{loadposition ba_textlink}
«Τα πάντα ρει, μηδέποτε κατά τ’ αυτό μένειν» έλεγε ο Ηράκλειτος, εννοώντας ότι τα πάντα είναι ρευστά και τίποτα δεν μένει το ίδιο. Η διαρκής κίνηση και μεταβολή αποτελεί το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της πραγματικότητας, το οποίο εξέφρασε ο φιλόσοφος με την εικόνα ενός ποταμού που παραμένει ίδιος, ενώ το νερό που κυλάει μέσα του αλλάζει διαρκώς. Γι’ αυτό και κανείς δε μπορεί να μπει στο ίδιο ποτάμι δύο φορές.
Διαβάστε ακόμη: Φεύγει ο Πρόεδρος από το τραπέζι των συνομιλιών;
Κάποιος σωστά θα διερωτηθεί τι σχέση μπορεί να έχει αυτός ο πρόλογος με το Κυπριακό και τις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης. Ωστόσο, αυτή η δήλωση του φιλόσοφου που ειπώθηκε κάπου στο 500 π. Χ. είναι πιο επίκαιρη από ποτέ…
Τώρα, αν υποθέσουμε ότι το Κυπριακό και η αδιαλλαξία της Τουρκίας είναι το ποτάμι, τι θα μπορούσε να παρομοιαστεί ως το νερό του ποταμού;
Χαμένες ευκαιρίες λύσης
Για αρκετούς όταν λέμε Κυπριακό εννοείται το πρόβλημα της εισβολής από το ‘74 και έπειτα, ωστόσο το Κυπριακό μπαίνει ως λέξη και ως πρόβλημα από τις αρχές του 1964.
Οι διακοινοτικές συγκρούσεις, η αιματοχυσία, οι πολιτικές συνομωσίες αλλά και η αποφυγή τουρκικής εισβολής την τελευταία στιγμή χαρακτηρίζουν την τότε χρονική περίοδο.
Έτσι, από το 1964 βλέπουμε τον διεθνή παράγοντα να προσπαθεί να βρει μια φόρμουλα στο Κυπριακό με διάφορες πρωτοβουλίες για «σχέδια λύσης».
Σχέδιο Άτσετσον
Τον Ιούλιο του 1964 η πρωτοβουλία των Αμερικάνων για εξεύρεση λύσης παίρνει σάρκα και οστά με δύο σχέδια τα οποία πήραν το όνομα τους από τον μεσολαβητή της Ουάσιγκτον, Ντιν Άτσεσον.
Η πρόταση των Αμερικάνων χωριζόταν σε δύο ενδεχόμενα λύσης με χαρακτηριστικά διχοτόμησης.
Το πρώτο σχέδιο προέβλεπε εκχώρηση της χερσονήσου της Καρπασίας στους Τούρκους για να γίνει μία αχανής τουρκική στρατιωτική βάση με δυνάμεις στρατού, ναυτικού και αεροπορίας, ενώ επιπροσθέτως εκχωρούσε και αυτόνομα τουρκοκυπριακά καντόνια στον ελληνικό τομέα του νησιού. Ο ελληνοκυπριακός τομέας σε αντάλλαγμα θα ενώνονταν με την Ελλάδα.
Η Τουρκία απέρριψε το δεύτερο σχέδιο Άτσετσον, αποδεχόταν όμως το πρώτο, ενώ η ελληνική κυβέρνηση του Γεώργιου Παπανδρέου απέρριψε το πρώτο και αντιμετώπιζε πολύ ευνοϊκά την αποδοχή του δεύτερου.
Ο Μακάριος ωστόσο είχε αντίθετη άποψη. Απέρριψε κατηγορηματικά και τις δύο εκδοχές του σχεδίου Άτσεσον στις 27 Ιουλίου του 1964.
Κάπως έτσι το πρώτο σχέδιο για λύση έμεινε στην ιστορία για άλλους ως μεγάλη χαμένη ευκαιρία για το Κυπριακό, ενώ για άλλους ως πρώτη αποτυχημένη απόπειρα διχοτόμησης της Κύπρου.
Έκθεση Γκάλο Πλάζα
Στις 26 Μαρτίου 1965 ο μεσολαβητής του ΟΗΕ για το Κυπριακό υποβάλει την αναφορά του στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ εκθέτοντας την ανάλυση του για την κατάσταση στο νησί ώστε να βρεθεί κάποια λύση.
Σύμφωνα με την έκθεση του, οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου δεν μπορούσαν να εφαρμοστούν και έτσι είχε προτείνει μια εκ νέου προσπάθεια για δημιουργία ενός πλήρους ανεξάρτητου κράτους, αποκλείοντας ωστόσο τη δημιουργία διζωνικής ομοσπονδίας που ζητούσαν οι τουρκοκύπριοι αλλά και το ενδεχόμενο Ένωσης που ζητούσαν οι Ελληνοκύπριοι.
Η έκθεση Γκάλο Πλάζα απορρίφθηκε από την Τουρκία ασυζητητί και ζήτησε τερματισμό των υπηρεσιών του για το Κυπριακό.
Άξιο αναφοράς είναι και το γεγονός ότι λίγους μήνες πριν την αναφορά Πλάζα, ο Σοβιετικός υπουργός Εξωτερικών Αντρέι Γκρομίκο πρότεινε την λύση μίας δικοινοτικής ομοσπονδίας Ελληνοκυπρίων-Τουρκοκυπρίων, η οποία ωστόσο απορρίφθηκε από τον Μακάριο, τον Γεώργιο Παπανδρέου αλλά και από το ΑΚΕΛ.
Πρόταση (φόρμουλα) Σάυρους Βανς
Η κρίση της Κοφίνου το 1967 έδειξε την ανάγκη για άμεση λύση του Κυπριακού. Έτσι, ετοιμάστηκε από τον αμερικανό απεσταλμένο Σάυρους Βανς μια νέα πρόταση. Το σχέδιο του προνοούσε την αποχώρηση των Ελληνικών δυνάμεων από το νησί, την ακύρωση των σχεδίων της Τουρκίας για απόβαση στην Κύπρο, την διάλυση της Εθνικής Φρουράς και την διεύρυνση του ρόλου της UNFICYP στην Κύπρο.
Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας αποδέχτηκαν την πιο πάνω πρόταση, ενώ η Κυπριακή κυβέρνηση την απέρριψε λόγω των δύο τελευταίων προνοιών της, προσπερνώντας για άλλη μια φορά το ενδεχόμενο λύσης.
Επιστρέφοντας, για να εξηγήσω το τελευταίο ερώτημα του προλόγου, όλα τα πιο πάνω μαζί με το πρόσφατο Σχέδιο Ανάν αποτελούν το νερό στον ποταμό. Είναι αυτά που έχουν κυλήσει, έχουν περάσει και δεν πρόκειται να υπάρξουν ποτέ ξανά ως συγκυρίες και προτάσεις για εξ ολοκλήρου λύση σε αυτούς τους όρους.
Όπως εξήγησε και ο Ηράκλειτος, κανείς δεν μπορεί να μπει στο ίδιο ποτάμι δύο φορές, έτσι και εμείς, ως ελληνοκυπριακή πλευρά, δεν μπορούμε να περιμένουμε καλύτερες ή έστω τις ίδιες προτάσεις, παρά μόνο την ίδια αδιαλλαξία με κατά πολύ χειρότερες «ιδέες» για λύση.
Τίτλοι τέλους για το Κυπριακό
Η συνεχής και πεισματική αδιαλλαξία της Τουρκίας, αλλά και οι εσωτερικές συγκρούσεις των πολιτικών «κομμάτων» εντός των κατεχομένων δεν φαίνεται να αφήνουν και πολλά περιθώρια ελιγμών στον Πρόεδρο Αναστασιάδη για την εξεύρεση συγκλίσεων με την τουρκοκυπριακή πλευρά.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα που έρχεται να προστεθεί στην ήδη μακρά λίστα των διακυμάνσεων της σχιζοφρενούς τακτικής των τουρκοκυπρίων, είναι και οι δηλώσεις του Προέδρου του «κόμματος» Εθνικής Ενότητας, Χουσεϊν Οζγκιουργκιούν, που υποστήριξε πως ούτε στα επόμενα 50 χρόνια δεν μπορεί να υπάρξει λύση στο κυπριακό, λόγω της ιδιοσυγκρασίας των ελληνοκυπρίων που δεν στοχεύουν να κάνουν οποιαδήποτε συμφωνία.
Μάλιστα, δήλωσε ότι την συγκεκριμένη άποψη και θέση του την μετέφερε ο ίδιος ο Μουσταφά Ακιντζί σε μεταξύ τους συνάντηση, όπου ο ίδιος ο τουρκοκύπριος ηγέτης ανέφερε συγκεκριμένα ότι «δεν μπορώ να συμφωνήσω με τον Αναστασιάδη».
Φυσικά τέτοιες προπαγανδιστικές ανακοινώσεις, δηλώσεις και πιέσεις δεν είναι η πρώτη φορά που εξαπολύονται από την τουρκοκυπριακή πλευρά. Εξάλλου, αν κάποιος μελετήσει προσεκτικά τις εκθέσεις του Νιχάτ Εριμ μπορεί εύκολα να ακολουθήσει την τουρκική τακτική στο Κυπριακό. Ο εμπνευστής της διχοτόμησης, όπως τον ονομάζουν αρκετοί, δημιούργησε το σχέδιο της Υψηλής Στρατηγικής της Τουρκίας επί του Κυπριακού, το οποίο συντάχθηκε σε δύο εκθέσεις του που η Τουρκία ακολουθεί πιστά από το 1956 μέχρι και σήμερα.
Η συνέπεια και η σταθερότητα με την οποία οι τουρκικές κυβερνήσεις και τα λεγόμενα κόμματα των κατεχομένων ακολουθούν τις συγκεκριμένες εκθέσεις ακόμα και 60 χρόνια μετά σίγουρα δεν έχουν περάσει απαρατήρητες από τους διαπραγματευτές μας, κάτι που προσθέτει ακόμη περισσότερη πίεση στη δική μας πλευρά.
Οι διαρροές Σιζόπουλου
Αυτό όμως που έχει δημιουργήσει αφόρητη πίεση στον Πρόεδρο Αναστασιάδη δεν είναι μόνο η τουρκική αδιαλλαξία αλλά και οι διαρροές του Προέδρου της ΕΔΕΚ, Μαρίνου Σιζόπουλου, σε ότι αφορά τα συμφωνηθέντα στο Κυπριακό.
Ο Σιζόπουλος δίνοντας στην δημοσιότητα τα συμφωνηθέντα μεταξύ Ε/κ και τ/κ δεν δημιούργησε πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις όπως διαμηνύει το προεδρικό, αλλά απέδειξε τις αυταπαρνήσεις και τις θυσίες της ελληνοκυπριακής πλευράς στις συνομιλίες απέναντι στα τουρκικά «θέλω».
Συγκεκριμένα η κυβέρνηση μέσω του Κυβερνητικού της Εκπροσώπου, χαρακτήρισε ως ανεύθυνη την στάση του Προέδρου της ΕΔΕΚ που ενισχύει την τουρκική πλευρά. Η αλήθεια ωστόσο είναι διαφορετική. Οι διαρροές δεν ενίσχυσαν καμία θέση, το αντίθετο μάλιστα, καθώς τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας απλά αποδυναμώσαν την αξιοπιστία και τις δήθεν θετικές συγκλίσεις των διαπραγματεύσεων στα μάτια των πολιτών.
Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ δεν έκανε τίποτα άλλο από την νενομισμένη νεκροτομή στο πτώμα της διαπραγμάτευσης. Ο Σιζόπουλος φέρει όση ευθύνη έχει και ένας ιατροδικαστής για τον θάνατο ενός ανθρώπου, δηλαδή καμία.
Τώρα, αν η διαρροή έγινε για προσωπικό του όφελος ή λόγω πραγματικής αγάπης για την πατρίδα είναι κάτι που θα το κρίνει μόνο η ιστορία. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να προσπεράσει το γεγονός ότι οι συγκλίσεις που έχουν παρουσιαστεί από τον κ. Σιζόπουλο δεν δείχνουν τις απλές θέσεις των δύο πλευρών αλλά το τι πραγματικά συμφωνήθηκε σε αυτά τα σημεία.
Αυτός ήταν και ο λόγος που θορυβήθηκε τόσο η κυβέρνηση Αναστασιάδη. Αυτές οι αποκαλύψεις δεν θέτουν σε κίνδυνο το Κυπριακό, απειλούν όμως την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των πολιτών ως προς τις θυσίες και υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς για εξεύρεση λύσης.
Αποχωρεί ο Αναστασιάδης από τις συνομιλίες…
Η αφόρητη πίεση της Τουρκίας και οι συνεχιζόμενες αναποφάσιστες πολιτικές της τουρκοκυπριακής ηγεσίας σε θέματα που αφορούν το εδαφικό και περιουσίες, που ως επί το πλείστων είναι το πεδίο που ενδιαφέρει περισσότερο την ελληνοκυπριακή πλευρά, δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αντίδρασης στον Πρόεδρο Αναστασιάδη.
Είναι κοινό μυστικό ότι όλες οι συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν μέχρι σήμερα ήταν αποτέλεσμα συμβιβασμού της δική μας διαπραγματευτικής ομάδας και όχι από πλευράς τουρκοκυπρίων. Όπως είναι φανερό η ελληνοκυπριακή πλευρά θυσιάζει την Κυπριακή Δημοκρατία για το καλό της λύσης, χωρίς ωστόσο ο Ακιντζί να κάνει οποιάδήποτε υποχώρηση ως προς τα δικά τους «θέλω».
Οι δηλώσεις αρκετών πολιτικών δείχνουν ότι φτάσαμε μέχρι εδώ λόγω κακών συμφωνιών που οι προκάτοχοι τους υπέγραψαν. Ας μην ξεχνάμε ότι το γενικό σχέδιο Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας συμφωνήθηκε επί καιρό Μακαρίου και μέχρι σήμερα όλη η διαπραγματευτική μας τακτική στηρίζεται σε προσυμφωνηθέντα πεδία που κάθε διαφορετική Προεδρική θητεία υπέγραφε.
Η αρχική αισιοδοξία για λύση, ένεκα της εκλογής Ακιντζί, έχει καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος. Ο Αναστασιάδης γνωρίζει πολύ καλά ότι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων στο παρών στάδιο μόνο κακό μπορεί να κάνει στο Κυπριακό, καθώς η κάθε νέα συμφωνία βρίσκει πάντα τους τουρκοκύπριους σε καλύτερη θέση από την προηγούμενη και την ελληνοκυπριακή πλευρά να κάνει μόνο βήματα προς τα πίσω.
Θα ήταν μωρό αν πιστεύουμε ότι όλα αυτά δεν έχουν συζητηθεί στο Προεδρικό. Η συνέχιση των συνομιλιών κάτω από αυτές τις συνθήκες, απλά δυσχεραίνουν το διαπραγματευτικό έργο της Κυπριακής Δημοκρατίας και το ενδεχόμενο για αλλαγή στην πολιτική των τουρκοκυπρίων ως προς το Κυπριακό την δεδομένη στιγμή φαντάζει όλο και πιο απόμακρο.
Με βάση τα πιο πάνω, καθώς και με πληροφορίες που έχουν φθάσει στα γραφεία της εφημερίδας μας, η επόμενη κίνηση από την ελληνοκυπριακή πλευρά θα είναι το «πάγωμα» των διαπραγματεύσεων με αποχώρηση του Νίκου Αναστασιάδη από τις συνομιλίες.
* Διαβάστε δωρεάν την ηλεκτρονική έκδοση της “24” εδώ!
