και αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα στην εξέλιξη και επιβίωση του ανθρώπου από την παλαιολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Η γλυκόζη (το παράγωγο της ζάχαρης στον οργανισμό) χρειάζεται για τη σωστή λειτουργίας όλων των κυττάρων του σώματος, αφού είναι η βασική πηγή ενέργειας τους. Κάποια δε όργανα (για παράδειγμα ο εγκέφαλος) βασίζονται αποκλειστικά στη γλυκόζη ως πηγή ενέργειας τους. Η ζάχαρη φυσικά δεν είναι η μόνη πηγή γλυκόζης στο αίμα, αφού άλλοι υδατάνθρακες (π.χ. το άμυλο που περιέχεται σε δημητριακά προϊόντα, όπως σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, σίκαλη, βρώμη, ρύζι, κ.α.) μεταβολίζονται σε γλυκόζη στον οργανισμό.
Τα άτομα με διαβήτη, είτε δεν μπορούν να παράγουν ινσουλίνη, είτε το σώμα δε μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγεται , με αποτέλεσμα το μη επαρκή μεταβολισμό της γλυκόζης και τα ψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία). Στον διαβήτη τύπου 1, η παθογένεια είναι ξεκάθαρα η ανικανότητα του παγκρέατος να παράγει ινσουλίνη. Στον διαβήτη τύπου 2, συνήθως η παθογένεια είναι ο συνδυασμός και των δύο (δηλαδή με επαρκής παραγωγή ινσουλίνης και/ή μη επαρκής χρησιμοποίηση της ινσουλίνης από τους ιστούς – αντίσταση στην ινσουλίνη).
Μπορεί η ψήλη κατανάλωση ζάχαρης να οδηγήσει σε διαβήτη ;
Όταν η πρόσληψη ενέργειας (μέσω της τροφής) είναι μεγαλύτερη της ενέργειας που χρησιμοποιούμε («καίμε») τότε αυτή η ενέργεια αποθηκεύεται κυρίως ως σωματικό λίπος. Αυτό ονομάζεται θετικό ενεργειακό ισοζύγιο και είναι η βασική αιτία της παχυσαρκίας. Η ψηλή κατανάλωση ζάχαρης λοιπόν δεν οδηγεί, απαραίτητα, αυτόματα σε διαβήτη, αλλά μπορεί να αυξήσει την πρόσληψη θερμίδων (ενέργειας), το οποίο σε συνδυασμό με έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορεί μας οδηγήσει στην παχυσαρκία, η οποία με τη σειρά της είναι ο βασικός παράγοντας κινδύνου για διαβήτη τύπου 2. Αυτό φυσικά δεν αφορά μόνο τη ζάχαρη αλλά την πλειοψηφία των τροφών. Εξ άλλου, η ζάχαρη, η οποία ανήκει στην διατροφική οικογένεια των υδατανθράκων, δεν είναι στην κορυφή των τροφίμων με την ψηλότερη θερμιδική περιεκτικότητα.
Για παράδειγμα, η θερμιδική περιεκτικότητα των μακροθρεπτικών συστατικών είναι η εξής:
• Υδατάνθρακες (συμπεριλαμβανομένης και της ζάχαρης): 4 θερμίδες (Kcal) ανά γραμμάριο.
• Πρωτεΐνες: 4 θερμίδες (Kcal) ανά γραμμάριο.
• Λίπη: 9 θερμίδες (Kcal) ανά γραμμάριο.
Άρα ένα τρόφιμο ή φαγητό με ψηλή περιεκτικότητα σε λίπος (π.χ. βούτυρο) συνεισφέρει πολύ περισσότερες θερμίδες παρά μια πηγή υδατανθράκων, όπως η ζάχαρη.
Μπορούν τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 να απολαμβάνουν την γλυκιά γεύση και πώς;
Η απάντηση είναι φυσικά ναι!
Οι διαβητικοί μπορούν να καταναλώνουν πολύ μικρές ποσότητες ζάχαρης , αν και γενικά θα πρέπει να προτιμούν τις τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες ολικής αλέσεως, οι οποίοι απορροφούνται με πολύ πιο αργό ρυθμό και έτσι δεν επιβαρύνουν τον οργανισμό του διαβητικού ατόμου με απότομα ψηλά επίπεδα γλυκόζης.
Υπάρχει όμως και μία εναλλακτική λύση, η οποία με την κατάλληλη καθοδήγηση και τη σωστή επιλογή προϊόντων, μπορεί να προσφέρει και στους διαβητικούς τη γλυκιά γεύση που όλοι έχουμε ανάγκη. Η βιομηχανία τροφίμων μας έχει δώσει ένα σημαντικό υποκατάστατο της ζάχαρης, τις λεγόμενες ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες, οι οποίες χρησιμοποιούνται σε πολύ μικρές ποσότητες και έχουν γλυκύτητα πολλές φορές μεγαλύτερη από τη ζάχαρη. Οι γλυκαντικές ύλες λοιπόν όταν προστεθούν σε ένα τρόφιμο, προσφέρουν την γλυκιά γεύση χωρίς να αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Όπως είπαμε και πιο πάνω, τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να προσέχουν τα άλλα θρεπτικά συστατικά στα προϊόντα με ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες, αφού κάποια από αυτά έχουν ψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά.
Τι πρέπει να θυμάστε;
Το «δίδυμο» σωστή διατροφή-άσκηση αποτελεί, βάσει όλων των σχετικών ερευνών, το πλέον πολύτιμο όπλο των ατόμων με διαβήτη σε αυτή τη μάχη. Συμπερασματικά, μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή και πάντα σε συνδυασμό με σωματική δραστηριότητα και αποφυγή της παχυσαρκίας, θα περιορίσει στο μέγιστο τις διάφορες επιπλοκές που σχετίζονται με τον διαβήτη. Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να αποφεύγουν τη ψηλή κατανάλωση ζάχαρης και θα πρέπει πάντα να συμβουλεύονται τον γιατρό και τον κλινικό διαιτολόγο τους.
Κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, η οποία επικεντρώνεται σε σημαντικά προβλήματα της δημόσιας υγείας που απασχολούν όλο τον κόσμο. Η 7η Απριλίου είναι η ημερομηνία «γέννησης» το 1948 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενός εξειδικευμένου οργάνου του ΟΗΕ για θέματα Υγείας. Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Υγείας (2016) είναι αφιερωμένη στον Διαβήτη.
