 |
Κάνε τα ψώνια σου άνετα, γρήγορα, εύκολα στο Odelo! Κέρδισε 20€ στις πρώτες σου αγορές! |
Ο κόκκινος Ασκός του Αιόλου
Το θέμα των «κόκκινων δανείων» ή μη εξυπηρετούμενων δανείων ανοίγει τον «ασκό του Αιόλου» για την κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη, την ίδια στιγμή που καίει μερικές δεκάδες χιλιάδες δανειοληπτών. Ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης δείχνει να μην είναι σε θέση να το χειριστεί. Οι δηλώσεις του είναι ως επί το πλείστον κατευναστικές, αλλά την ίδια στιγμή δεν δείχνει να έχει να προτείνει κάποια αξιόπιστη, και κυρίως δίκαιη λύση.
Τι εστί μη εξυπηρετούμενο δάνειο;
Μέχρι στιγμής κανείς δεν μπορεί να δώσει σαφή ορισμό, γιατί απλούστατα κανείς δεν έκανε τον κόπο να μας εξηγήσει. Διαφορετική ερμηνεία δίνουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, διαφορετική το υπουργείο Οικονομικών και βεβαίως αυτή που θα μετρήσει είναι πώς το εννοεί η τρόικα, η γνώμη της οποίας τελικά θα επικρατήσει, ασχέτως τι υποστηρίζει ο Χάρης Γεωργιάδης και οι τράπεζες. Κι αυτό γιατί οι εκπρόσωποι της τρόικας εμφανίζονται και σ’ αυτό το αίτημα αρνητικοί. Αφήνουν, ωστόσο, ανοικτό το ενδεχόμενο να διαφοροποιηθούν τα πράγματα, εάν και όταν εγκριθεί πανευρωπαϊκή οδηγία, μετά την ολοκλήρωση των stress test για τις τράπεζες.
Χαρακτηριστική είναι η στάση της επικεφαλής του ΔΝΤ στην Κύπρο Ντέλια Βελκουλέσκου, η οποία απαιτεί από την κυπριακή κυβέρνηση να τελειώνει με όλες τις νομοθετικές ρυθμίσεις, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Προβάλλει ως κύριο επιχείρημα ότι οι στοίβες των «κόκκινων» δανείων θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια νέα ωρολογιακή βόμβα για το σύστημα και με ανοικτό και υπαρκτό το ενδεχόμενο να απαιτηθούν πρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όταν ολοκληρωθούν οι ασκήσεις αντοχής, που πραγματοποιούνται στο ενεργητικό των τραπεζών. «Τα προβλήματα με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι πολύ μεγάλα», ανέφερε ο διευθυντής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, Ρέζα Μογκχάνταμ, σε συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο της 24ης συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ποια η αξία των ακίνητων ιδιωτικών περιουσιών;
Την περασμένη Τετάρτη διά στόματος του υπουργού Εσωτερικών πληροφορηθήκαμε ότι η αξία των ακίνητων ιδιωτικών περιουσιών ανέρχεται στα 200 δις ευρώ. Αυτό το ποσό προκύπτει από επανεκτίμηση που έκανε το Κτηματολόγιο, βάσει μνημονιακής υποχρέωσης που είχε η Κύπρος. Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη εκτίμηση δεν περιλαμβάνονται οι ιδιοκτησίες των Τουρκοκυπρίων και η κρατική (χαλίτικη) γη.
Πόσα χρωστάμε;
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν από τα 29,92 δις τις 31 Δεκεμβρίου του 2013, στα 27.54 δις τον Ιανουάριο του 2014 και το ποσό αυξάνεται με γεωμετρική ακρίβεια. Σύμφωνα με νέα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) για τον τραπεζικό τομέα σε ενοποιημένη βάση (περιλαμβανομένων των εργασιών εξωτερικού) τον Ιανουάριο επιταχύνθηκαν στο 41,67% των συνολικών διευκολύνσεων, φτάνοντας στα 21,20 δισ. ευρώ έναντι 20,88 δισ. τον Δεκέμβριο του 2013, παρουσιάζοντας αύξηση 1,53%. Τα ίδια ισχύουν και στον Συνεργατισμό όπου τον Ιανουάριο του 2014 έφτασαν στο 47,47% των συνολικών δανείων φτάνοντας στα 6,34 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 4,96% από τα 6,04 δισ. του Δεκεμβρίου του 2013.
Τι κάνει ο υπουργός Οικονομικών;
Μέχρι στιγμής ελάχιστα. Μιλώντας την περασμένη Δευτέρα 23/6 στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης ανέφερε ότι η λύση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δεν είναι ούτε εύκολη, αλλά ούτε και γρήγορη. Ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι το πρόβλημα των κόκκινων δανείων «δεν θα εκλείψει από την μια στιγμή στην άλλη». Ο λόγος όπως ανέφερε είναι γιατί η Κυπριακή Οικονομία έχει υπερδανειστεί με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην ύφεση. Όπως αντιλαμβάνεστε οι αοριστολογίες και τα ευχολόγια του υπουργού συνεχίζονται κανονικά…
Κανείς δεν αμφισβητεί τις καλές προθέσεις του υπ. Οικονομικών, όμως η απειρία του και η έλλειψη σοβαρού προγραμματισμού είναι πασιφανής. Κι αυτό φαίνεται από τις συναντήσεις και τις διαπραγματεύσεις του με τους εκπροσώπους της τρόικας. Τον χαρακτηρίζει μία ατολμία και η μη διαπραγμάτευση ορισμένων ζωτικών για την οικονομία θεμάτων. Ουσιαστικά ο Χάρης Γεωργιάδης δεν διαπραγματεύεται. Προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες. Να μην τα χαλάσουμε με τους δανειστές μας και ταυτόχρονα να δίνουμε προς την πλευρά των πολιτών την εικόνα ενός πολιτικού που προσπαθεί σκληρά για την οικονομία του τόπου. Η παροιμία λέει πως «αν δεν σπάσεις αυγά δεν φτιάχνεις ομελέτα» και ο υπ. Οικονομικών δεν θέλει να σπάσει αυγά. Ίσως πάλι να μην μπορεί.
Το κακό με τον υπουργό Οικονομικών είναι ότι στη μέχρι σήμερα θητεία του δεν δείχνει να έχει παράξει έργο. Τα παραδείγματα πολλά. Η ρευστότητα στην αγορά είναι σχεδόν μηδενική, οι πολυδιαφημισμένες ιδιωτικοποιήσεις έχουν βαλτώσει και σε πολλές περιπτώσεις γίνεται λόγος να δοθούν κάποιοι οργανισμοί σε εξευτελιστικές τιμές. Το ίδιο σκηνικό ισχύει και στους Ημικρατικούς οργανισμούς, για να μην αναφέρουμε τις παλινωδίες με τις Κυπριακές Αερογραμμές όπου το λουκέτο είναι πλέον προ των πυλών, αλλά και τον χειρισμό της υπόθεσης της Λαϊκής Τράπεζας, που κόστισε στον φορολογούμενο πολίτη μερικά δισ. ευρώ, γιατί κάποιοι έκανα εγκλήματα και μέχρι στιγμής παραμένουν ατιμώρητοι…
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο που έρχεται;
Πληροφορίες της «24» κάνουν λόγο για ένα νομοσχέδιο που, αν ψηφιστεί ως έχει, θα υπάρξουν αλυσιδωτές αντιδράσεις με απρόβλεπτες συνέπειες όχι μόνο για την κυβέρνηση Αναστασιάδη, αλλά και όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως. Στο νέο νόμο δεν γίνεται αναφορά για προστασία από την εκποίηση της πρώτης κατοικίας κι αυτό είναι το μεγαλύτερο «αγκάθι». Είναι δεκάδες χιλιάδες συμπατριωτών μας που κινδυνεύουν να χάσουν το ένα και μοναδικό σπίτι ή διαμέρισμα που διαθέτουν και για το οποίο έφτυσαν αίμα για να το αποκτήσουν. Έχοντας πάρει δάνειο από τράπεζα ή Συνεργατική, σε διαφορετικές οικονομικές συνθήκες και με τα μέλη μιας οικογένειας να εργάζονται κανονικά, μπορούσαν να αποπληρώνουν κανονικά το δάνειό τους. Με την απώλεια εργασίας ή τις δραματικές περικοπές σε μισθούς το σκηνικό άλλαξε και οι καθυστερήσεις της πληρωμής των δόσεων έγινε πλέον ο κανόνας. Με την ανεργία να έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη, η προοπτική για βελτίωση των οικονομικών χιλιάδων νοικοκυριών είναι ουτοπία.
Με βάσει το νέο νομοσχέδιο, όταν το δάνειο θεωρηθεί μη εξυπηρετούμενο η διαδικασία έχει ως εξής: η τράπεζα ή η Συνεργατική έχει δικό της εκτιμητή ακινήτων, ο οποίος θα κάνει μια πρώτη εκτίμηση και θα τη γνωστοποιεί στον δανειζόμενο. Μέσα σε 30 ημέρες ο δανειζόμενος που δεν συμφωνεί με την εκτίμηση της τράπεζας ορίζει δικό του εκτιμητή. Αν πάλι υπάρχει διαφωνία ως προς την εκτίμηση του ακινήτου, εντός άλλων 30 ημερών ορίζεται τρίτος εκτιμητής και σε περίπτωση διαφωνίας η υπόθεση θα πηγαίνει στο Κτηματολόγιο, η εκτίμηση του οποίου θα είναι οριστική και αμετάκλητη! Το επόμενο στάδιο είναι είτε να συμφωνήσει ο δανειζόμενος ή να περιέλθει η περιουσία του στα χέρια της τράπεζας. Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας μας η διαδικασία είναι χρονοβόρα, θα προκαλέσει άπειρες προστριβές μεταξύ τραπεζών και δανειζομένων με απρόβλεπτη κατάληξη. Δεν είναι καθόλου εύκολο να πεις σε κάποιον ότι χάνει το σπίτι ή το διαμέρισμά στο οποίο μένει ο ίδιος και η οικογένειά του…
Τι θα γίνει με τις περιουσίες που θα κατασχεθούν;
Οι τράπεζες θα βρεθούν με μερικές χιλιάδες διαμερίσματα και σπίτια στην κατοχή τους, τα οποία όμως θα πρέπει με κάποιο τρόπο να τα διαχειριστούν. Δεν μπορεί απλώς να «στοιβάζουν» περιουσίες. Όμως σε μια οικονομική συγκυρία όπως η σημερινή στη Κύπρο, είναι αδύνατον να πωληθούν. Η προσφορά είναι απείρως μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Ποιος μπορεί σήμερα στη Κύπρο, πλην ελαχίστων εισοδηματιών, να επενδύσει σε μια νεκρή αγορά ακινήτων; Σε τι τιμές θα πωληθούν όλες αυτές οι περιουσίες που θα εκποιηθούν; Αναγκαστικά, λοιπόν, οι τιμές τους θα πέσουν δραματικά. Εκτιμητές που είναι χρόνια στην αγορά κάνουν λόγο για πτώση μέχρι και 50% της αξίας των εκποιημένων ακινήτων! Σε μια τέτοια περίπτωση όμως οι τράπεζες θα ζητήσουν γι’ άλλη μια φορά οικονομική αρωγή από την πολιτεία, την οποία βέβαια θα πληρώσουν για πολλοστή φορά οι φορολογούμενοι, δηλαδή εμείς!
Ποιος φταίει για την κατάσταση που επικρατεί;
Κατ’ αρχήν η κυβέρνηση, γιατί απλούστατα παρακολουθεί τα διαδραματιζόμενα εξ αποστάσεως. Αυτή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του προβλήματος και ειδικότερα ο πράος, γλυκομίλητος και… cool υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης. Και σε τέτοια θέματα που κυριολεκτικά καίνε εκατοντάδες χιλιάδες συμπολιτών μας, μέχρι στιγμής δεν έχει κάνει τίποτα. Θα μπορούσε να ξεκινήσει από τους σουπερ – επιχειρηματίες που οφείλουν κάτι δις, τους οποίους συνεχίζει να κανακεύει… Σε ποιο ευνομούμενο ευρωπαϊκό(;) κράτος κινδυνεύουν οι πολίτες να χάσουν τα σπίτια τους, όταν επιχειρηματίες με «γυάλινα πόδια» έστηναν επιχειρήσεις με δανεικά κι αγύριστα; Ευθύνη έχουν και όσοι έχουν ταχθεί να υπηρετούν και να προστατεύουν τους πολίτες από τέτοια φαινόμενα. Κανείς δεν δίνει δεκάρα για παράδειγμα για τις συχνές αντιπαραθέσεις των βουλευτών με τη Γενική Εισαγγελία για το τι πρέπει να γίνει, πότε και πώς θα γίνει και αν οι διαδικασίες είναι απελπιστικά αργές. Πλέον κανείς δεν μπορεί να οχυρώνεται πίσω από τον τίτλο ή την ιδιότητά του και να σφυρίζει αδιάφορα. Κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο…
Ο ρόλος των κομμάτων
Εδώ πλέον το θέμα έχει ξεφύγει. Καθημερινά παρακολουθούμε ανούσιες και άσκοπες αντιπαραθέσεις που προκαλούν όχι μόνο το δημόσιο αίσθημα, αλλά και τη νοημοσύνη των πολιτών. Είναι τεράστια η ευθύνη όλων ανεξαιρέτως των πολιτικών κομμάτων και το συγκεκριμένο θέμα δεν προσφέρεται για καμία απολύτως κομματική εκμετάλλευση. Ομοίως και τα εκτός Βουλής κόμματα που συχνά βλέπουν μπροστά τους πεδίον δόξης λαμπρό για να λαϊκίζουν ασύστολα. Δεν θα κάνουμε αναφορά στις κατά καιρούς δηλώσεις βουλευτών και αξιωματούχων κομμάτων για το συγκεκριμένο θέμα, γιατί θα χρειαζόμασταν 3 εφημερίδες για να τις καλύψουμε. Δεν ωφελεί και δεν ενδιαφέρει απολύτως κανέναν το κομματικό συμφέρον, οι ιδεολογίες και οι ψήφοι. Το πρόβλημα είναι τεράστιο και αν δεν κινηθούν ΟΛΟΙ οργανωμένα και βάσει συγκεκριμένων λογικών προτάσεων για τη δίκαιη επίλυσή του, θα δοκιμάσουν μεγάλες εκπλήξεις στις επόμενες εκλογές… Κι επειδή γενικώς είμαστε λαός χύμα και συχνά – πυκνά αντιδρούμε εν θερμώ, καλό θα είναι να το ξανασκεφτούν. Άμεσα. Για μικρότερα θέματα έχουμε παρατηρήσει τελευταία κάποιες ακραίες αντιδράσεις… Πολύ περισσότερο όταν ο άλλος κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του. Οι κάποτε λαλίστατοι πολιτικοί που στο παρελθόν είχαν λύση μέχρι και για τους πιγκουίνους της Παταγονίας, περιέργως έχουν χαθεί από προσώπου γης, ενώ πολλοί απ’ αυτούς είναι βουτηγμένοι μέχρι τ’ αυτιά στο οικονομικό έγκλημα που μας έφερε σ’ αυτό το σημείο. Έτσι για να μην ξεχνιόμαστε…
Το θέμα όπως αντιλαμβάνεστε είναι μεν πολύπλοκο, αλλά πρέπει να λυθεί άμεσα και με δίκαιο τρόπο. Θα χρειαστεί επίπονη προσπάθεια, κυρίως από τον υπουργό Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη. Μπορεί να το χειριστεί ο υπουργός Οικονομικών; Αν ναι, έχει καλώς. Αν όχι ίσως θα πρέπει να παραιτηθεί αυτόβουλα ή να τον απαλλάξει από τα καθήκοντά του ο Νίκος Αναστασιάδης. Πριν φτάσουμε στο απροχώρητο και βρεθούμε σε αδιέξοδο και πληρώσει τη νύφη γι’ άλλη μια φορά ο απλός πολίτης. Αρκετά έχει πληρώσει μέχρι στιγμής…
*Το ρεπορτάζ δημοσιεύτηκε με την κυριακάτικη εφημερίδα “24” στις 29/6/2014.
