Του ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Επιστρέφω αυτό τον Δεκέμβρη, στον Δεκέμβρη της γνωριμίας μου με τη «γιουνγκιανή» ψυχαναλύτρια στη Λευκωσία, Αγγελική Γιασεμίδου, που είχε επίκεντρο, το πρώτο διεθνές ψυχαναλυτικό συνέδριο στην Κύπρο, με θέμα «Ο Χρόνος και η Ψυχή». Αυτό το συνέδριο, υπήρξε ένα συναρπαστικό ταξίδι εξερεύνησης της χρονικότητας στις ψυχικές διεργασίες, μέσω της θεωρίας του Carl Jung, Ελβετού γιατρού και ψυχολόγου, ιδρυτή της Αναλυτικής Ψυχολογίας (1875-1961) και πηγή έμπνευσής του, ήταν το βιβλίο της Αγγελικής, «Time and Timelessness: Temporality in the Theory of Carl Jung» (Ο Χρόνος και το Άχρονο, η Χρονικότητα στη Θεωρία του Καρλ Γιουνγκ).
Ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ψυχοθεραπευτών Σώτος Μιχαήλ, σε παρέμβασή του στο συνέδριο, είχε χαρακτηρίσει την ανάγνωση του βιβλίου της, «μια πνευματική ανάταση» κι έτσι νιώθω κι εγώ, τη δική μου συνομιλία, μαζί της.
Συγκρατώ αυτό που ανέφερε στη συνέντευξη, η Αγγελική Γιασεμίδου: «Ένα από τα ωραία που είπε ο Καρλ Γιουνγκ, είναι ότι ο καθένας από εμάς, έχει ένα κομμάτι που είναι στη σκιά, πάνω στο οποίο προβάλλουμε ό,τι αρνητικό – τον «άλλο» – αλλά στην ουσία, προβάλλουμε εκείνο που είμαστε εμείς και δεν μπορούμε να δούμε καθαρά. Ό,τι σε ενοχλεί για τον άλλο, πρέπει να το προσέξεις, γιατί λέει για σένα κάτι σημαντικό».
Της ζήτησα να μου περιγράψει την πιο ισχυρή παρακαταθήκη του Καρλ Γιουνγκ. Να τι μου είπε: «Τα άτομα δημιουργούν την κοινωνία – το υποσυνείδητο του ατόμου δεν είναι ατομικό, κι αυτό θεωρώ ότι είναι η μεγάλη ομορφιά του Γιουνγκ, αυτό που τον διαφοροποίησε από τους υπόλοιπους ψυχαναλυτές του καιρού του – βασικά από τη νεοσύστατη, τότε, ψυχαναλυτική σχολή της Βιέννης, που ίδρυσε ο Φρόιντ και της οποίας πρώτος Πρόεδρος ήταν ο Γιουνγκ!
Είχαν και οι δύο αυτοί μεγάλοι δάσκαλοι της ψυχανάλυσης ανακαλύψει, ξεχωριστά και ανεξάρτητα, το υποσυνείδητο, που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογία του ανθρώπου. Στην ουσία ο Γιουνγκ, τίναξε στον αέρα τα θεμέλια της φροϋδικής ιδέας, για το οιδιπόδειο.
Εκτός από τη σεξουαλική και προσωπική θεώρηση, υπάρχει η συλλογική συνείδηση και το συλλογικό υποσυνείδητο, που είναι κάτω από όλους εμάς και μοιάζει να κολυμπάμε σε αυτό. Ο στόχος της γιουνγκιανής θεώρησης, είναι η διαδικασία της εξατομίκευσης έναντι του συλλογικού υποσυνειδήτου. Εγώ, παρόλο που κολυμπώ μέσα σε αυτό που ονομάζεται κυπριακό υποσυνείδητο, ευρωπαϊκή ταυτότητα ή ανθρώπινη φύση, προσπαθώ να βρω τη δική μου πατημασιά, όσο μικρή κι αν είναι.
Όμως, ταυτόχρονα, είμαι και όλοι οι άλλοι, ένα μέρος από αυτούς. Για τον Γιουνγκ, το αρχέτυπο, το προσχέδιο, δεν είναι μόνον η παιδική ηλικία και το παρελθόν, όπως είναι για τον Φρόιντ, αλλά και το μέλλον. Ο Γιουνγκ δεν κολλά στο παιδικό και στο πριν, αλλά τραβά προς το μετά, προς το μέλλον, που έχει την ίδια σημασία με το παρελθόν.
Μπορεί να μην υπάρχει αυτήν τη στιγμή το μέλλον, αλλά δεν υπάρχει ούτε το παρελθόν. Το παρελθόν είναι ό,τι θυμηθείς. Η μνήμη είναι μεγάλο παιγνίδι. Το να σε πάρω πίσω να θυμηθείς κάτι, είναι τόσο ψεύτικο, όσο είναι να σε πάρω μπροστά να φανταστείς κάτι… Το παρελθόν είναι μόνον η μισή ιστορία. Εσύ δεν κυκλοφοράς, κουβαλώντας μαζί σου το παρελθόν σου. Ο λόγος που ζεις και σηκώνεσαι το πρωί, είναι το μέλλον».
