Γραφή και ποίηση, η κόρη του πόνου

10/12/2017

Του Μάριου Δημητρίου

Θέμα της συνάντησής μας με τον ψυχολόγο και ποιητή Μιχάλη Παπαδόπουλο στο σπίτι του στη Λεμεσό, ήταν το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο του, «Μακρύ ζεϊμπεκογράφημα με τον Γιώργο Τζώρτζη», όμως ξεκίνησε τη συζήτηση για την ανέκδοτη ακόμα, τέταρτη ποιητική του συλλογή. Ανέσυρε από το συρτάρι τα χειρόγραφα του βιβλίου και μου τα έβαλε μπροστά μου. «Είναι ποίηση που έχει μέσα έρωτα, αλλά περισσότερο πόνο», μου είπε και μου διάβασε ένα μικρό ποίημα της συλλογής.

Το χαμόγελό της εντοιχισμένο έπιπλο

Πέτρωσε και δεν χορεύει πια

«Η γραφή και η ποίηση, είναι κόρη του πόνου», συνέχισε ο Μιχάλης. «Γράφω, σημαίνει γρατσουνίζω, σχεδιάζω. Η γραφή είναι αφή. Εγώ ακόμα γράφω με το χέρι, με ειδικά στυλό και ειδικά χαρτιά, γιατί η γραφή για μένα δεν είναι απλώς η μετάδοση ενός μηνύματος, είναι μια ερωτική λειτουργία. (Στο κομπιούτερ δεν γράφω, παρά μόνο μηνύματα στο facebook)».

Πρόσθεσε ότι «ποίηση, γραφή, ζεϊμπέκικος χορός, είναι όπλα με τα οποία πολεμά κάποιος τον πόνο και την απουσία νοήματος στη ζωή». Μου διάβασε αμέσως μετά, «ένα ποίημα για τον Θανάση Αθανασίου, 43 χρόνια αγνοούμενο».

Οι μνήμες στην κατάψυξη

Τα όνειρα αιμορραγούν

Η ελπίδα φέρει πολλαπλά κατάγματα με σπασμένα οστά

Προσπαθεί ν’ αρθρώσει λέξη.

Οι λέξεις όμως τραυματισμένα πουλιά, κρύβονται στην Κερύνεια

Δια της μεθόδου της ταυτοποίησης με το DNA η τεχνολογία λύνει το μυστήριο

Ο Θανάσης είναι νεκρός

Τότε οι μνήμες γίνονται πουλιά που μας φέρνουν πίσω τις λέξεις

Τις λέξεις που ζωντανεύουν το φως και το ήθος του Θανάση μας

Μου λέει ο Μιχάλης, ότι ο Θανάσης «ήταν γείτονας του και έπαιζαν μαζί ποδόσφαιρο». Το καλοκαίρι του 1974, ήταν στρατιώτης 18 χρόνων και είχε συμμετάσχει στον πόλεμο, «όταν τον εκτέλεσαν Τουρκοκύπριοι, μαζί με άλλα τρία στρατιωτάκια που έχασαν το δρόμο και μπήκαν σε τουρκικό χωριό στην περιοχή Κερύνειας. Τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ, αφού τους πήραν αιχμάλωτους».

Ύστερα ο Μιχάλης, μου μίλησε για το νέο του βιβλίο, από το οποίο σταχυολογώ: «Οι παρατηρήσεις του Γιώργου Τζώρτζη για το Ζεϊμπέκικο, υποδηλούν μια ψυχαναλυτική αντίληψη, παραπέμποντας το χορό αυτό στην πρωτογενή διαδικασία, μαζί με το όνειρο, τη φαντασίωση, το παιδικό παιχνίδι. Χαρακτήρισε τον χορευτή (εμένα στην παρούσα περίπτωση), «ως ένα αλλόφρονα αλλά υπάρχοντα άνθρωπο που αιωρούνταν στον αέρα σε σχήματα που εγώ δεν τα έχω ξαναδεί. Τέτοια έκθεση κινήσεων, δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου». Πράγματι όλα τα σχόλια του Τζώρτζη για τον αυθεντικό χορευτή του ζεϊμπέκικου, μας οδήγησαν, όπως και η ποίηση, στην «Αρχή της Ηδονής», της άλλης φρόνησης, του ανθρώπου που βρίσκεται «εκτός εαυτού, που έχει χάσει τα λογικά του», του δημιουργού που για να δημιουργήσει μια καινούργια πραγματικότητα χρειάζεται να διαλύσει την υφιστάμενη. Το Ζεϊμπέκικο που χόρεψα ήταν το «Πρώτο Φθινόπωρο», που χορεύει την απώλεια, τον θάνατο τον οποίο τελικά παίρνει από το σβέρκο, λέγοντάς του να μην ξανάρθει. Ένα Ζεϊμπέκικο το οποίο ήτανε και η αιτία να «αδελφοποιηθούμε» με τον Τζώρτζη, όπως οι πόλεις. Ο Τζώρτζης μιλάει για συναισθήματα, αλληλοεκπομπή με τον χορευτή και είναι επόμενο στη συνέχεια, να μιλά για αξίες. Οι αξίες εμπεδώνονται στην οικογένεια και αφορούν και την αποχή από τα ναρκωτικά και τότε το ’60, η ηθική του αριστερού χώρου σε ό,τι αφορά στην αποχή από τα ναρκωτικά, ήταν πλήρης. Εκτός από το οικογενειακό φρένο, υπήρχε και η αριστερή ηθική. Ο Τζώρτζης εξηγεί πως παρ’ όλες τις ακραίες συμπεριφορές του και το είδος του χώρου που δούλευε, δεν χρειάστηκε να πάρει ναρκωτικά, ούτε καν κάνναβη. «Τι να το κάνω το ναρκωτικό, το είδος ναρκωτικού μπροστά στη νάρκωση που είχα εγώ, δεν μπορούσε να με φτάσει». Αυτή η δήλωση ενός ανθρώπου που πήρε πολλούς κινδύνους στη ζωή, μας διδάσκει πως τις ουσίες της ηδονής, τις παράγει ο εγκέφαλός μας, δεν χρειάζεται να τις ψάχνουμε αλλού».

Μου μίλησε και για άλλες αξίες, ο Μιχάλης Παπαδόπουλος: «Γεννιέσαι και πεθαίνεις κι επαφίεται σε σένα να φτιάξεις νόημα, να νοηματοδοτήσεις τη ζωή σου. Υπάρχει η αξία του χρήματος που σου δίνει μια επιδερμική απόλαυση και υπάρχουν οι βιωμένες αξίες, όπως η φιλία – το να βλέπω τον φίλο μου τον Μάριο και να χαίρεται η ψυχή μου. Η μαχόμενη επιστήμη, είναι μια άλλη αξία κι αυτό μας φέρνει στο άλλο μου βιβλίο, «Η Αυτοκτονία της Ψυχιατρικής», ένα κείμενο σαφώς τεκμηριωμένο επιστημονικά, που αναμένεται να εκδοθεί πολύ σύντομα. Η Ψυχολογία, η επιστήμη που υπηρετώ, έχει αντικείμενό της το Υποκείμενο, δηλαδή τον Άνθρωπο. Επομένως δεν μπορώ παρά να έχω στόχο να επισημάνω, να καυτηριάσω και να μάχομαι ενάντια στους επηρεασμούς του αδηφάγου κέρδους – στην προκειμένη περίπτωση, των Φαρμακοβιομηχανιών».

Όπως ξανάγραψα, «Η Αυτοκτονία της Ψυχιατρικής», είναι ένα «πολεμικό βιβλίο με ψυχή», σύμφωνα με την διεθνούς κύρους Ελληνίδα Ψυχαναλύτρια στο Παρίσι, Μαρίλια Αϊζενσταϊν, όπου διατυπώνεται με εξαντλητική επιχειρηματολογία, βασισμένη στην μακρά επαγγελματική εμπειρία του συγγραφέα, σε κλινικές διαπιστώσεις Ευρωπαίων και Αμερικανών επαγγελματιών ψυχικής υγείας του παιδιού και σε διεθνή βιβλιογραφικά ντοκουμέντα, η θέση ότι η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), είναι μια…ανύπαρκτη και κατασκευασμένη ασθένεια! Η ΔΕΠΥ, που παρουσιάζεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως ADHD (Attention–Deficit Hyperactivity Disorder), είναι ενταγμένη σε αυτό που κατά τον συγγραφέα «θεωρείται ως η βίβλος των Ψυχιάτρων και των ειδικών στο χώρο της ψυχικής υγείας, δηλαδή στο Αμερικανικό ταξινομητικό σύστημα των ψυχικών διαταραχών, το DSM – πρόκειται για το «Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών», στην κατηγορία των «Νευροαναπτυξιακών Διαταραχών», της διεθνώς πανίσχυρης «και χρηματοδοτούμενης από τις φαρμακοβιομηχανίες», Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας. Να αναφέρουμε ότι τα άτομα με ΔΕΠΥ, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, «χαρακτηρίζονται από απροσεξία, αδεξιότητα, δυσκολίες στην αφοσίωση στις σχολικές υποχρεώσεις, ή στη συμμόρφωση σε υποδείξεις».

Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος, μου μίλησε ήδη γι’ αυτό το «ανατρεπτικό» βιβλίο του, τονίζοντας ότι η συγγραφή του, εκφράζει «την ανάγκη του, αλλά και το κοινωνικό καθήκον να μοιραστεί με τους αναγνώστες, την έγνοια του για την επιθανάτια αγωνία της ψυχιατρικής και των συναφών επιστημών».