Τα απόβλητα μάς πνίγουν στις ασθένειες και τις παραβάσεις

Tης Αλεξίας Καφετζή

Η διαχείριση των αποβλήτων στην Κύπρο αποτελεί μια ανοιχτή πληγή, τόσο σε υγειονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εναρμόνισης με τις σχετικές οδηγίες και νομοθεσίες, ενώ αρκετές πε­ριοχές υποφέρουν εδώ και πολλά χρό­νια από την έντονη δυσοσμία εξαιτίας της έλλειψης σχεδιασμού. Σε αυτό προ­στίθεται και το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο Πετώ», μια μέθοδος σαφώς πιο δί­καιη, η οποία ωστόσο είναι δίκαιη μόνο όταν εφαρμοστεί σωστά και με όλες τις σχετικές πρόνοιες.

Σύμφωνα με τον διάλογο, παρόμοια συστήματα (Πληρώνω όσο Πετώ) εφαρμόζονται με επιτυχία εδώ και πολλά χρόνια στην Ευρώπη και στην αμερικανική ήπειρο, διότι είναι πιο δί­καια, εφόσον βέβαια οι πολίτες πληρώ­νουν μόνο για όσα πετούν και ανταμεί­βονται όταν ανακυκλώνουν και κάνουν κομποστοποίηση.

Σύμφωνα με τα στοιχεία -βάσει των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων- ο στόχος ανα­κύκλωσης και ανάκτησης που έπρεπε να πετύχουμε μέχρι το 2020 για τα οικι­ακά απόβλητα ήταν 50% και για τα από­βλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων το 70%. Επιπλέον, είχαμε υποχρέωση τον περασμένο Δεκέμβριο να ξεκινήσουμε χωριστή συλλογή των οργανικών απο­βλήτων (αποφάγια κουζίνας, κατάλοιπα φρούτων και λαχανικών χόρτα κ.λπ.). Οι νέοι στόχοι για την ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων μέχρι το 2025 είναι να ανακυκλώνεται τουλάχιστον το 55% των αστικών αποβλήτων κατά βάρος. Το 2030 ο στόχος αυτός είναι να φτάσει το 60% και μέχρι το 2035 στο 65%.

Από τους άπιαστους στόχους, στο μικροσκόπιο της OLAF

Στην επικοινωνία που είχαμε με τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτρο­πής Περιβάλλοντος και βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πο­λιτών, Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, τόνι­σε πως αυτή τη στιγμή υπάρχουν διά­φορα ανεπίλυτα ζητήματα που αφορούν τα απόβλητα.

Ιδιαίτερα ζητήματα, εξήγησε, αντιμε­τωπίζουν τα χωριά στην Κύπρο, καθώς είτε ζει κόσμος μέσα στα σπίτια είτε όχι, χρεώνονται σκουπίδια. Άρα, εξηγεί ο κ. Θεοπέμπτου, οι κοινοτικές Αρχές παίρνουν από όλα τα σπίτια 180 ευρώ. «Αν αύριο τεθεί σε ισχύ το πρόγραμμα “Πληρώνω όσο Πετώ”, τα σπίτια που δεν πετούν κάτι δεν θα συνεισφέρουν· έτσι βάλαμε μια πρόνοια στη νομοθεσία που θα δίνει το δικαίωμα στις Αρχές να βά­ζουν ένα πάγιο ποσό. Αυτό το πάγιο έχει ως στόχο να δίνει τη δυνατότητα στους δήμους και τις κοινότητες να καθαρί­ζουν τα οικόπεδα, τους δρόμους κ.ά.», είπε ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος.

Σε ό,τι αφορά τους στόχους για τα απόβλητα, υπέδειξε πως στις 31 Δεκεμ­βρίου 2023 θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει η χωριστή συλλογή οργανικών αποβλή­των· δηλαδή να έρχονται στα σπίτια μας να περισυλλέγουν τα σκουπίδια (απο­φάγια κουζίνας, κατάλοιπα φρούτων και λαχανικών, χόρτα κ.λπ.). Αυτό, όπως γίνεται αντιληπτό, δεν έγινε ποτέ.

Ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου υπο­γράμμισε ότι περνούν οι ημερομηνί­ες και τα deadlines και δεν κάνουμε τίποτα ως κράτος. Όταν θα έρθει η στιγμή που θα μας εξετάσει η Ευρω­παϊκή Ένωση, είπε, είναι βέβαιο ότι θα έχουμε πρόβλημα. «Το μεγαλύτε­ρο πρόβλημα είναι πως όλα αυτά που δεν τυγχάνουν σωστής διαχείρισης, τα πετάμε… κάτι που απαγορεύεται από την πρώτη μέρα που μπήκαμε στην ΕΕ. Τότε, ζητήσαμε μια περίοδο χάρι­τος και μας δόθηκε παράταση μέχρι το 2012, ωστόσο από το 2102 πέρασαν άλλα 12 χρόνια και βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο», σημείωσε.

«Αν πάει κανείς στην Κόσιη και στο Πεντάκωμο, θα δει ότι πρόκειται για δύο σκυβαλότοπους. Ειδικότερα, στην Κό­σιη χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών θάβονται χωρίς να περάσουν από την παραμικρή επεξεργασία. Για το Πεντάκωμο δε, βρι­σκόμαστε στο μικροσκόπιο της OLAF (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης), της Υπηρεσίας που εξετά­ζει οικονομικά εγκλήματα τα οποία σχε­τίζονται με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση», τόνισε ο βουλευτής του Κινήματος Οικο­λόγων.

Κόσιη και Πεντάκωμο, δύο «αχαρτογράφητοι» σκυβαλότοποι

Ο κοινοτάρχης της Καλαβασού και πρόεδρος της Συντονιστικής των εννέα κοινοτήτων της περιοχής Βασιλικού, Λευτέρης Φωκά, είπε στη «Χ» πως την τελευταία φορά που είχαν επισκεφτεί την περιοχή του Πεντακώμου, υπήρ­χαν υγρά απόβλητα τα οποία έφευγαν εκτός του εργοστασίου και κατέληγαν σε μία χαράδρα, ενώ, όπως τόνισε, υπήρχε έντονη δυσοσμία και μεγάλη ακατα­στασία από ανακυκλώσιμα υλικά, όπως κρεβάτια κ.λπ. Αυτά, είπε ο κ. Φωκά, θα έπρεπε να ανακυκλώνονται, ωστόσο δεν ανακυκλώθηκαν διότι «δήθεν είχαν χα­λάσει τα μηχανήματα».

«Είναι γι’ αυτό που αποφασίσαμε να κλείσουμε το εργοστάσιο, κάτι που έφε­ρε συνάντηση με τον ΠτΔ, όπου αποφα­σίστηκε η αλλαγή του διαχειριστή και δώσαμε πίστωση χρόνου μέχρι το καλο­καίρι του 2024, έτσι ώστε να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις για να λειτουρ­γήσει σωστά το εργοστάσιο. Ακόμη το πρόβλημα υφίσταται, δυστυχώς», είπε ο Λευτέρης Φωκά.

Στην Κόσιη θάβονται 191.000 τόνοι απόβλητα από τις 280.000!

Για το ζήτημα της Κόσιης συνομιλή­σαμε με τον κοινοτάρχη του Ψευδά και μέλος του Συμβουλίου του ΧΥΤΥ, Φρίξο Μιχαήλ, ο οποίος υπέδειξε πως το με­γαλύτερο πρόβλημα είναι τα σκουπίδια που πάνε στο ΧΥΤΥ Κόσιης από τη Λευ­κωσία, κάτι που, όπως υπογραμμίζει, άλλαξε όλα τα δεδομένα, αφού θάβονται ή καίγονται πάρα πολλά απόβλητα αντί να γίνεται υγειονομική ταφή.

«Συνολικά, στην Κόσιη φτάνουν πε­ρίπου 280.000 τόνοι αποβλήτων το χρόνο. Από αυτά, οι 191.000 θάβονται, κάτι που αντιτίθεται στις οδηγίες, ενώ έχει και υγειονομικό αντίκτυπο», είπε ο κ. Μιχαήλ, και πρόσθεσε πως περί τα τέλη Ιανουαρίου έγινε συνάντηση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, παρου­σία της υπουργού Μαρίας Παναγιώ­του και του διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος. «Προειδοποιήσαμε ότι θα κλείσουμε το εργοστάσιο ΧΥΤΥ… και δυστυχώς όχι μόνο δεν έγινε κάτι, αλλά περιμένουμε ακόμα από τότε μια απάντηση. Υπάρχει μεγάλος υγειονομι­κός κίνδυνος, ενώ πρέπει να ξέρετε ότι η κοινότητα της Αραδίππου διαμαρτύ­ρεται για την έντονη δυσοσμία», υπο­γράμμισε ο κ. Μιχαήλ, ζητώντας την άμεση αναβάθμιση της μονάδας ΧΥΤΥ.

Από πλευράς του Υπουργείου Γεωργί­ας, ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλ­λοντος, Κώστας Χατζηπαναγιώτου, κληθείς να σχολιάσει τις αναφορές αλλά και τις καταγγελίες που αφορούν τις μο­νάδες ΧΥΤΥ, ανέφερε αρχικά ότι για να εκσυγχρονιστούν οι εν λόγω μονάδες χρειάζεται να περάσουν δύο χρόνια, ενώ σε ό,τι αφορά το Πεντάκωμο σημείωσε ότι το Τμήμα Υδάτων έχει αναλάβει το ζήτημα και «προσπαθεί να φτιάξει την κατάσταση».

Σε βάθος χρόνου, είπε, το υπουργείο θα βγάλει προσφορά για τη συνολι­κή αναβάθμιση και των δύο μονάδων. Ωστόσο, ερωτηθείς για το πρόβλημα στην Κόσιη, ο κ. Χατζηπαναγιώτου είπε πως δεν αποτελεί υγειονομική βόμβα, καθώς «δεν κινδυνεύει κανείς».

Πάντως, σε αντίθεση με τα όσα είπε ο κοινοτάρχης του Ψευδά για την ανάγκη άμεσης αναβάθμισης της μονάδας στην περιοχή, ο διευθυντής του Τμήματος Πε­ριβάλλοντος τόνισε πως «η μονάδα της Κόσιης δεν χρειάζεται καμία αναβάθμι­ση» αν και παραδέχθηκε ότι «όλα αυτά τα προβλήματα είναι γνωστά εδώ και χρόνια» και πως… «δεν διορθώνονται όλα σε μία μέρα».

Αξίζει να σημειώσουμε πως, αν και μέσα από τις συναντήσεις με τον ΠτΔ και τον/την εκάστοτε υπουργό δόθηκαν κάποιες υποσχέσεις, δεν έχουν δοθεί ακόμα αποτελεσματικές λύσεις και το υγειονομικό ζήτημα δεν έχει λυθεί και αναρωτιόμαστε εάν τελικά προτεραιό­τητα είναι η δημόσια υγεία ή οι κενές διαβεβαιώσεις με σκοπό να κερδηθεί χρόνος, πολιτικός και μη.