{loadposition ba_textlink}
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, βρεθήκαμε με την Σκεύη Κούτρα Κουκουμά, Βουλευτή ΑΚΕΛ και Γ.Γ. του Γυναικείου Κινήματος της ΠΟΓΟ. Η κ. Κουκουμά βρίσκεται για χρόνια στη πηδάλιο της ΠΟΓΟ. Με πάμπολλες συμμετοχές σε Συνέδρια τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, κουβαλά αμέτρητες εμπειρίες και «θέλω» για το κεφάλαιο «ισότητα φύλων».
Μέσα από το αγωνιστικό στίγμα που διακρίνει τα λεγόμενα της, εύκολα μπορεί κάποιος να κατανοήσει την σθεναρή αντίσταση του Γυναικείου Κινήματος ΠΟΓΟ στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
«Αγωνιζόμαστε για ισότητα» μας είπε εμφαντικά στο κλείσιμο της συζήτησης μας…
24. Όταν ακούτε τη λέξη “γυναίκα” τι σας έρχεται στο μυαλό;
«Στο μυαλό μου δεν έρχονται τα μοντέλα των περιοδικών, οι κυρίες των κοσμικών σαλονιών, οι «δυναμικές» μεγαλοεπιχειρηματίες, η «σιδηρά» Θάτσερ ούτε καν η, πιθανότατα, πρώτη γυναίκα «πλανητάρχης» Χίλαρι Κλίντον.
Στο μυαλό μου έρχονται οι γυναίκες για τις οποίες κάθε στιγμή της ημέρας είναι ένας αγώνας για να συνδυάσουν τη δουλειά με το «δεύτερο μεροκάματο» που τις περιμένει για να φροντίσουν παιδιά, γονείς, πεθερικά, νοικοκυριό. Οι χιλιάδες εργαζόμενες γυναίκες της Κύπρου, που με τα νέα ωράρια, θα δουλεύουν δεκάωρα και δωδεκάωρα, ενώ θα συνεχίσουν να πληρώνονται λιγότερα από ότι οι άνδρες. Τα 62 εκατομμύρια γυναίκες σε όλη της Ευρώπη που βιώνουν τη βία, συνήθως από τον ίδιο τους το σύντροφο, αλλά η οικονομική τους κατάσταση τις έχει αλυσοδεμένες σε γάμους κόλαση. Τα εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο που ζουν μέσα στον εφιάλτη της σωματεμπορίας και της εξαναγκαστικής πορνείας. Τα εκατομμύρια γυναίκες που ζουν σε χώρες όπου ούτε καν στα χαρτιά δεν θεωρούνται ισότιμοι πολίτες, δεν μπορούν να μορφωθούν, να εργαστούν, να κυκλοφορήσουν ασυνόδευτες, που λιθοβολούνται ή θάβονται ζωντανές για «εγκλήματα τιμής». Όπως καταλαβαίνετε, είμαι εξ εκείνων που θεωρούν ότι άλλου είδους ανισοτιμία και έμφυλες διακρίσεις βιώνουν -αν βιώνουν- οι γυναίκες της ελίτ και άλλη ανισοτιμία βιώνει η γυναίκα της καθημερινής βιοπάλης.»
24. Έχετε βιώσει διάκριση εξαιτίας του φύλου σας;
«Πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών έχει βιώσει κάποιας μορφής διάκριση εξαιτίας του φύλου. Παλαιότερα αυτές οι διακρίσεις, δεν θεωρούνταν καν διακρίσεις αλλά «κανόνες της ηθικής», ο «ρόλος της γυναίκας» στην κοινωνία. Όμως ακόμα και σήμερα, παρά τα βήματα προόδου, η γυναίκα είναι αυτή που βρίσκει πιο δύσκολα δουλειά, πληρώνεται λιγότερα, πιθανότατα να αναγκάζεται σε μερική απασχόληση ή υποαπασχόληση και έχει μεγαλύτερο κίνδυνο να βρεθεί στη φτώχεια όταν συνταξιοδοτηθεί. Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότερες από τις μισές καταγγελίες στην Αρχή Ισότητας αφορούν διακρίσεις λόγω φύλου κυρίως στο ιδιωτικό τομέα: απολύσεις εγκύων, διακρίσεις στην πρόσληψη και την ανέλιξη, διακρίσεις στη μητρότητα αλλά και σεξουαλική παρενόχληση.»
24. Τι πέτυχε μέχρι σήμερα η γυναίκα και σε ποιους τομείς θεωρείτε ότι απαιτείται ακόμη πολλή δουλειά;
«Μπορεί σήμερα να μην υπάρχουν οι αναχρονιστικοί νόμοι για την προίκα και το διαζύγιο, να αποκτήσαμε το δικαίωμα της ψήφου, να σπάσαμε το άβατο σε διάφορους τομείς της δημόσιας ζωής, εντούτοις έχουμε πολύ δρόμο. Η ισότητα στην εργασία και η στήριξη της μητρότητας με κοινωνικά μέτρα και υποδομές είναι ένας στόχος στον οποίο πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα, γιατί είναι αυτός που θα απελευθερώσει την σύγχρονη εργαζόμενη γυναίκα από το βάρος των πολλαπλών καθηκόντων και ρόλων που επιτελεί σήμερα. Χρειαζόμαστε λοιπόν κοινωνικές υποδομές που να στηρίζουν την εργαζόμενη μητέρα: δημόσιους και προσιτούς σε όλους βρεφοκομικούς και παιδοκομικούς σταθμούς, στέγες ηλικιωμένους, ποιοτικές και επαρκείς για τις ανάγκες όλων των τοπικών κοινωνιών. Πώς όμως θα επιτευχθούν αυτά όταν η μνημονιακή πολιτική της κυβέρνησης Αναστασιάδη, διαλύουν το κοινωνικό κράτος και βάζουν λουκέτο σε τέτοιες υποδομές ακόμα και σε προσφυγικούς συνοικισμούς; Με τη λιτότητα, δεν γίνεται ισότητα. Τι να τα κάνουμε τα ωραία λόγια της ΕΕ για την ισότητα, όταν οι κυρίαρχες δυνάμεις της ΕΕ μπλοκάρουν πεισματικά την αύξηση της άδειας μητρότητας στην Ευρώπη, επειδή θα πλήξει τα επιχειρηματικά κέρδη;
Παράλληλα, υπάρχουν και μια σειρά από σύγχρονα ζητήματα. Ως ΠΟΓΟ ζητούμε να στηριχθεί με κοινωνικά μέτρα και εκσυγχρονισμό του οικογενειακού δικαίου, η μονογονεϊκή οικογένεια που κατά 80% έχει ως αρχηγό τη μητέρα και έχουμε καταθέσει ένα πλήρως επεξεργασμένο πλαίσιο εισηγήσεων. Ως ΠΟΓΟ ανοίξαμε επίσης τη συζήτηση για θέματα ταμπού στην κοινωνία, όπως η πορνεία καταθέτοντας ριζοσπαστικά αιτήματα αλλά και τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα της γυναίκας, για αυτό και πρωτοστατούμε στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τις αμβλώσεις. Δεν συμμεριζόμαστε –το λιγότερο που μπορώ να πω- τις συντηρητικές απόψεις της εκκλησίας για αυτά τα θέματα, όπως και για γενικότερα για τα θέματα βιοηθικής, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση την οποία χαρακτηρίζουν μοιχεία. Άραγε ξέρουν οι άγιοι Πατέρες μας πόσο πόνο και αγωνία περνά ένα ζευγάρι -και ιδιαίτερα μια νέα γυναίκα- που προσπαθεί να αποκτήσει παιδί έστω με τη βοήθεια της επιστήμης; Δεν γίνεται να αποφασίζουν αυτοί για το σώμα της γυναίκας.»
24. Ποιες γυναίκες θαυμάζετε;
«Τις «ανώνυμες» αγωνίστριες της καθημερινής ζωής. Αν θα έπρεπε να αναφέρω μια «επώνυμη», θα έλεγα την Κατίνα Νικολάου, μια από τις πρώτες κομμουνίστριες της Κύπρου και η μόνη γυναίκα που συμμετείχε στο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου. Αν χρειαζόταν δυο φορές θάρρος για να είσαι τότε κομμουνιστής, χρειαζόταν είκοσι δύο για να είσαι κομμουνίστρια.»
24. Πως μπορούμε να αλλάξουμε τα στερεότυπα όσο αφορά στον παραδοσιακό ρόλο του κάθε φύλου;
«Να αναφέρω μόνο δύο συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που αναλάβαμε ως ΠΟΓΟ, που αφορούν δύο βασικούς φορείς που προάγουν πρότυπα και αντιλήψεις: η παιδεία και τα ΜΜΕ.
Εκπονήσαμε ένα Δεκάλογο Εισηγήσεων για την προώθηση της ισοτιμίας των φύλων στην εκπαίδευση, μέσα από την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, ώστε οι νέες γενιές να διαπαιδαγωγούνται με τα ιδανικά της ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού των φύλων. Το σχολείο έχει καθοριστικό ρόλο ώστε τα αγόρια να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν ενεργότερα στην οικογενειακή ζωή και τα κορίτσια στη δημόσια ζωή.
Επεξεργαστήκαμε ένα εξειδικευμένο πλαίσιο αιτημάτων προς τα δημόσια και ιδιωτικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, σε σχέση με την εικόνα που προάγουν για τη γυναίκα. Δεν είναι δυνατόν, να παρουσιάζονται ως πρότυπα της σύγχρονης γυναίκας τα τηλεοπτικά καλλιστεία που εξευτελίζουν τη γυναικεία υπόσταση και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Δεν είναι δυνατόν, διάφορες εκπομπές να περνούν την εικόνα ότι το μόνο που πρέπει να ενδιαφέρει τις γυναίκες είναι τα καλλυντικά, το κουτσομπολιό και η σόουμπιζ.»
24. Υποστηρίζετε τις ποσοστώσεις ως εργαλείο προώθησης της ισότητας ανδρών κ γυναικών;
«Παρά τις καλές προθέσεις, οι ποσοστώσεις καταλήγουν να υποτιμούν τις γυναίκες. Δημιουργούν την εντύπωση ότι στη δημόσια ζωή θα υπάρχουν θέσεις κρατημένες να περιμένουν τις γυναίκες. Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Οι γυναίκες θα πάρουν τη θέση που τους αξίζει με την αξία τους, με τους αγώνες τους, τους συλλογικούς και τους προσωπικούς.
Επιπρόσθετα, οι ποσοστώσεις αναποδογυρίζουν την αιτία του προβλήματος. Ο βασικός λόγος που οι γυναίκες υποαντιπροσωπεύονται στη δημόσια ζωή δεν είναι τα σεξιστικά στερεότυπα για τις δυνατότητες των γυναικών. Αυτά καταρρίπτονται καθημερινά από τις ίδιες τις γυναίκες σε όλους τους τομείς της ζωής. Η ρίζα βρίσκεται στο γεγονός ότι η σύγχρονη εργαζόμενη γυναίκα καλείται να ανταπεξέλθει ταυτόχρονα σε πολλαπλούς ρόλους και ευθύνες –στην εργασία, στη μητρότητα, στην οικογένεια- κάτι που εκμηδενίζει το χρόνο και τις ευκαιρίες της για εμπλοκή στην πολιτική δράση, στο συνδικαλισμό, στους μαζικούς φορείς. Οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερα εμπόδια και δυσκολίες με τα οποία πρέπει να αναμετρηθούν για να μπορέσουν να εμπλακούν ενεργά στο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι. Για αυτό λείπουν όχι μόνο από τα αξιώματα, αλλά και από τη βάση της πολιτικής.
Αν θέλουμε λοιπόν να δούμε περισσότερες γυναίκες στην πολιτική τότε πρέπει να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής και τους όρους εργασίας των γυναικών. Εμείς λοιπόν παλεύουμε για ουσιαστική βελτίωση στην ίδια την ζωή των γυναικών, που θα εκφραστεί αλυσιδωτά και στην πολιτική εκπροσώπηση. Αλλιώς, προβαίνουμε μόνο σε μια τεχνητή βελτίωση της βιτρίνας.»
24. Είστε επικεφαλής μιας εκ των δυο μεγαλύτερων γυναικείων οργανώσεων. Πείτε μας 3 πράγματα ουσιαστικά και εφαρμόσιμα που έχετε κατά νου και που μπορούν να βελτιώσουν τη θέση και τα δικαιώματα της γυναίκας.
• Πρώτο, επέκταση της άδειας μητρότητας και εφαρμογή σχεδίου πληρωμένης γονικής άδειας που να καλύπτει τους πατέρες.
• Δεύτερο, άμεση επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης (η κυβέρνηση έκανε δύο χρόνια μέχρι να προχωρήσει στην υπογραφή της, ελπίζουμε να μην χρειαστούν άλλα δύο για την επικύρωση) και εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση όλων των μορφών Βίας κατά των Γυναικών.
• Τρίτο, Λειτουργία Κέντρου Μαστού και άμεση προώθηση του εμβολιασμού για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
24. Μια παραίνεση προς τους νέους και τις νέες ;
«Κατανοώ ότι οι δυσκολίες της εποχής σπρώχνουν τον καθένα και την καθεμιά μας να κλειστεί στον εαυτό του, στο σπίτι του, ψάχνοντας ατομικές λύσεις στα προβλήματα του. Όμως πιστεύω, ότι η πραγματική αλλαγή στην κοινωνία, που θα αντικατοπτριστεί στις ζωές της νέας γενιάς και τις ευκαιρίες που θα έχει για το μέλλον, βρίσκεται στους συλλογικούς αγώνες, στην κοινωνική δράση, στο «εμείς» και όχι στα «εγώ».»
