 |
Κάνε τα ψώνια σου άνετα, γρήγορα, εύκολα στο Odelo! Κέρδισε 20€ στις πρώτες σου αγορές! |
Σολιάζει ο Αλέκος Κανταρτζής
Ο Κύπριος πολίτης πληρώνει πανάκριβα το ηλεκτρικό ρεύμα, είτε στο σπίτι του, είτε στην επιχείρησή του. Η τιμή που πληρώνουμε για το ρεύμα φτάνει τα 25 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες και μπορεί το τελευταίο εξάμηνο να έχουμε τη μεγαλύτερη μείωση στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ε.Ε, αλλά λόγω της κρίσης και της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των Κυπρίων, η τιμή του ρεύματος παραμένει η υψηλότερη στην Ευρώπη και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η υψηλή τιμή του ρεύματος στην Κύπρο έχει εν μέρει την εξήγησή της στη γεωγραφία, καθώς η Κύπρος, όπως και η Μάλτα, είναι νησιά και είναι πιο δύσκολο να μεταφέρουν πρώτες ύλες για την παραγωγή ηλετρικής ενέργειας και να εισάγουν ηλεκτρικό ρεύμα, κάτι που κάνουν κατά κόρον, οι ηπειρωτικές ευρωπαϊκές χώρες.
Έρχονται και πρόστιμα για τις ΑΠΕ
Εκτός της υψηλής τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, η Κύπρος έχει μείνει πολύ πίσω και στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κάτι που συνεπάγεται πρόστιμα (η τελευταία εισήγηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναφέροταν σε ετήσιο πρόστιμο των €4,2 εκ. και έλλειψη χρηματοδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ένας από τους βασικούς στόχους της κυβέρνησης, για να καλύψει την έλλειψη ρευστότητας που υπάρχει στην αγορά.
Συγκεκριμένα, η Κυπριακή Δημοκρατία είχε δεσμευτεί μέχρι το 2010, το 8% της παραγωγής του ηλεκτρικού ρεύματος να προέρχεται από τις ΑΠΕ και για το 2020 έχουμε δεσμευτεί για το 18%, ενώ μέχρι τώρα τα ποσοστά είναι πολύ πιο χαμηλά, καθώς δεν ξεπερνούν το 5%.
Αυτό είναι το μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο της Ευρώπης. Κατασκευάστηκε το 2012 στο Neuhardenberg, ανατολικά του Βερολίνου. Έχει δυναμικότητα παραγωγής με ισχύ 145 μεγαβάτ, στοίχησε 280 εκ. ευρώ και μπορεί να παράξει μέχρι και 145 δις. κιλοβατώρες, ισχύ που μπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες 48.000 νοικοκυριών, δηλαδή το 1/3 της Κύπρου!
Η ώρα της φιλελευθεροποίησης
Η Κύπρος είναι μία από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη και από τις ελάχιστες ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο που εξακολουθεί να έχει μονοπωλιακό καθεστώς στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και να θέτει τις τρεις λειτουργίες (παραγωγή, μεταφορά και διανομή) κάτω από μία «ομπρέλα», αυτή της ΑΗΚ και μάλιστα για την καθεμία από τις τρεις λειτουργίες να υπάρχει ουσιαστικό μονοπώλιο.
Τα τελευταία δύο χρόνια η πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να περάσουν οι νόμοι που θα απελευθερώνουν την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο έχει ενταθεί, ενώ έχουμε αναλάβει και τις αντίστοιχες δεσμεύσεις που προβλεπόνται και από το μνημόνιο με την τρόικα των δανειστών μας.
Μάλιστα, όπως απορρέει από τις γενικές πρόνοιες του μνημονίου, αλλά και από την τελευταία επίσκεψη της τρόικας στην Κύπρο, έχει αποφασιστεί μέχρι το τέλος του 2014 το ποια θα είναι η γενική προσέγγιση και η φιλοσοφία πίσω από τους νόμους για την φιλελευθεροποίηση της αγοράς, ενώ απομένουν τα τεχνικά και διαδικαστικά θέματα που πρέπει να ξεκαθαρίσουν.
Εδώ ακριβώς χρειάζεται και η μεγαλύτερη δυνατή προσοχή. Η νομοθεσία που θα καθορίζει το «άνοιγμα» της αγοράς μπορεί να δώσει τις απαραίτητες αναπτυξιακές προϋποθέσεις για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και να ανοίξει μία νέα οικονομία στην Κύπρο, που θα επηρεάσει θετικά και το συνολικό πρόσημο της άναπτυξης, σε μία εποχή που όλοι μας έχουμε ανάγκη από καλά νέα. Είναι απαραίτητο να μελετηθεί και να ακολουθηθεί το παράδειγμα της Γερμανίας, που χρησιμοποίησε τις ΑΠΕ ως «μοχλό» ανάπτυξης μιας ολόκληρης βιομηχανίας με σημαντικό τελικό κέρδος για τον καταναλωτή, που είδε την τιμή του ρεύματος να μειώνεται.
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μπορούν να αποτελέσουν «μοχλό» ανάπτυξης για την Κύπρο
Είναι σημαντικό να υπάρχουν δίκαιες πρόνοιες για την πρόσβαση στο δίκτυο της ηλεκτροδότησης, που να μην αποθαρρύνουν την ιδιωτική πρωτοβουλία και να μην συνεχίζεται η προστασία που απολαμβάνει η ΑΗΚ.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στον τομέα της μεταφοράς (δηλαδή του δικτύου μεταφοράς του ηλεκτρισμού) έχουν δαπανηθεί τα τελευταία 50 χρόνια δεκάδες ή εκατοντάδες εκατομμύρια από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, τα οποία προφανώς δεν ανήκουν στην ΑΗΚ, αλλά είναι υποδομές του κράτους που θα πρέπει να διατεθούν προς όφελος του Κύπριου πολίτη.
Ελπίζουμε ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου θα σταθεί στο ύψος της για να διασφαλίσει την σωστή φιλελευθεροποίηση της αγοράς.
Επειδή η «24» θεωρεί τον τομέα της ενέργειας και τη γενικότερη φιλολελευθεροποίηση της αγοράς, σημαντικό για την ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας, αλλά και μία από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό του κράτους, η αρθρογραφία για τον συγκεκριμένο τομέα θα συνεχιστεί και στα επόμενα τεύχη.
* Ο Αλέκος Κανταρτζής είναι ο γενικός διευθυντής της Easy Energy, εταιρείας που δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Η ΑΗΚ
Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο ορίστηκε υπό τη σημερινή της μορφή με την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960. Στη χώρα μας, ο ηλεκτρισμός είναι ταυτόσημος με την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, καθώς επί 55 χρόνια από τότε που ιδρύθηκε μέχρι σήμερα, είναι ο υπεύθυνος οργανισμός για την «παραγωγή, τη μεταφορά και τη διανομή ηλεκτρικού ρεύματος σε όλο το νησί», σύμφωνα με το καταστατικό ίδρυσης.
Αυτή τη στιγμή η ΑΗΚ έχει ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς ισχύος περίπου 1,5 γκίγκαβατ και παράγει περίπου πέντε δισεκατομμύρια κιλοβατώρες ετησίως. Τα έσοδά της προσεγγίζουν το 1 δις. ευρώ, ενώ η τιμολογιακή της πολιτική είναι σχετικά απλή: Υπάρχουν τέσσερις βασικές διατιμήσεις, για βιομηχανία, εμπόριο, ιδιώτες και αγρότες.
Τα ευρήματα-σοκ για την αγορά του ηλεκτρισμού στην Κύπρο
Το 2013, στην ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αγορά του ηλεκτρισμού στις χώρες-μέλη, στην Κύπρο εντοπίστηκαν τα εξής προβλήματα:
1) Η Κύπρος έχει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση ανάμεσα στις 27 χώρες, στο βαθμό ικανοποίησης σε ό,τι αφορά τη λιανική πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος
2) Έχει τα περισσότερα παράπονα για την παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος
3) Έχει τις χαμηλότερες επιδόσεις στην εμπιστοσύνη, στη διαφάνεια, στην τιμολόγηση και στην παροχή υπηρεσιών σχετικά με το ηλεκτρικό ρεύμα.
Η ηλιακή ενέργεια και το παράδειγμα της Γερμανίας
Η Κύπρος είναι η δεύτερη πιο ακριβή χώρα της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την τιμή του ρεύματος με 25€/100 κιλοβατώρες, ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 20€/κιλοβατώρα (Πηγή: Eurostat)
Σε ό,τι αφορά, ειδικότερα, την ηλιακή ενέργεια, γίνεται ακόμη πιο φανερό ότι δεν υπάρχει η απαραίτητη πολιτική βούληση, κάτι το οποίο λειτουργεί αποτρεπτικά στο να υπάρξει οποιαδήποτε σοβαρή ιδιωτική πρωτοβουλία για ανάπτυξη και παράλληλα γίνεται προσπάθεια προστασίας της ΑΗΚ από τον ανταγωνισμό. Είναι φανερό ότι το νησί μας προσφέρεται για την ανάπτυξη ηλιακής ενέργειας.
Έχουμε 1.800 με 1.900 ώρες ηλιοφάνειας ετησίως και αν όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες ήταν σταθεροί, τότε η απόσβαση της επένδυσης θα έπρεπε να είναι από τις πιο σύντομες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Γερμανία με πολύ λιγότερες ώρες ηλιοφάνειας ετησίως, είναι στις πρώτες δύο χώρες παγκοσμίως σε παραγωγή ηλιακής ενέργειας, αφού έχουν δοθεί τα κατάλληλα κίνητρα και υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις και δομές για να γίνουν επενδύσεις στην κατασκευή ηλιακών ενεργειακών πάρκων.
Αυτός είναι ο χάρτης της ηλιακής ακτινοβολίας που δείχνει ότι η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα της Ε.Ε. σε μετρήσεις ηλιοφάνειας, με περίπου 2.000 κιλοβατώρες/τ.μ. ετησίως, ενώ ο μέσος όρος είναι περίπου 1.350. Ενδεικτικά, η Γερμανία που είναι πρώτη σε παραγωγή σε φωτοβολταϊκά, έχει μετρήσεις ηλιοφάνειας περίπου 1.500 κιλοβατώρες/τ.μ ετησίως.
Ακόμη και η Ελλάδα έχει γνωρίσει τρομερή ανάπτυξη στα τελευταία τρία χρόνια σε ό,τι αφορά την ηλιακή ενέργεια, καθώς έχει αυξήσει πολύ τα ποσοστά παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Βέβαια, εδώ η πολιτική βούληση λειτούργησε αντίστροφα, αφού αρχικά υπήρχαν υψηλές τιμές πώλησης (μέχρι και 40 cents ανά κιλοβατώρα) της παραγόμενης ενέργειας και 20ετής συμφωνία αγοράς ενέργειας, αλλά τα τελευταία χρόνια και λόγω της κρίσης, μέσω της υψηλής φορολογίας και άλλων μέτρων έγινε ασύμφορη η παραγωγή ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας.
* To άρθρο δημοσιεύτηκε στην κυριακάτικη εφημερίδα “24” στις 22/6/2014.
