Η κουλτούρα του καφέ

{loadposition ba_textlink}

Ο καφές για τους φανατικούς οπαδούς του είναι η πρώτη επαφή με τον κόσμο μετά το πρωινό ξύπνημα. Είναι το καλημέρα του εγκεφάλου για να ξεκινήσει να επικοινωνεί με το περιβάλλον και να καταφέρει να αρθρώσει τη λέξη καλημέρα. Η αγάπη και την αδυναμία του συγχρόνου ανθρώπου για τον καφέ έφερε την επαναφορά των καφενείων με ένα μοντέρνο περιτύλιγμα.

Η κουλτούρα του καφέ στη σύγχρονη κοινωνία μέσα από τα γυαλιά της ταινίας «They live».

Στη ταινία «They live»,ο πρωταγωνιστής ανακαλύπτει ότι περιστοιχιζόμαστε από εξωγήινους που ασκούν μαζική πλύση εγκεφάλου μέσα από αόρατα μηνύματα που περνούν από την τηλεόραση και τις διαφημίσεις. Σύμφωνα πάντα με την ανάλυση του Ζίζεκ στο ντοκιμαντέρ «The Pervert’s Guide to Ideology», μπορούσε να διαβάσει τα υποσυνείδητα μηνύματα της μετά ιδεολογικής κοινωνίας που ζούμε ως υποκείμενα απολαύσεων.

Στην εποχή της Γαλλικής επανάστασης τα σαλόνια των καφέ ήταν χώροι συνάντησης των νεαρών και όχι μόνο διανοουμένων της εποχής που ήθελαν να ανταλλάξουν τις απόψεις τους και να αναπτύξουν τις ανησυχίες τους σε μια διαδικασία «brainstorming». Στην Ελλάδα και στην Κύπρο τα καφενεία ήταν χώρος συνάντησης των ανδρών, τόπος παιχνιδιού και γλεντιού, πεδίο κοινωνικής συναναστροφής, αλλά συχνά και έντονης πολιτικής κόντρας. Στην κουλτούρα των τότε καφενείων υπήρχε ολόκληρη τελετή κεράσματος με κώδικές όπου σε περιόδους οικονομικής δυσκολίας αρκετοί άντρες απόφευγαν να περάσουν από το καφενείο μην μπορώντας να ανταποκριθούν στην ανταπόδοση του κεράσματος ενός καφέ ή μιας ρακής. Ήταν ένας χώρος ανταλλαγής πληροφοριών και αξιών και φυσικά ήταν ο σύνδεσμος της κοινότητας με τον έξω χώρο. Ήταν το google της τότε εποχής.

Οι εποχές άλλαξαν οι πολιτικές συζητήσεις, τα παιχνίδια, η ενημέρωση και η γνωριμία με τον έξω κόσμο μεταφέρθηκαν στο διαδίκτυο και το καφενείο απέκτησε ένα trendy περιτύλιγμα για να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα. Ο καφετζιής μετονομάστηκε σε μπαρίστα, ο καφές μεταλλάχτηκε, μετεξελίχτηκε, ζαχαρώθηκε, απόκτησε μυρωδιές, υπερκοστολογήθηκε και κατάφερε να αποτελεί μέρος του καπιταλιστικού συστήματος των απολαύσεων.

Αντιπροσωπευτικό αποτελεί το παράδειγμα γνωστής αμερικάνικης αλυσίδας που στην προσπάθεια της να μετατοπίσει τις τύψεις του τότε καταναλωτή καφέ που ένιωθε αγοράζοντας ένα καφέ σε τιμή είδους πολυτελείας, κατάφερέ να τον πείσει ότι συνεισφέρει στη διάδοση ενός άλλου ανθρώπου στην άλλη άκρη του κόσμου. Μετέτρεψε σύμφωνα με το Ζίζεκ τις τύψεις της κατανάλωσης σε χαρά προσφοράς.

Οι δηθενοχίπστερ και οι ποπ λάτρεις του καφέ. 

Στην Κύπρο υπάρχουν και οι δύο κουλτούρες του καφέ. Από τη μια τα παραδοσιακά καφενεία κατάφεραν να επιβιώσουν από το πέρασμα του χρόνου και την εμπορευματοποίηση του καφέ, να αποτελούν ναι μεν στα χωριά τόπο συνάντησης των ανδρών του χωριού και στην παλιά πόλη τόπος συνάντησης των νέων, των νέων που από τους περισσότερους μπορούν να χαρακτηριστούν ψευδοκουλτουριάρηδες, δηθενοχίπστερ ή απλά λάτρεις του αυθεντικού.

Και από την άλλη οι αλυσίδες των καφέ εξελίσσονται με μορφή αμοιβάδας από το 2003 που ήρθε η πρώτη αλυσίδα καφέ στην Κύπρο μέχρι και την εποχή της κρίσης που ο καφές έγινε ο πιο προσφιλής οικονομικά τρόπος εξόδου, στον οποίο μπορούν να προβληματιστούν για το τι καφέ θα πάρουν και να απολαύσουν τις χάρες της τεχνολογίας με το δωρεάν wi fi στο κλιματιζόμενο περιβάλλον της μοντέρνας καφετέριας.

Συνοψίζοντας.

Η εξέλιξη και οι απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνία όπως ήταν λογικό εμπορευματοποίησαν και τον καφε. Η βιομηχανία του καφέ και των καφετεριών είναι από τις λίγες που κατάφεραν να αναπτυχτούν στην Κύπρο της κρίσης. Η αντιστοιχία τους έχει φτάσει στο επίπεδο των περιπτέρων την δεκαετία του 2000. Το εάν θα αντέξουν στην πάροδο του χρόνου ή εάν θα σβήσουν όπως τα γιαουρτοπαγωτά, θα δείξει το μέλλον. Αν και ο καφές είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας μας είτε έρχεται με μοντέρνο περίβλημα είτε με πιο παραδοσιακό.