Συνάντησα ένα παππού πρώην τσαγκάρη στο επάγγελμα ανάμεσα στις οικογενειακές συγκεντρώσεις των γιορτών ο οποίος μου περιέγραψε μια ιστορία…ΑΡΜΕΝΙΟΣ στην καταγωγή. Ήταν η πρώτη φορά που μου δινόταν η ευκαιρία να ακούσω τι έκαναν οι Τούρκοι σ’ ένα λαό που περήφανα κατάφερε να ορθοποδήσει, να φέρει στην χώρα μας νέες τέχνες της εποχής, να στήσουν επιχειρήσεις και να συμβάλουν στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Κύπρου.
Η γενοκτονία των Αρμενίων το 1909 «έφερε» 2.000 Αρμένιους στο νησί. 30.000 νεκροί ήταν ο απολογισμός της σφαγής των Αδάνων. Η Λάπηθος, Άγιος Επίκτητος, Άγιος Αμβρόσιος ολόκληρη η χερσόνησος της Καρπασίας, οι ακτές της Κερύνειας ξέβραζαν διαμελισμένα πτώματα Αρμενίων από τις ακτές της Κιλικίας.
Δημοσιεύματα εποχής
«Οι χριστιανοί καίγονταν σαν τα ζωύφια», έγραφε στην ολοσέλιδη ανταπόκρισή της (10 Ιουλίου 1909) η βρετανική εφημερίδα «The Graphic» για όσα είχαν εκτυλιχθεί στα Άδανα λίγους μήνες πρωτύτερα. Ο απεσταλμένος της εφημερίδας (J.L.C. Booth) περιέγραψε με ανατριχιαστική λεπτομέρεια το τι έκανε ο μαινόμενος όχλος από πόρτα σε πόρτα, σφαγιάζοντας χιλιάδες συμπολίτες του αρμενικής καταγωγής: «Ομάδες αντρών έμπαιναν στα σπίτια, τα περιέλουζαν με κηροζίνη και άναβαν φωτιές. Οι περισσότεροι άνθρωποι καίγονταν ζωντανοί. Δεν μπορούσαν ούτε να διαφύγουν από τα φλεγόμενα κτίρια. Στις εξόδους τους περίμεναν οπλισμένοι στρατιώτες που πυροβολούσαν όσους έβγαιναν. Αρκετοί πηδούσαν από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα για να γλιτώσουν. Όσοι δεν σκοτώνονταν από την πτώση, εκτελούνταν επιτόπου».
Ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β’ δίνει διαταγή
«Πρωταγωνιστής» της γενοκτονίας ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β’ διέταξε τη σφαγή του αρμένικου πληθυσμού των Αδάνων. Συνολικά 30.000 Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους, ενώ 4.437 κατοικίες καταστράφηκαν. Οι πρόσφυγες που κατάφεραν να επιζήσουν, κατέφυγαν στην Λάρνακα.
Τι «έφεραν» μαζί του οι Αρμένιοι
Οι Αρμένιοι είναι Χριστιανοί Γρηγοριανοί Ορθόδοξοι, που έχουν δικές τους Εκκλησίες στη Λευκωσία, Λεμεσό, Αμμόχωστο και Λάρνακα. Το πρώτο πράγμα που επιχείρησαν να κάνουν ήταν να κτίσουν ένα μικρό παρεκκλήσι. Χρήματα δεν υπήρχαν και παρεμβαίνει ο Αρμένιος Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, Χοβαννές Αρσιαρουνί, όπου μετά από ένα χρόνο εράνου υλοποιείται την 1η Απριλίου 1913 η εκκλησία που αφιερώθηκε στον Άγιο Στέφανο, προστάτη των Αδάνων.Ίδρυσαν συλλόγους, χορωδίες, αθλητικές ομάδες, προσκοπικά συστήματα, φιλαρμονικές, εκκλησίες, σχολεία και κοιμητήρια στη Λευκωσία, τη Λάρνακα, τη Λεμεσό, την Αμμόχωστο, τον Αμίαντο και αλλού.
Οι Αρμένιοι ήταν οι πρώτοι κλειδαράδες, μηχανικοί, σφραγιδοποιοί, κατασκευαστές καθισμάτων και κτενών, ταπετσιέρηδες, ωρολογάδες και τσιγκογράφοι στην Κύπρο. Ήταν οι πρώτοι που έφεραν τον κινηματογράφο, βελτίωσαν σημαντικά την τέχνη του τσαγκάρη. Εισήγαγαν τον αρμενικό παστουρμά, την γκαζόζα, το γύρο, τις κούπες, τα λαχματζιούν, τους λοκμάδες, τον μπακλαβά, τα παγάκια, τα παστά χρυσόμηλα, τις πόμπες και το χαλβά στην κυπριακή κουζίνα – όλα πολύ δημοφιλή σήμερα. Σήμερα οι Αρμένιοι της Κύπρου αριθμούν γύρω στις 2.500 άτομα.
Να σημειωθεί ότι η Κύπρος υπήρξε η πρώτη χώρα που έφερε το ζήτημα της αναγνώρισης της Αρμενικής Γενοκτονίας στην ολομέλεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1965 και η δεύτερη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την Αρμενική Γενοκτονία το 1975, αλλά και που έχει ποινικοποιήσει την μην αναγνώριση της γενοκτονίας, σύμφωνα με τον Επίτροπο Προεδρίας Φώτη Φωτίου.
Πληροφοριες σε ιστορικές αναφορές απο το διαδίκτυο
