Το Σύνταγμα συντάχθηκε και “ανέβηκε” στο διαδίκτυο, για να μπορούν οι συντάκτες του να δέχονται σχόλια και να προχωρούν σε τροποποιήσεις. Το συγκεκριμένο κείμενο θα παρουσιαστεί στις επόμενες εκλογές.
Για να γραφτεί το νέο σύνταγμα, ο λαός της Ισλανδίας εξέλεξε 25 άτομα μεταξύ 522 ενήλικων, οι οποίοι δεν ανήκαν σε κανένα από τα πολιτικά κόμματα. Οι αντιπρόσωποι αυτοί έπρεπε να είχαν προταθεί τουλάχιστον από 30 άτομα. Το έγγραφο γράφτηκε μέσα από το διαδίκτυο. Οι πολίτες μπορούσαν να κάνουν προτάσεις και σχόλια, βλέποντας με τα ίδια τους τα μάτια την διαμόρφωση του συντάγματος.
Οι συζητήσεις για το νέο σύνταγμα ξεκίνησαν στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, με τις τρεις μεγαλύτερες τράπεζες να καταρρέουν και την κυβέρνηση του Γκέιρ Χάαρντε να αποφασίζει την κοινωνικοποίηση των ιδιωτικών χρεών και την είσοδο της Ισλανδίας στο ΔΝΤ.
Μετά τις μεγάλες κινητοποιήσεις και τις γενικευμένες συγκρούσεις έξω από το κοινοβούλιο, στις οποίες τα ισλανδικά ΜΑΤ έριξαν δακρυγόνα για πρώτη φορά μετά από 60 χρόνια, ο Ισλανδός πρόεδρος άσκησε βέτο και στο δημοψήφισμα που ακολούθησε οι Ισλανδοί με 93% είπαν “όχι” στην πληρωμή του χρέους.
Η αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας
Όπως αναφέρει η εφημερίδα “Η Εποχή”, κάπως έτσι ξεκίνησαν οι διαδικασίες για το νέο σύνταγμα, που χαρακτηρίστηκαν από μια μοναδική ανοιχτή αντίληψη, αφού όλοι οι πολίτες είχαν τη δυνατότητα να προτείνουν τις ιδέες τους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (Twitter, Facebook, Flickr). Χαρακτηριστικό είναι ότι το 25μελές συνταγματικό συμβούλιο που εξέλεξε η λαϊκή εθνοσυνέλευση, και αφού προηγήθηκαν εκατοντάδες τοπικές συνελεύσεις, όταν σύντασσε καθένα από τα συνολικά 114 άρθρα, δημοσίευε στο διαδίκτυο το προσχέδιο για να γίνονται σχόλια, επισημάνσεις, κ.λπ.
Το νέο σύνταγμα, αν επικυρωθεί στη ψηφοφορία που θα γίνει στη Βουλή, θα είναι το πρώτο στην ιστορία που συντάσσεται μέσω των κοινωνικών δικτύων και με τη μέγιστη δυνατή διαφάνεια. Ο συνολικός αριθμός των συμμετεχόντων είναι 83.531 σε μια χώρα με 320.000 κατοίκους!
Το χρονικό της Ισλανδικής κρίσης
Το 2008,η χώρα πτώχευσε. Το χρέος της το 2007, ένα χρόνο πριν χρεοκοπήσει, ήταν 900% του ΑΕΠ. Η οικονομική κρίση του 2008 ήταν αναπόφευκτη. Αποτέλεσμα, οι τρεις τράπεζες της να πτωχεύσουν και το νόμισμά της να χάσει το 85% της αξίας του έναντι του ευρώ.
Την ίδια ώρα, το τοπικό χρηματιστήριο κατέρρεε με πτώση 90%, η ανεργία αυξανόταν εννιά φορές επάνω, ο πληθωρισμός ξεπερνούσε το 18% και οι μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας κατέρρεαν με την κυβέρνηση να προχωρά στην εθνικοποίηση τους.
Στα τέλη του δευτέρου τριμήνου του 2008 το εξωτερικό χρέος της Ισλανδίας ανέρχονταν σε 9,553 τρισ. κορώνες (50 δισ. ευρώ), με περισσότερο από το 80% να αφορά τον τραπεζικό τομέα. Το εξωτερικό χρέος ήταν εννέα φορές μεγαλύτερο από το ισλανδικό ΑΕΠ το οποίο ανερχόταν το 2007 σε 1,293 τρισ. κορώνες (8,5 δισ. ευρώ). Το ενεργητικό των τριών ισλανδικών τραπεζών που πέρασαν στο δημόσιο ανέρχονταν σε 14,437 τρισ. κορώνες στα τέλη του δευτέρου τριμήνου του 2008.
Η αξία του εθνικού νομίσματος καταρρακώθηκε και οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα ανεστάλησαν για αρκετές εβδομάδες. Το ισλανδικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 5,5% τους έξι πρώτους μήνες του 2010.
Εκτός Ισλανδίας περισσότεροι από μισό εκατομμύριο καταθέτες, αριθμός σχεδόν διπλάσιος των 320.000 κατοίκων της χώρας, είδαν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς να παγώνουν, καθώς η ισλανδική κυβέρνηση υπό το βάρος πρωτοφανών για τη χώρα διαδηλώσεων αρνούνταν να πληρώσει τους ξένους πιστωτές, στους οποίους θα έπρεπε να καταβάλλει το μισό από τα συναλλαγματικά της αποθέματα, το 7,5% του ΑΕΠ.
Η αιτία της κρίσης
Βασική αιτία της κρίσης ήταν η απορρύθμιση του τραπεζικού τομέα από το 2001 και μετά. Με την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008 και το πάγωμα της διατραπεζικής αγοράς, οι τρεις βασικές ισλανδικές τράπεζες δεν μπορούσαν πια να χρηματοδοτήσουν το υψηλό εξωτερικό τους χρέος το οποίο υπερέβαινε τα 50 δισ. ευρώ, αναλογούσε δηλαδή σχεδόν 160.000 ευρώ ανά Ισλανδό.
Οι ισλανδικές τράπεζες δανείζονταν για να μετατρέψουν μία χώρα που ζούσε παραδοσιακά κυρίως από την αλιεία, τη βιομηχανία αλουμινίου και τον τουρισμό, σε “real estate”. Τα ισλανδικά νοικοκυριά υπερχρεώθηκαν, με το χρέος τους να φθάνει στο 213% του διαθέσιμου εισοδήματος.
Για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός τα επιτόκια είχαν φθάσει τον Σεπτέμβριο του 2008 στο 14%, προσελκύοντας κερδοσκοπικά κεφάλαια που δανείζονταν με τα μηδενικά σχεδόν επιτόκια της FED (και της τράπεζας της Ιαπωνίας), όχι για να τα ρίξουν στην αμερικανική οικονομία αλλά στις τράπεζες της Ισλανδίας, που έδιναν υπερβολικά ελκυστικό επιτόκιο. Βρετανοί και Ολλανδοί καταθέτες ανακάλυπταν και αυτοί τα υψηλά ισλανδικά επιτόκια και έστελναν μέσω ηλεκτρονικών τραπεζών τα λεφτά τους.
Το δημοψήφισμα του 2010
Σε δημοψήφισμα με ποσοστό 93% υπέρ και λιγότερο από 2% κατά, οι Ισλανδοί πολίτες αποφάσισαν να απορρίψουν νομοσχέδιο της κυβέρνησης (icesave) για την αποπληρωμή των ξένων πιστωτών. Αρνήθηκαν δηλαδή να πληρώσουν το χρέος.
Το ΔΝΤ πάγωσε τους δανεισμούς αμέσως
Με την υποστήριξη των οργισμένων πολιτών η κυβέρνηση ξεκίνησε έρευνες για αστικές και ποινικές ευθύνες κατά των υπευθύνων για την οικονομική κρίση. Η Ιντερπόλ εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης για τον πρώην πρόεδρο της τράπεζας Kaupthing Σιγκιζμούντ Έϊναρδσον. Αλλά και πολλοί τραπεζίτες, εγκατέλειψαν εσπευσμένα την χώρα.
Η ισλανδική οικονομία το 2012
Λίγα μόλις χρόνια μετά, η ανάπτυξη της ισλανδικής οικονομίας ανέρχεται φέτος στο 2,5% και είναι κατά πολύ καλύτερη από αυτήν των περισσότερων αναπτυγμένων οικονομιών. Η ανεργία έχει μειωθεί στο μισό.
Εν τω μεταξύ, ο οίκος αξιολόγησης Fitch προχώρησε σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ισλανδίας. Η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας αναβαθμίστηκε κατά μία βαθμίδα μπαίνοντας στην κατηγορία ΒΒΒ-.
Όπως υποστηρίζει ο Fitch η Ισλανδία πλέον βρίσκεται στην κατηγορία “επενδύσεις” γεγονός που την κατατάσσει σε “αξιόπιστο δανειολήπτη”.
Για περισσότερες Διεθνείς ειδήσεις από την διαβάστε στο news247.gr επίσημος συνεργάτης της ιστοσελίδας μας.
